|
| Khó khăn trong định giá đất là nguyên nhân gây chậm trễ tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Ảnh: Lê Tiên |
Công khai xác định giá đất được kỳ vọng là giải pháp minh bạch hóa tài sản nhà nước trước khi CPH.
Hàng loạt vướng mắc
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), để không thất thoát tài sản là đất đai khi CPH DNNN, pháp luật về đất đai đã quy định phải tính giá trị quyền sử dụng đất khi CPH DNNN. Tuy nhiên, những quy định này vẫn còn bất cập, gây chậm trễ quá trình CPH.
Cụ thể, Luật Đất đai năm 2003 quy định, đối với trường hợp sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh thì DN được lựa chọn hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất của Nhà nước. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2014, Luật Đất đai năm 2013 quy định rõ áp dụng hình thức thuê đất của Nhà nước đối với trường hợp này. Vì thế, pháp luật hiện hành chưa có quy định để xử lý chuyển tiếp đối với trường hợp DNNN đang sử dụng đất có nguồn gốc được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, nhưng lại thuộc trường hợp thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013.
Mặt khác, trong quá trình thực hiện, dù pháp luật đã có quy định phải xác định giá đất cụ thể đối với trường hợp tính giá trị quyền sử dụng đất khi CPH DNNN, song trên thực tế quy định này vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc. Giá đất xác định còn thấp hơn nhiều so với giá thị trường; việc xác định giá đất cũng chưa công khai, minh bạch, gây thất thoát ngân sách. Đặc biệt, còn tình trạng DN CPH dùng quyền sử dụng đất để góp vốn sản xuất, kinh doanh với nhà đầu tư khác, nhưng thỏa thuận giá trị quyền sử dụng đất để góp vốn thấp hơn giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá thị trường. Đáng chú ý, vẫn tồn tại tình trạng DN thực hiện bán tài sản, góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất thuê của Nhà nước không theo quy định. Thậm chí, có những DN sau khi CPH còn tự ý chuyển mục đích sử dụng đất mà không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước theo quy định.
Sẽ công khai xác định giá đất
Từ quá trình CPH tại một số DNNN thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), ông Hà Công Tuấn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT đánh giá, tiến độ thực hiện CPH tại các DN còn chậm, thời gian kéo dài hơn so với quy định; việc xác định giá trị DN CPH cũng gặp không ít khó khăn. Với những DN đã CPH thì sau khi CPH cũng phát sinh nhiều bất cập cần tiếp tục xử lý như giải quyết tranh chấp về tài sản, đất đai.
Đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn trong xác định giá trị quyền sử dụng đất trong CPH, Bộ TN&MT cho rằng, cần phải hoàn thiện khung pháp luật về đất đai, song song với việc tích cực trong chỉ đạo, đôn đốc và hướng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật điều chỉnhvấn đềnày.
Liên quan đến việc hoàn thiện pháp luật về đất đai, Bộ TN&MT cho biết, Bộ đã làm việc với các đơn vị liên quan để thống nhất quy định sửa đổi, bổ sung Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai khi CPH DNNN. Theo đó, sẽ quy định xác định giá đất để tính giá trị quyền sử dụng đất khi CPH DNNN, quy định khi góp vốn bằng quyền sử dụng đất của DNNN để sản xuất, kinh doanh thì trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể, cơ quan có trách nhiệm xác định giá đất phải đăng công khai trên Trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, Trang thông tin điện tử của Bộ TN&MT, Bộ Tài chính ít nhất 15 ngày, sau đó mới tổng hợp trình UBND cấp tỉnh quyết định.
Bên cạnh đó, quy định trách nhiệm thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính khi DN cổ phần thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Đối với trường hợp DNNN đã CPH mà chưa thực hiện các thủ tục về đất đai cho DN cổ phần thì cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục thu hồi đất để giao, cho thuê, cấp Giấy chứng nhận cho DN cổ phần theo quy định của pháp luật về đất đai; xử lý giá trị quyền sử dụng đất khi CPH, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quy định của pháp luật về CPH.
Đối với trường hợp thuê đất thì DN cổ phần có trách nhiệm ký hợp đồng thuê đất với cơ quan nhà nước và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. Đồng thời, quy định việc công khai các trường hợp đã cổ phần hóa DNNN nhưng chưa hoàn thành thủ tục đất đai trên Trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, Trang thông tin điện tử của Bộ TN&MT, Bộ Tài chính.
Việc công khai xác định giá đất được kỳ vọng sẽ làm minh bạch hóa tài sản trước khi CPH. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là chất lượng dịch vụ và trách nhiệm của cơ quan thẩm định giá ra sao trong định giá đất đối với trường hợp định giá đất thấp hơn giá thị trường?
