 |
| Ảnh minh họa |
Cuối tháng 9/2025, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật Đà Nẵng hoàn tất lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Xây lắp và cung cấp, lắp đặt thiết bị xây lắp thuộc Dự án Trường liên cấp TH-THCS Hòa Thuận Đông và mở rộng K149 Lê Đình Lý. Đối với nguồn lực tài chính cho gói thầu, HSMT quy định: “Chủ đầu tư không yêu cầu về cam kết tín dụng, nhà thầu phải chứng minh có khả năng tiếp cận hoặc có sẵn các tài sản có khả năng thanh khoản cao, hạn mức tín dụng khả dụng hoặc các nguồn tài chính khác (không bao gồm các khoản tạm ứng thanh toán theo hợp đồng) để đáp ứng yêu cầu về nguồn lực tài chính thực hiện gói thầu với giá trị là 21,499 tỷ đồng”.
Tại hồ sơ dự thầu (HSDT), căn cứ theo tỷ lệ công việc, Liên danh Công ty CP Xây dựng Đô thị và Khu công nghiệp - Công ty CP Nam Vinh kê khai nguồn lực tài chính cho gói thầu như sau: Công ty CP Xây dựng Đô thị và Khu công nghiệp đề xuất Cam kết tín dụng ngày 31/7/2025 cấp bởi Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Quảng Ngãi, giá trị 31,499 tỷ đồng; Công ty CP Nam Vinh đề xuất Thư thu xếp tài chính ngày 7/8/2025 cấp bởi Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng, giá trị 3,868 tỷ đồng. Với đề xuất như trên, Liên danh bị kết luận không đạt yêu cầu về nguồn lực tài chính cho gói thầu, do HSMT không yêu cầu về cam kết tín dụng. Trường hợp này, Chủ đầu tư đánh giá tiêu chí nguồn lực tài chính trên cơ sở thông tin về tổng nguồn lực tài chính, các hợp đồng đang thực hiện mà Liên danh kê khai tại Mẫu số 8B, 8C trong HSDT. Ngay sau đó, Liên danh đã có văn bản kiến nghị.
Chuyên gia đấu thầu cho biết, theo mẫu HSMT xây lắp ban hành kèm theo Thông tư 79/2025/TT-BTC, đối với nguồn lực tài chính cho gói thầu, chủ đầu tư có thể lựa chọn đưa ra yêu cầu về cam kết cung cấp tín dụng hoặc không yêu cầu cam kết cung cấp tín dụng. Trong trường hợp chủ đầu tư không yêu cầu, nhà thầu vẫn có thể sử dụng cam kết cung cấp tín dụng để chứng minh nguồn lực tài chính cho gói thầu (có thể hiểu là “các nguồn tài chính hợp pháp khác”), miễn rằng cam kết đáp ứng các điều kiện về giá trị tối thiểu, thời hạn, tư cách hợp pháp của tổ chức cấp tín dụng. Việc chủ đầu tư không chấp thuận tài liệu này là đánh giá phiến diện, cứng nhắc, có thể ảnh hưởng đến kết quả lựa chọn nhà thầu.
Một “biến tướng” khác trong đánh giá nguồn lực tài chính cho gói thầu là việc yêu cầu nhà thầu cung cấp các cam kết tín dụng không điều kiện, không gây bất lợi cho chủ đầu tư. Đơn cử, tại Gói thầu Xây dựng thuộc Dự án Sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư tại chỗ xã Đăk Sao, huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum, nhà thầu đề xuất trong Cam kết tín dụng do Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Quảng Ngãi phát hành, trong đó có điều kiện “cam kết tín dụng có hủy ngang”. Tổ chuyên gia đánh giá rằng cam kết tín dụng có thể bị hủy bất kỳ lúc nào, không đáp ứng được thời gian hiệu lực theo yêu cầu của HSMT. Theo đó, nhà thầu bị kết luận không đáp ứng yêu cầu về nguồn lực tài chính. Tuy nhiên, trong văn bản giải trình, làm rõ về điều kiện “có hủy ngang”, BIDV cho biết, Ngân hàng chỉ thực hiện quyền hủy ngang khi khách hàng xảy ra các vi phạm về điều kiện cấp tín dụng của BIDV hoặc khi có quyết định liên quan đến gói thầu từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo chuyên gia đấu thầu, mẫu HSMT quy định rõ, trường hợp nhà thầu có nộp kèm cam kết cung cấp tín dụng của tổ chức tín dụng hoạt động hợp pháp tại Việt Nam, bản cam kết cung cấp tín dụng bao gồm các điều kiện để được ngân hàng cấp tín dụng theo quy định của pháp luật về tín dụng vẫn được chấp nhận. Việc yêu cầu cam kết tín dụng không điều kiện là không phù hợp. Bởi, mọi cam kết tín dụng được nêu là trách nhiệm, nghĩa vụ ràng buộc giữa nhà thầu và ngân hàng trên cơ sở quy định của mỗi tổ chức tín dụng và pháp luật liên quan.
Sự không thống nhất trong đánh giá nguồn lực tài chính không chỉ làm mất tính công bằng giữa các nhà thầu, mà còn kéo theo nhiều kiến nghị, khiếu nại. Không ít gói thầu đã phải gia hạn, hủy kết quả hoặc thậm chí tổ chức đấu thầu lại chỉ vì các bên không đồng thuận trong cách đánh giá tiêu chí này.
