 |
| Một số trường hợp nhà thầu quên đính kèm nhiều tài liệu trong hồ sơ dự thầu. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Tháng 7/2025, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Khu vực 3, tỉnh Tây Ninh công bố kết quả lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Đường Gia Lâm 8. Theo đánh giá của Tổ chuyên gia, Công ty TNHH MTV Xây dựng công trình giao thông Phương Trinh bị loại tại bước đánh giá tính hợp lệ với lý do Nhà thầu đề xuất bảo lãnh dự thầu không đáp ứng đủ các cam kết theo quy định tại Mẫu số 04A (mẫu HSMT xây lắp ban hành kèm theo Thông tư số 22/2024/TT-BKHĐT).
Tháng 6/2025, tham dự Gói thầu số 06 Thi công xây dựng thuộc Dự án Sửa chữa, tu bổ đê đoạn từ K0+000 - K1+632 đê tả Mía, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương (cũ), Công ty CP Xây lắp công trình và Đầu tư phát triển Nam Sơn đề xuất bảo đảm dự thầu ghi tên đơn vị thụ hưởng là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Thanh Hà (tên đơn vị thụ hưởng theo thông báo mời thầu là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Thanh Hà). HSDT của Nhà thầu bị kết luận không đáp ứng tính hợp lệ, bởi theo quy định tại hồ sơ mời thầu (HSMT), bảo lãnh dự thầu được coi là không hợp lệ nếu không đúng tên đơn vị thụ hưởng.
Bảo đảm dự thầu là một trong những tài liệu không thuộc trường hợp được bổ sung, làm rõ trong HSDT. Theo ghi nhận, các lỗi liên quan đến bảo đảm dự thầu lại chính là sai sót sơ đẳng phổ biến nhất khiến hàng loạt nhà thầu bị loại ngay từ vòng đầu. Cá biệt, tại Gói thầu Thi công xây lắp thuộc Dự án Nâng cấp đường Lai Uyên 07, 20, 25, 30, 33, 37, 73 thị trấn Lai Uyên, huyện Bàu Bàng, tỉnh Bình Dương (cũ), Công ty TNHH MTV Xây dựng cầu đường Gia Khang đề xuất bảo đảm dự thầu không phải cấp cho gói thầu đang xét; trong khi đó, Công ty TNHH Phạm Gia Phước không nộp bảo đảm dự thầu...
Ngoài các lỗi không đáng có khiến nhà thầu bị loại ở bước đánh giá tính hợp lệ, nhiều nhà thầu còn tự “sảy chân” tại bước đánh giá năng lực, kinh nghiệm vì thiếu các tài liệu chứng minh năng lực theo yêu cầu của HSMT. Trong đó, lỗi đơn giản là không đính kèm hồ sơ nhân sự chủ chốt, không có bằng cấp, chứng chỉ hoặc hợp đồng lao động; không cung cấp tài liệu chứng minh thiết bị thi công theo cam kết; sơ suất trong việc xác nhận kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự. Đây đều là các nội dung căn bản, quen thuộc trong mọi gói thầu, nhưng lại bị bỏ sót bởi chính các nhà thầu - những chủ thể đáng lẽ có đủ kinh nghiệm loại trừ các sai sót này.
Đơn cử, khi tham dự Gói thầu số 01 Phần xây lắp công trình thuộc Dự án Nhà học 3 tầng kiêm nhà hiệu bộ, nhà đa năng Trường Tiểu học Quỳnh Vinh A (cụm Tân Bình), thị xã Hoàng Mai (cũ), tỉnh Nghệ An, Công ty CP Tư vấn xây dựng Nghi Sơn không nộp văn bản chứng minh nhà thầu đã hoàn thành nghĩa vụ kê khai thuế và nộp thuế đến ngày 1/1/2025; không đính kèm bằng tốt nghiệp đại học, hợp đồng lao động, tài liệu chứng minh kinh nghiệm công việc tương tự của nhân sự chủ chốt; không cung cấp hóa đơn, đăng ký kiểm định của toàn bộ thiết bị, không có hợp đồng thuê hoặc không có tài liệu chứng minh tính hợp pháp của thiết bị đi thuê... Mặc dù được Tổ chuyên gia yêu cầu bổ sung, làm rõ, song Nhà thầu không có văn bản làm rõ theo yêu cầu.
Chia sẻ với phóng viên, một số tư vấn đấu thầu đánh giá, trường hợp liên tục mắc lỗi sơ đẳng cho thấy nhiều nhà thầu có tư duy xem nhẹ tính pháp lý và nguyên tắc của đấu thầu. Trong môi trường đấu thầu cạnh tranh, việc bỏ qua các yếu tố cơ bản sẽ tạo ra tiền lệ không công bằng cho các nhà thầu khác. Những lỗi sơ đẳng trong HSDT vừa phản ánh sự buông lỏng trong quy trình kiểm tra, rà soát, quản trị nội bộ của nhà thầu, vừa thể hiện sự thiếu nghiêm túc với cơ hội dự thầu.
“Đối với nhà thầu, nên xây dựng bộ phận đấu thầu chuyên trách, có kinh nghiệm, thường xuyên cập nhật, nâng cao kiến thức pháp luật, đồng thời, thiết lập quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ nhằm chuyên môn hóa đội ngũ đấu thầu, tăng tính chính xác, giảm thiểu rủi ro”, một tư vấn đấu thầu khuyến nghị.
Trong môi trường cạnh tranh gay gắt hiện nay, sự cẩn trọng và tính chuyên nghiệp trong công tác đấu thầu không chỉ là lợi thế mà là điều kiện bắt buộc để mỗi nhà thầu tồn tại và phát triển bền vững.
