|
| Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu đòi hỏi tính chuyên sâu về kỹ thuật đấu thầu và tài chính. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Chia sẻ của nhiều lãnh đạo sở y tế, bệnh viện tại các diễn đàn cho thấy, cán bộ chuyên trách về đấu thầu không nhiều, đa số vẫn là kiêm nhiệm, trong khi việc tổ chức lựa chọn nhà thầu đòi hỏi tính chuyên sâu về kỹ thuật đấu thầu và tài chính, nếu không nắm vững kiến thức nghiệp vụ thì khó tránh khỏi sai sót, thậm chí phải chịu trách nhiệm hình sự.
Theo bà Phạm Minh Yến - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu thuộc Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), một trong những nguyên nhân dẫn đến sai phạm trong hoạt động đấu thầu ở nhiều ngành, lĩnh vực thời gian qua là do người đứng đầu đơn vị chưa hiểu được tầm quan trọng của công tác đấu thầu.
Luật Đấu thầu năm 2023 và Nghị định số 24/2024/NĐ-CP đã bổ sung thêm “trách nhiệm giải trình” đối với người có thẩm quyền, chủ đầu tư trong hoạt động đấu thầu, bên cạnh 4 nguyên tắc: cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Điều này có nghĩa là Luật đòi hỏi người được Nhà nước giao tiền phải quản lý được từng đồng vốn và có trách nhiệm giải trình về tính hiệu quả của việc sử dụng đồng tiền đó.
Trên thực tế, nhiều người được giao quản lý vốn ngân sách nhà nước chưa hiểu đúng, chỉ nghĩ đơn thuần rằng tổ chức lựa chọn nhà thầu và ký được hợp đồng với nhà thầu trúng thầu là xong việc. Thế nhưng, từ đấu thầu đến khi hoàn thành hợp đồng, công việc mà nhà thầu trúng thầu đã thực hiện được nghiệm thu, quyết toán thì mới được xem là hoàn thành một quy trình đấu thầu.
Để hiểu đúng và đầy đủ kiến thức pháp luật về đấu thầu, theo bà Yến, trước tiên, những chủ thể tham gia hoạt động đấu thầu cần phải tích cực, chủ động tự cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ và nghiệp vụ đấu thầu.
“Trong đấu thầu, quan trọng nhất là yếu tố con người. Chính sách tốt nhưng người thực thi không hiểu hoặc tìm mọi cách để lách luật thì trước hay sau gì cũng phải gánh chịu hậu quả. Luật Đấu thầu năm 2023 và các văn bản hướng dẫn đã bổ sung rất nhiều chế tài nghiêm khắc, chẳng hạn như hồ sơ mời thầu nêu điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu, nhà đầu tư hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu, nhà đầu tư gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng được quy định là không bảo đảm công bằng, minh bạch, bị cấm trong đấu thầu... Đã đến lúc người làm phải học thật để làm thật, tự nâng cao nhận thức, chứ không phải đi học để lấy chứng chỉ, đến khi vào thực tế thì không làm được, hay lệ thuộc vào đơn vị tư vấn, không kiểm soát được nhiệm vụ được giao. Chỉ khi thực thi tốt thì chính sách mới có hiệu quả, mới đi vào cuộc sống”, bà Yến nói.
Luật sư Nguyễn Hồng Chuyên - Giám đốc Công ty CP Sở hữu trí tuệ Davilaw cho rằng, nắm vững kiến thức pháp luật, thì người làm sẽ tự tin thực thi, sẽ bớt e ngại, sợ sai, sợ trách nhiệm, từ đó dám nghĩ, dám làm.
Sau khi Luật được ban hành, nhiều cơ quan, doanh nghiệp, nhà thầu đã tổ chức hội thảo, hội nghị tập huấn, đào tạo để phổ biến quy định pháp luật mới, nâng cao kiến thức cho đội ngũ làm công tác đấu thầu. “Đây là một bước tiến rất lớn về nhận thức, trong khi trước đây có tình trạng nhiều người đi học chỉ để lấy chứng chỉ, “hợp thức hoá” hồ sơ, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng thực thi, hiệu quả của hoạt động đấu thầu”, ông Chuyên đánh giá.
Trong 2 ngày 9 - 10/3/2024 tại Hà Nội, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam đã tổ chức lớp tập huấn Luật Đấu thầu năm 2023, Nghị định số 24/2024/NĐ-CP và văn bản có liên quan với trên 350 cán bộ, nhân viên tham gia. Dự kiến ngày 22/3/2024, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam sẽ tổ chức một khoá tập huấn về Luật Đấu thầu năm 2023 và các văn bản liên quan tại Bà Rịa - Vũng Tàu; Hiệp hội Tư vấn Xây dựng Việt Nam là ngày 29/3/2024. Hội nghị thường niên Câu lạc bộ giám đốc bệnh viện các tỉnh phía Bắc năm 2024 (15 - 16/3/2024) cũng dành thời lượng lớn để phổ biến những điểm mới của Luật Đấu thầu năm 2023 trong lĩnh vực y tế…
Để phổ biến những quy định mới, bà Phạm Minh Yến cho biết, Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu thường xuyên tổ chức nhiều hội thảo, tạo diễn đàn cho những người tham gia công tác đấu thầu cập nhật thông tin cũng như trao đổi, thảo luận về những vướng mắc trong quá trình triển khai. Nhiều khoá học, đào tạo, tập huấn về đấu thầu được Trung tâm tổ chức trực tuyến, tạo điều kiện tiếp cận cho nhiều đối tượng trên cả nước.
