 |
| Dự án công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao… tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do… được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Ảnh: Gia Khoa |
Luật số 57/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư đã bổ sung thủ tục đầu tư đặc biệt đối với dự án công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao… tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do… theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Đây là nội dung đột phá nhằm rút ngắn thời gian triển khai dự án, thể hiện cách tiếp cận mới trong xây dựng thể chế theo hướng vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nội dung đột phá trên là điểm sáng về chính sách mà cộng đồng doanh nghiệp đánh giá rất cao. Với thủ tục đầu tư đặc biệt, nhà đầu tư chỉ cần xin cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và giấy phép về môi trường, còn lại không phải thực hiện các thủ tục đầu tư thông thường khác (thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định công nghệ, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, lập quy hoạch chi tiết, cấp giấy phép xây dựng và các thủ tục để được phê duyệt, chấp thuận, cho phép trong lĩnh vực xây dựng, phòng cháy, chữa cháy). Quy trình này đang và sẽ góp phần rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện thủ tục hành chính, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư. Bước chuyển từ tư duy “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” được thể hiện rõ nét khi quy định mới bỏ phần lớn các thủ tục nhà đầu tư phải thực hiện trong quá trình thực hiện dự án đầu tư.
Tuy nhiên, VCCI cho rằng, việc áp dụng quy trình trên còn giới hạn, chủ yếu áp dụng đối với một số ngành, lĩnh vực cụ thể và trong phạm vi một số khu vực như khu công nghiệp, khu công nghệ cao. Việc triển khai thủ tục đầu tư đặc biệt là một bước tiến quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính và chính sách thu hút đầu tư. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá để có thể mở rộng phạm vi áp dụng cho nhiều ngành nghề và địa bàn hơn trong thời gian tới, để tạo đột phá trong cải cách thủ tục hành chính và tạo ra sự hấp dẫn của môi trường đầu tư kinh doanh.
Bên cạnh thủ tục đầu tư đặc biệt, để hướng đến nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, nhiều ý kiến đề xuất mở rộng, linh hoạt hơn chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt. Hiện Điều 20 Luật Đầu tư quy định về chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút các nhà đầu tư chiến lược, thực hiện các dự án đầu tư có quy mô lớn, quan trọng, bao gồm dự án đầu tư thuộc ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư có quy mô vốn từ 30.000 tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngân tối thiểu 10.000 tỷ đồng trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư.
Theo Bộ Tài chính, việc quy định điều kiện về vốn đầu tư như trên chưa thực sự phù hợp khi khó có dự án nào đáp ứng tiêu chí như vậy. Bên cạnh đó, trong thời gian qua, một số luật chuyên ngành như Luật Dược, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Hóa chất đã quy định hoặc đề xuất sửa đổi quy định tại Điều 20 Luật Đầu tư để bổ sung chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt áp dụng riêng cho các dự án thuộc lĩnh vực dược, công nghiệp công nghệ số, hóa chất với các mức vốn và tỷ lệ giải ngân phù hợp cho các ngành này.
Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 20 Luật Đầu tư theo hướng quy định nguyên tắc xác định đối tượng hưởng chính sách hỗ trợ đầu tư đặc biệt, tập trung vào các dự án lớn, nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược; giao Chính phủ quy định cụ thể quy mô vốn đầu tư và tiến độ giải ngân của dự án thuộc đối tượng ưu đãi đầu tư đặc biệt phù hợp với tính chất đặc thù của từng ngành, lĩnh vực. Bổ sung quy định Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định áp dụng các ưu đãi đầu tư khác trong trường hợp cần khuyến khích phát triển một dự án đầu tư đặc biệt quan trọng hoặc đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Quá trình xây dựng Dự thảo Luật Đầu tư (thay thế) nhận được nhiều ý kiến góp ý về tiêu chí áp dụng ưu đãi đầu tư đặc biệt. Đoàn đại biểu Quốc hội Ninh Bình, Phú Thọ cho rằng, tiêu chí quy mô vốn và điều kiện giải ngân hiện hành là quá cao, trên thực tế rất ít dự án có thể đáp ứng, làm giảm hiệu quả của chính sách ưu đãi, cần điều chỉnh tiêu chí linh hoạt hơn trong từng lĩnh vực. Khi xây dựng quy định mới, cần bổ sung cơ chế đàm phán ưu đãi đặc biệt với dự án chiến lược, có tẩm ảnh hưởng lớn….
Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất giao Chính phủ quy định chi tiết các ngành, nghề, lĩnh vực thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi và hỗ trợ đặc biệt, để bảo đảm sự linh hoạt và đáp ứng kịp thời với thay đổi của tình hình kinh tế - xã hội.
Đoàn đại biểu Quốc hội một số địa phương đánh giá, việc bổ sung quy định cho phép Chính phủ đàm phán chính sách ưu đãi vượt trội cho các nhà đầu tư chiến lược là một cơ chế linh hoạt, nâng cao khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong việc thu hút FDI. Đồng thời, đề nghị cần sớm có hướng dẫn cụ thể với các tiêu chí rõ ràng để xác định nhà đầu tư chiến lược và các dự án được áp dụng cơ chế ưu đãi vượt trội, bảo đảm công bằng và minh bạch khi triển khai.
