 |
| Làn sóng M&A công nghệ tại Việt Nam không chỉ diễn ra ở doanh nghiệp phát triển thuật toán AI, mà đang lan sang hạ tầng nền: trung tâm dữ liệu, năng lượng và xử lý nước. Ảnh: Lê Toàn |
Nhà đầu tư trả thêm cho năng lực công nghệ
Tại nhiều thương vụ gần đây, mức định giá không còn dựa trên tài sản hữu hình mà dịch chuyển sang năng lực tạo giá trị trong tương lai: đội ngũ kỹ sư AI, dữ liệu đào tạo, khả năng mở rộng công nghệ và vị trí trong chuỗi cung ứng.
Theo dữ liệu của KPMG do ông Michael Dwyer - Trưởng bộ phận Tư vấn Thương vụ của KPMG Việt Nam trình bày tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2025, các giao dịch công nghệ tại Việt Nam ghi nhận xu hướng rõ rệt là nhà đầu tư sẵn sàng trả thêm so với định giá chuẩn nếu doanh nghiệp sở hữu công nghệ đã triển khai vào sản phẩm thật, thay vì chỉ ở mức ý tưởng.
Khác với các chu kỳ trước, nhà đầu tư tổ chức hướng đến giá trị tăng trưởng thực sự: mô hình kinh doanh, khách hàng và doanh thu từ giải pháp công nghệ. “Premium” trong M&A công nghệ không phải trả thêm vì kỳ vọng mơ hồ, mà gắn trực tiếp với khả năng tạo ra dòng tiền từ triển khai AI trong sản xuất, tài chính, bán lẻ hay logistics.
Theo đánh giá chung, các thương vụ sử dụng phương thức thanh toán theo hiệu quả ngày càng phổ biến: doanh nghiệp được nhận thêm giá trị khi KPI tăng trưởng đạt mốc cụ thể. Cách tiếp cận này phản ánh xu hướng M&A công nghệ dịch chuyển từ “đặt cược vào tương lai” sang “trả thêm cho kết quả”.
Minh bạch dữ liệu quyết định định giá công nghệ
Luật pháp và quản trị doanh nghiệp đang trở thành yếu tố quyết định trong định giá công nghệ. Theo bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật VILAF, Việt Nam đã triển khai loạt cải cách nhằm rút ngắn thủ tục đầu tư trong lĩnh vực công nghệ, trong đó có cơ chế đầu tư đặc biệt giúp rút ngắn thời gian cấp phép khoảng 9 - 12 tháng. “Đây là tín hiệu trực tiếp cho thấy Việt Nam cạnh tranh để thu hút dòng vốn công nghệ và dài hạn”, bà nói.
Sự thay đổi diễn ra cả ở thị trường vốn, giúp doanh nghiệp công nghệ tiếp cận niêm yết nhanh hơn, đồng thời mở rộng giới hạn sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo thông lệ quốc tế. Theo bà Duyên, yếu tố quan trọng nhất với nhà đầu tư tổ chức hiện nay là khả năng dự báo và thực thi: quy trình phê duyệt M&A minh bạch, tiêu chí rõ ràng đối với ngành nghề có điều kiện, và đặc biệt là lối thoái vốn hợp pháp, đúng hạn.
Câu hỏi đầu tiên không chỉ là “có thể đầu tư không?" mà là “có thể thoái vốn đúng luật, đúng hạn và với mức giá chấp nhận được không?”. Nếu con đường thoái vốn không rõ, nhà đầu tư buộc phải chiết khấu định giá, kéo dài thẩm định hoặc rút lui. Điều này tác động trực tiếp đến giá trị thương vụ trong lĩnh vực công nghệ, nơi tài sản quan trọng không phải đất đai hoặc nhà máy, mà là dữ liệu, thuật toán và con người.
Tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2025, nhiều ý kiến đồng thuận rằng, các doanh nghiệp chuẩn bị tốt cho thẩm định, sở hữu dữ liệu sạch, quy trình quản trị rõ ràng và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, thường giữ được mức định giá đầy đủ. Ngược lại, thiếu minh bạch trong dữ liệu có thể khiến giá trị bị giảm mạnh, đặc biệt với M&A công nghệ, nơi dữ liệu là nền tảng của định giá.
Ở khía cạnh chiến lược, bà Bình Lê Vandekerckove, Tổng giám đốc ASART lưu ý, doanh nghiệp không nên đợi đến giai đoạn khó khăn mới tìm đến M&A. “6 tháng là khoảng thời gian dài nhưng cũng rất ngắn đối với một thương vụ M&A. Nếu chỉ còn 6 - 12 tháng thanh khoản, lúc đó chỉ là chữa cháy”, bà nói. Với công nghệ, chuẩn bị sớm về sản phẩm, dữ liệu và mô hình vận hành là yếu tố quyết định để đạt mức định giá cao.
AI kéo theo hạ tầng số và mở ra cơ hội bán dẫn
Làn sóng M&A công nghệ tại Việt Nam không chỉ diễn ra ở doanh nghiệp phát triển thuật toán AI, mà đang lan sang hạ tầng nền như trung tâm dữ liệu, năng lượng và xử lý nước. Theo ông Hugo Virag, Giám đốc điều hành và đồng Giám đốc khu vực Đông Nam Á của Astris Finance, các nhà đầu tư đang nhìn vào chuỗi giá trị rộng hơn của AI, nơi nhu cầu năng lượng cho trung tâm dữ liệu có thể đạt tới 25% - được ông mô tả là “khổng lồ” trong bối cảnh hiện nay.
Điều này kéo theo M&A vào hạ tầng số, trong đó doanh nghiệp vận hành hệ thống điện, làm mát, xử lý nước và bảo mật dữ liệu trở thành mắt xích quan trọng. Nhà đầu tư định giá dựa trên khả năng mở rộng công suất tính toán, thay vì chỉ nhìn vào thuật toán. Với đặc thù cần vốn lớn và triển khai nhanh, M&A trở thành nguồn lực để tích hợp hạ tầng phục vụ AI.
Song song đó, giới chuyên môn cũng ghi nhận cơ hội rõ ràng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn, đặc biệt ở các phân đoạn phù hợp với thế mạnh kỹ sư: kiểm định - đo lường chip, thiết bị test, lắp ráp - đóng gói (OSAT) và nghiên cứu chip ứng dụng công nghiệp. Thay vì xây dựng từ đầu, M&A giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận công nghệ và khách hàng thông qua chuyển giao đội ngũ kỹ sư, tiêu chuẩn vận hành và mối quan hệ công nghiệp, rút ngắn thời gian tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ở góc độ chiến lược, bà Bình Lê Vandekerckove cho rằng, M&A trong công nghệ cần tư duy dài hạn. Theo đó, doanh nghiệp phải “sạch”, minh bạch và có kế hoạch tạo giá trị rõ ràng. Khi sản phẩm thật, dữ liệu minh bạch và mô hình vận hành ổn định, doanh nghiệp có thể trở thành đối tác hấp dẫn trong chuỗi AI và bán dẫn.
Tín hiệu rõ nhất của 2026 là M&A công nghệ tại Việt Nam không đặt cược vào tương lai mơ hồ, mà trả thêm cho giá trị xác thực, nơi công nghệ đã bước ra thị trường. Nhà đầu tư chọn doanh nghiệp có sản phẩm thật, dữ liệu sạch và chiến lược minh bạch - đó là cách Việt Nam bước vào chu kỳ M&A mới của lĩnh vực công nghệ.
