 |
| Ước tính đến hết ngày 31/7/2025, lượng vốn đầu tư công TP.HCM đã giải ngân là 53.439,377 tỷ đồng, đạt 41,8% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ảnh: Ngọc Tuấn |
TP.HCM: Còn trên 91.500 tỷ đồng vốn cần giải ngân
Sau sáp nhập, TP.HCM (gồm cả Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương) có tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 là 144.983,784 tỷ đồng, lớn nhất cả nước. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương là 15.299,921 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương là 129.683,863 tỷ đồng. Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến hết ngày 31/7/2025, lượng vốn đầu tư công TP.HCM đã giải ngân là 53.439,377 tỷ đồng, đạt 36,9% so với tổng kế hoạch vốn và 41,8% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. TP.HCM đứng thứ 19 trong 34 tỉnh, thành theo thứ tự giải ngân từ cao đến thấp. So với tỷ lệ giải ngân bình quân chung của cả nước (43,9%), “đầu tầu” kinh tế khu vực phía Nam còn nhiều việc phải làm để tăng tốc giải ngân.
Năm 2025, lượng lớn vốn đầu tư công được TP.HCM bố trí cho các dự án trọng điểm như đường bộ cao tốc, vành đai, bệnh viện, môi trường. Những vướng mắc cố hữu như giải phóng mặt bằng, thiếu vật liệu, thủ tục đầu tư (ở một số dự án)… làm cho tiến độ thi công chưa thể đẩy nhanh như kỳ vọng, kéo theo nguồn vốn lớn bố trí cho nhóm dự án này chưa thể bứt tốc giải ngân.
Đơn cử, Dự án Vành đai 3 - TP.HCM có 4 dự án thành phần (DATP) gồm 2 DATP xây dựng và 2 DATP bồi thường, hỗ trợ tái định cư do TP.HCM làm cơ quan chủ quản. Theo báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước 6 tháng và ước 7 tháng năm 2025 do Bộ Tài chính công bố, các DATP này đều có tỷ lệ giải ngân rất thấp. Cụ thể, DATP 1 năm 2025 được bố trí 8.331,1 tỷ đồng nhưng tới ngày 31/7/2025 mới giải ngân được 1.247,5 tỷ đồng, đạt 15% so với kế hoạch. DATP 5 được bố trí 1.726,8 tỷ đồng, giải ngân tính tới cuối tháng 7 là 266,9 tỷ đồng, đạt 15,5% so với kế hoạch. DATP 6 được bố trí 2.829,5 tỷ đồng, hiện mới giải ngân được 289,2 tỷ đồng, đạt 10,5% kế hoạch. Một dự án khác là Vành đai 2 - TP.HCM có 2 DATP được bố trí hơn 1.000 tỷ đồng nhưng dự kiến tới tháng 10/2025 mới có thể khởi công.
Trong kế hoạch vốn năm nay, TP.HCM bố trí khoảng 8.500 tỷ đồng cho 2 dự án đường bộ cao tốc gồm: cao tốc TP.HCM - Mộc Bài và cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Bình Dương (cũ). Đối với cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, năm 2025, DATP 2 Đầu tư xây dựng đường gom, dân sinh, cầu vượt ngang đường cao tốc được bố trí 678 tỷ đồng. DATP 3 Bồi thường, hỗ trợ tái định cư đoạn qua TP.HCM được bố trí 3.633 tỷ đồng. Trong khi đó, DATP 1 cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Bình Dương (cũ) được bố trí 4.000 tỷ đồng. Phần lớn nguồn vốn bố trí cho 2 dự án cao tốc nêu trên để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Với những khó khăn, vướng mắc hiện nay, nguồn vốn này khó có thể giải ngân nhanh.
