 |
| Đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng điện là một trong những bước đi thiết yếu để hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng. Ảnh: Lê Tiên |
Cơ hội lớn đang mở ra…
Tại Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam “Định vị Việt Nam trong bối cảnh mới và tầm nhìn chiến lược kinh tế tài chính giai đoạn 2026 - 2030” cuối tuần qua, GS. Trần Ngọc Anh - Đại học Indiana Bloomington (Hoa Kỳ) chia sẻ: “Các nhà nghiên cứu và giới phân tích thế giới rất quan tâm đến một sự kiện rất lớn diễn ra tháng 11 vừa qua. Đó là việc người khổng lồ trong lĩnh vực bán lẻ Amazon quyết định chọn Việt Nam là trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử Đông Nam Á, trở thành trung tâm logistics thứ 2 ở châu Á, sau Trung Quốc. Trung tâm này mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam có thể bán hàng trực tiếp với cả thế giới qua hệ thống bán lẻ của mình thay vì phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)”.
Theo ông Ngọc Anh, nếu Việt Nam thành công trong việc trở thành trung tâm bán lẻ của Đông Nam Á thì sẽ tác động rất lớn và tích cực đến cả nền kinh tế. Tuy nhiên, việc trở thành trung tâm logistics của Amazon được ví như “đỗ vào đại học Harvard nhưng không có nghĩa là tốt nghiệp đại học này”. Nói cách khác, Amazon chọn Việt Nam bởi nhìn thấy tiềm lực phát triển của đất nước trước những cải cách lớn đang diễn ra, nhưng cơ hội có tạo nên thành quả được hay không sẽ phụ thuộc vào việc ban hành và thực thi các chính sách. Trong đó, hạ tầng được quan tâm nhất, tiếp đến là năng lượng lớn và sạch. Bên cạnh đó, để trở thành trung tâm logistics của khu vực, cần cải cách mạnh mẽ thể chế liên quan đến thuế, thủ tục hải quan, cải thiện môi trường kinh doanh về nhiều mặt, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để các doanh nghiệp có thể vươn lên, nắm bắt cơ hội này. “Nếu làm tốt các việc trên thì Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút được nhiều vốn đầu tư, trở thành cửa ngõ thương mại thế giới, tạo đà tăng tốc tăng trưởng như mục tiêu đã đặt ra cho giai đoạn tới”, ông Ngọc Anh nhấn mạnh.
Cũng từ góc độ thương mại và đầu tư, ông Sancha Dray, chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng, kinh tế Việt Nam đã rất thành công trong những năm vừa qua, hàng hóa xuất khẩu có chuyển biến rõ nét với tốc độ gia tăng tỷ lệ hàng hóa qua chế biến, sản phẩm linh kiện điện tử, công nghệ… Trước mắt, Việt Nam có cơ hội khai thác lợi thế hội nhập từ 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) đang thực thi để tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị, từ đó thúc đẩy tăng trưởng mạnh trong thời gian tới.
Để cơ hội tạo nên giá trị, theo ông Sancha Dray, Việt Nam cần thực hiện một số định hướng chiến lược. Trước hết, cần tích cực, chủ động khai thác các FTA, gia tăng kết nối khu vực. Xây dựng cơ sở dữ liệu trực tuyến về nhu cầu xuất nhập khẩu để các doanh nghiệp có thể tiếp cận nhanh chóng. Bên cạnh đó, thúc đẩy doanh nghiệp trong nước kết nối với các chuỗi cung ứng, các công ty có hiệu quả cao toàn cầu. Đây là thách thức với các doanh nghiệp trong nước nhưng là con đường thúc đẩy thương mại, tăng năng lực thực hiện các chương trình phát triển, các định hướng chiến lược về thương mại toàn cầu của Việt Nam trong tương lai lên bậc cao hơn trong chuỗi giá trị. Một đề xuất khác là nâng cao kỹ năng cho người lao động bởi đây là yếu tố rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu tăng tốc phát triển trong thời gian tới. “Cần nhất là tiếp tục cải thiện hạ tầng, cải cách mạnh mẽ môi trường kinh doanh, giảm thủ tục hành chính, tiến tới quy trình quản lý dựa trên đánh giá mức độ rủi ro”, ông Sancha Dray nhấn mạnh.
Hoàn thiện hạ tầng, thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá
Chia sẻ định hướng xây dựng và cải thiện hạ tầng, TS. Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, với hạ tầng kỹ thuật, cải thiện hệ thống giao thông là việc Chính phủ đã và đang làm rất quyết liệt, mục tiêu năm 2030 là hình thành được hệ thống cao tốc, xây dựng được các tuyến đường sắt quan trọng, các cảng biển và các cảng hàng không.
Bên cạnh hạ tầng giao thông, hạ tầng điện cũng là một phần quan trọng là một trong những bước phải đi trước đón đầu phục vụ cho các mục tiêu tăng trưởng. Đã có những thay đổi rất lớn trong định hướng liên quan đến việc tiếp cận với hạ tầng điện, bao gồm việc khởi động lại dự án về điện hạt nhân, nới lỏng hoặc là thay đổi các cơ chế đầu tư và mua bán năng lượng tái tạo; xây dựng các kho dự trữ về năng lượng; xây dựng các tuyến đường truyền tải điện mới, phát triển lưới điện thông minh.
“Trước đây khoảng 2 năm, các điểm nghẽn về hạ tầng, nhân lực, thể chế là các vấn đề nổi cộm và dai dẳng. Đến nay, các điểm nghẽn này đã và đang được tháo gỡ nhanh chóng, kỳ vọng tiếp tục đạt kết quả cao trong thời gian tới”, ông Quỳnh nhấn mạnh
Từ góc độ cải thiện năng lực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính nêu vấn đề cần khơi thông năng lực của khu vực kinh tế tư nhân với khoảng 6,1 triệu cơ sở kinh doanh, trong đó có khoảng 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động và gần 5,1 triệu hộ kinh doanh.
Giải pháp được nêu bật là củng cố và phát triển các doanh nghiệp tư nhân vừa và lớn với vai trò tiên phong, năng động, sẵn sàng đầu tư vào các lĩnh vực mới để tạo thế và lực cho nền kinh tế. Theo bà Hương, thực tiễn trong nước cho thấy, sau gần 40 năm Đổi mới, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách về phát triển khu vực tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân trong nước quy mô lớn. Nhờ đó, đã hình thành một lực lượng doanh nghiệp tư nhân lớn, có thương hiệu, tích lũy năng lực về quy mô vốn, trình độ công nghệ và quản trị doanh nghiệp hiện đại, có thương hiệu vươn ra thị trường khu vực và thế giới, trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế (như Vingroup, Sungroup, Vietjet Air, Thaco, Hòa Phát, Vinamilk, FPT....
Để kinh tế tư nhân gánh vác sứ mệnh cao cả trong kỷ nguyên mới cần có giải pháp đột phá giúp doanh nghiệp vừa và lớn ngày càng phát triển và vươn ra thị trường toàn cầu. Hàng loạt giải pháp đang và sẽ được thực thi theo tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW là nâng cao năng lực quản trị, khuyến khích doanh nghiệp lớn đầu tư và liên kết các doanh nghiệp khác trong chuỗi giá trị, áp dụng cơ chế đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu đối với các doanh nghiệp tư nhân đủ năng lực tham gia các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia…
