|
| Việc yêu cầu phải có xác nhận của cấp có thẩm quyền về vị trí đổ thải ngay trong thời điểm mời thầu vừa không phù hợp với quy định về đấu thầu, vừa tạo cơ chế xin - cho. Ảnh: Song Lê |
Trăm hoa đua nở
Dễ dàng bắt gặp yêu cầu về xác nhận bãi đổ thải trong hồ sơ mời thầu (HSMT) của nhiều gói thầu, gây bất lợi cho nhà thầu. Thời gian gần đây có thể kể đến Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Cải tạo, sửa chữa các khối lớp học, khối hiệu bộ và nhà vệ sinh Trường THCS Lê Anh Xuân do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) quận Liên Chiểu (TP. Đà Nẵng) mời thầu. HSMT yêu cầu nhà thầu phải có biện pháp bảo đảm vệ sinh môi trường hợp lý, khả thi, phù hợp với đề xuất về biện pháp tổ chức thi công. Nhà thầu có cam kết hoặc hợp đồng nguyên tắc với đơn vị quản lý bãi thải hoặc đơn vị xử lý xà bần, phế thải.
Tại Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Đầu tư xây dựng 3 trường đạt chuẩn tại 3 xã Đạ Long, Đạ Tông, Đạ M’Rông, huyện Đam Rông do Ban QLDA ĐTXD huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng mời thầu cũng có hiện tượng tương tự. HSMT yêu cầu có sơ đồ bãi thải có xác nhận của chính quyền địa phương (trường hợp đất do địa phương quản lý); có sơ đồ bãi thải kèm theo thỏa thuận giữa các bên liên quan được chính quyền địa phương xác nhận (trường hợp đất thuộc sở hữu cá nhân).
Ban QLDA ĐTXD huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc cũng đưa tiêu chí “phải có biện pháp bảo đảm bãi đổ thải hợp lý, có xác nhận của chính quyền địa phương về vị trí đổ thải hợp lý” vào HSMT Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Đường nội thị huyện Tam Đảo, đoạn nối Quốc lộ 2B cũ với Khu công viên cây xanh.
Tại Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Bê tông nhựa đường Hương lộ 1 tại huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh, HSMT yêu cầu “có bãi đổ thải hoặc có hợp đồng nguyên tắc với đơn vị có bãi đổ thải, bãi đổ thải phải đáp ứng vị trí phù hợp với quy định của địa phương và bảo đảm các yêu cầu bảo vệ môi trường, có xác nhận của Phòng Tài nguyên và Môi trường sở tại”.
Tiêu chí này còn xuất hiện tại HSMT Gói thầu Xây dựng kè chống sạt lở sông Ia Sol đoạn qua thị trấn Phú Thiện, do Ban QLDA ĐTXD huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai) mời thầu…
Nhiều phương án không hạn chế nhà thầu
Theo các chuyên gia đấu thầu, HSMT yêu cầu có xác nhận của chính quyền cho riêng nhà thầu đối với việc đổ thải là rất oái oăm, thêm “giấy phép con” làm khó nhà thầu. Về nguyên tắc, nhà thầu chỉ cần cam kết các biện pháp bảo đảm vệ sinh môi trường cũng như phế thải xây dựng từ công trình được xử lý phù hợp với quy định pháp luật là được công nhận đáp ứng. Việc yêu cầu phải có xác nhận của chính quyền địa phương, cấp có thẩm quyền ngay thời điểm mời thầu vừa không phù hợp với quy định về đấu thầu, vừa tạo cơ chế xin - cho, phát sinh chi phí cho nhà thầu.
Từ góc độ nhà thầu, những khó khăn nảy sinh từ yêu cầu này là rất lớn. Dù nhà thầu nhiều lần tìm đến UBND cấp huyện, xã và trực tiếp đến các Phòng Tài nguyên và Môi trường để xin xác nhận nhưng câu trả lời luôn là: không có cơ sở để cấp phép đổ thải.
Quy định về xử lý chất thải rắn, chất thải xây dựng đã được quy định tại Thông tư số 08/2017/TT-BXD của Bộ Xây dựng. Việc cấp các giấy phép đổ thải được phân cấp cho UBND các cấp, cụ thể là các Phòng Tài nguyên và Môi trường. Cơ quan chức năng phải thẩm định, kiểm tra kỹ trước khi cấp giấy phép. Trong giai đoạn mời thầu, việc xin xác nhận vị trí đổ thải là bất khả thi bởi hồ sơ không đủ điều kiện và thời gian cơ quan thẩm quyền trả hồ sơ vượt quá thời gian lập hồ sơ dự thầu (HSDT).
Một số bên mời thầu cho rằng, không thể đẩy cái khó cho nhà thầu bằng tiêu chí phải có văn bản xác nhận bãi đổ thải ngay từ giai đoạn dự thầu. Có nhiều phương án để bên mời thầu bảo đảm yếu tố vệ sinh môi trường khi tổ chức thi công mà vẫn không hạn chế nhà thầu. Bên mời thầu chỉ cần yêu cầu nhà thầu cam kết trong HSDT, còn xác nhận của cấp thẩm quyền về bãi đổ thải có thể cung cấp ở nhiều thời điểm hợp lý như: thương thảo hợp đồng, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, thậm chí là trước thời điểm khởi công. Vì lúc này, nhà thầu đã có đủ cơ sở pháp lý để xin xác nhận vị trí đổ thải.
