 |
| Dự án Đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành có tổng chiều dài 128,8 km, đi qua địa phận 2 tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai. Minh họa: Tiên Giang |
Hiện trạng các dự án thành phần, gói thầu
Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành có tổng chiều dài 128,8 km, đi qua tỉnh Lâm Đồng, tỉnh Đồng Nai, tiến độ chuẩn bị đầu tư, thực hiện Dự án từ năm 2024, cơ bản hoàn thành năm 2026 và đưa vào khai thác năm 2027.
Dự án được chia thành 5 dự án thành phần (DATP). Trong đó, DATP 1 Đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành theo phương thức đối tác công tư (PPP) có tổng mức đầu tư 19.965 tỷ đồng, do UBND tỉnh Đồng Nai là cơ quan ký kết hợp đồng với nhà đầu tư. DATP 2 Đầu tư xây dựng đường gom, cầu vượt ngang đoạn qua tỉnh Lâm Đồng có sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 388 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư công. DATP 3 Đầu tư xây dựng đường gom, cầu vượt ngang đoạn qua tỉnh Đồng Nai có tổng mức đầu tư khoảng 951 tỷ đồng cũng từ nguồn vốn đầu tư công. DATP 4 Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đoạn qua tỉnh Lâm Đồng có vốn đầu tư 662 tỷ đồng. DATP 5 Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đoạn qua tỉnh Đồng Nai có sơ bộ mức đầu tư khoảng 3.997 tỷ đồng.
Hiện tại đã có 4 DATP hoàn thành phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, chỉ còn DATP 4 đang trình, thẩm định hồ sơ. Theo tìm hiểu, các DATP đều được phê duyệt dự án sau thời điểm 31/12/2024, chậm hơn so với tiến độ theo yêu cầu của Chính phủ. Nguyên nhân là quá trình khảo sát, lập dự án chậm, ảnh hưởng đến tiến độ phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi. Đặc biệt, DATP 1 có quy mô, tính chất phức tạp, liên quan đến nhiều quy hoạch nên thời gian thỏa thuận, thống nhất với các cơ quan liên quan kéo dài.
Công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán cũng bị Bộ Xây dựng đánh giá chậm, ảnh hưởng tới tiến độ khởi công các DATP. Trong 3 DATP có cấu phần xây dựng, DATP 1 có 8 gói thầu xây lắp, hiện mới có 1 gói thầu được phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, dự toán. DATP 2 gồm 8 gói thầu đã hoàn thành phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, dự toán. DATP 3 đã thẩm định xong 12/12 gói thầu, hoàn thành phê duyệt 1 gói thầu.
Vướng mắc lớn có nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ Dự án là công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư. Cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành cần GPMB hơn 1.216,37 ha, trong đó tỉnh Đồng Nai khoảng 921,37 ha, tỉnh Lâm Đồng khoảng 295 ha. Theo yêu cầu của Chính phủ, phấn đấu bàn giao 90% mặt bằng vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật, xây dựng khu tái định cư (TĐC) còn chậm.
Theo kế hoạch, tỉnh Đồng Nai xây dựng 6 khu TĐC với diện tích khoảng 28,17 ha, phục vụ nhu cầu của 1.028 hộ dân. Đồng Nai đang thi công 2 khu TĐC (Đồng Xoài và Chơn Thành); 1 khu TĐC đã lựa chọn xong nhà thầu nhưng chưa thể triển khai do vướng mặt bằng; 3 khu TĐC đang trình thẩm định hồ sơ thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở. Lâm Đồng dự kiến xây dựng 1 khu TĐC tại xã Nhân Cơ, diện tích khoảng 12 ha với 239 lô đất. Khu này thuộc DATP 4, hiện chưa được phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi nên chưa thể triển khai thi công.
Các DATP có cấu phần xây lắp đang tiếp tục tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhưng đều chậm so với yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Gỡ khó cách nào?
Theo nghị quyết của Quốc hội, tổng mức đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành là 25.540 tỷ đồng, trong đó vốn nhà đầu tư huy động khoảng 12.770 tỷ đồng, vốn ngân sách nhà nước khoảng 12.770 tỷ đồng. Đến nay, ngân sách nhà nước bố trí cho Dự án là 7.715,5 tỷ đồng, lũy kế giải ngân đạt khoảng 86,529 tỷ đồng (1,12%). Bộ Xây dựng đánh giá, tỷ lệ giải ngân của các DATP có cấu phần xây dựng còn chậm. Trong đó, DATP 2 giải ngân đạt 19,13% nguồn vốn đã bố trí; DATP 3 mới giải ngân được 1,65%; DATP 1 chưa giải ngân. Tình hình giải ngân các DATP bồi thường, hỗ trợ TĐC cũng chậm, trong đó DATP 4 đạt khoảng 0,393%, DATP 5 đạt 2,4%.
Trong các khó khăn, vướng mắc được nhận diện, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Lâm Đồng có chồng lấn với mỏ bô-xít Nhân Cơ với chiều dài tuyến chồng lấn khoảng 19,5 km. Để sớm bàn giao mặt bằng, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đã lập phương án khai thác điều chỉnh trong phạm vi chồng lấn. Tỉnh Lâm Đồng đang xin ý kiến của Bộ Công Thương về việc thay đổi trình tự khai thác mỏ đối với phần diện tích chồng lấn. Để gỡ vướng, Chính phủ chỉ đạo với việc thay đổi trình tự khai thác mỏ, UBND tỉnh Lâm Đồng căn cứ ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Môi trường để xem xét thực hiện...
Ông Đinh Tiến Hải, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý dự án tỉnh Đồng Nai, chủ đầu tư 2 DATP 3 và 5 cho biết, vướng mắc trong quá trình thực hiện DATP 3 là chờ bàn giao mặt bằng. Với DATP 5, theo hợp đồng BOT đã ký kết giữa UBND Tỉnh và Nhà đầu tư thì việc bàn giao mặt bằng sẽ thực hiện theo 3 giai đoạn. Mục tiêu là bàn giao 100% mặt bằng trong tháng 4/2026. Hiện nay, các trung tâm phát triển quỹ đất và địa phương đã hoàn thành khoảng 85% công tác đo đạc kiểm kê, kiểm đếm vật cây trồng, kiến trúc. Công tác xác định giá đất và tổ chức phê duyệt phương án bồi thường đang được khẩn trương thực hiện. Hồ sơ thiết kế di dời hạ tầng kỹ thuật, rà phá bom mìn, vật nổ cũng đang được hoàn thiện, dự kiến hoàn thành thi công trong quý IV/2025. Công tác lựa chọn nhà thầu xây lắp các gói thầu xây dựng khu TĐC đã hoàn tất và triển khai xây dựng từ tháng 8/2025, dự kiến hoàn thành trong tháng 11/2025.