Bên cạnh đó, 2 dự án nạo vét, cải tạo môi trường gồm: kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên và rạch Xuyên Tâm được bố trí tổng vốn là 3.040 tỷ đồng nhưng chưa thể tăng tốc giải ngân. Sau thời gian dài lựa chọn nhà thầu, gói thầu đầu tiên trong 3 gói thầu xây lắp thuộc Dự án Nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm (vốn kế hoạch năm 2025 là 1.860 tỷ đồng) được khởi công ngày 10/5/2025 nên cần độ trễ để có khối lượng thanh toán. Trong khi đó, Dự án Nạo vét cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên được bố trí 1.180 tỷ đồng trong năm nay, đặt mục tiêu hoàn thành vào dịp 30/4/2025 song đến giữa tháng 7/2025, tổng khối lượng xây lắp công trình mới đạt khoảng 52,62%. Nhiều nhà thầu thi công chậm bị chủ đầu tư nhắc nhở, thông báo vi phạm hợp đồng và có nhà thầu bị xử phạt. Mục tiêu hoàn thành công trình này vào cuối năm 2025, xét từ thực tế tại hiện trường, rất khó đạt.
Đồng Nai: Chật vật giải ngân tại nhiều dự án lớn
Tỉnh Đồng Nai, sau sáp nhập với Bình Phước có tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 hơn 35.613,487 tỷ đồng, ước giải ngân đến hết ngày 31/7/2025 là 9.131,234 tỷ đồng, đạt 25,6% kế hoạch. Với tỷ lệ giải ngân thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung cả nước (43,9%), Đồng Nai vào nhóm 5 tỉnh, thành giải ngân thấp nhất cả nước. Tình hình giải ngân tại nhiều dự án hạ tầng giao thông lớn do Đồng Nai làm cơ quan chủ quản chật vật trong thời gian dài do thiếu mặt bằng, thiếu vật liệu như: DATP 1 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, DATP 3 Vành đai 3 - TP.HCM…
UBND tỉnh Đồng Nai chỉ ra 5 nguyên nhân khách quan và 2 nguyên nhân chủ quan khiến giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp. Trong đó, các dự án bố trí vốn thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng đang thực hiện thủ tục kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất…, đến quý III mới phê duyệt phương án bồi thường và giải ngân vốn kế hoạch. Một số dự án được bố trí nguồn vốn lớn để khởi công xây dựng nhưng cần thời gian làm các thủ tục lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu, khởi công xây dựng nên chưa thể giải ngân. Sau sáp nhập, sắp xếp lại đơn vị hành chính, công tác thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế xây dựng, công tác thanh toán, quyết toán phải kéo dài thời gian xử lý. Ngoài ra, việc đấu giá quyền sử dụng đất gặp nhiều khó khăn, trong khi vốn đầu tư từ nguồn tiền sử dụng đất chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn ngân sách địa phương cũng ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công, giải ngân các dự án sử dụng nguồn vốn này. Năng lực một số chủ đầu tư còn hạn chế, hồ sơ dự án phải chỉnh sửa dẫn đến chậm hoàn thành các thủ tục đầu tư.
Trong cuộc họp mới đây, ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đánh giá, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp do công tác chuẩn bị đầu tư và giải phóng mặt bằng còn chậm. UBND Tỉnh giao các sở, ngành áp dụng “luồng xanh” trong công tác thẩm định. Rút ngắn tối đa thời gian thực hiện các thủ tục hành chính có liên quan đến công tác giải ngân vốn đầu tư công. Chủ động hướng dẫn, phối hợp với chủ đầu tư trong quá trình lập hồ sơ thiết kế xây dựng để tránh việc chỉnh sửa nhiều lần. Để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công, Đồng Nai phát động Chiến dịch “30 ngày đêm giải ngân vốn đầu tư công”, đặt mục tiêu phấn đấu đến cuối tháng 8/2025 giải ngân thêm hơn 11.400 tỷ đồng, tương ứng 55% kế hoạch.
Để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch đầu tư công năm 2025, trong các tháng còn lại, TP.HCM cần giải ngân khoảng 91.544,407 tỷ đồng và Đồng Nai cần giải ngân 26.482,253 tỷ đồng. Hai địa phương trọng điểm phía Nam này đang chịu áp lực rất lớn với việc tháo gỡ các vướng mắc để tăng tốc thi công các dự án hạ tầng lớn. Tại Kỳ họp thứ 2 HĐND TP.HCM khóa X vừa qua, ông Võ Văn Minh, Chủ tịch HĐND TP.HCM nhấn mạnh, TP.HCM cần tiếp tục triển khai các giải pháp đủ mạnh để xử lý dứt điểm các dự án, công trình xây dựng cơ bản dừng thi công, chậm tiến độ. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư công nhằm tạo chuyển biến rõ nét.
