 |
| Việc mở cửa cho các mặt hàng rau quả Hoa Kỳ sẽ không tác động tới ngành rau quả Việt Nam vì không phải là những mặt hàng cạnh tranh trực tiếp. Ảnh: Vũ Sinh |
Khẳng định Việt Nam là “đối tác có định hướng tương đồng”
Theo Tuyên bố chung, một trong những điều khoản chính của Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng giữa Hoa Kỳ và Việt Nam là Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng XK nông nghiệp và công nghiệp của Hoa Kỳ.
TS. Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại thuộc Bộ Công Thương nhìn nhận, hầu hết các nội dung trong Tuyên bố chung đều nhắc lại kết quả đã đạt được trong đàm phán thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, trong đó có nội dung Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng nông nghiệp và công nghiệp XK của Hoa Kỳ vào Việt Nam. “Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ giảm thuế thấp, thậm chí về 0% đối với một số hàng hóa trong lĩnh vực này của Hoa Kỳ vào Việt Nam”, ông Phương nói.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, xét theo từng thị trường cụ thể, Hoa Kỳ đang là quốc gia nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm 20,2% trong tổng kim ngạch XK nông, lâm, thủy sản của Việt Nam.
Ông Phương cho rằng, điều khoản mở cửa thị trường cho hàng nông nghiệp và công nghiệp của Hoa Kỳ sẽ tạo thách thức nhất định cho các doanh nghiệp (DN) Việt Nam, do một số mặt hàng đang được đánh thuế nhập khẩu khá cao như: ô tô hạng sang, nông sản… để bảo vệ sản xuất trong nước, nâng cao khả năng cạnh tranh cho hàng hóa.
Trong các mặt hàng dự báo sẽ bị ảnh hưởng, sản phẩm thuộc lĩnh vực nông nghiệp (chăn nuôi gia súc, gia cầm…) dự báo sẽ gặp thách thức lớn nhất do áp lực cạnh tranh gay gắt hơn; hàng hóa lĩnh vực công nghiệp chủ yếu mang tính bổ trợ nên gần như không ảnh hưởng.
“Tuy nhiên, về tổng thể, do cấu trúc nền kinh tế của Việt Nam không cạnh tranh nhiều với Hoa Kỳ mà chủ yếu theo hướng bổ sung nên việc dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng XK nông nghiệp và công nghiệp của Hoa Kỳ cơ bản vẫn mang lại nhiều lợi ích. Cụ thể, người tiêu dùng sẽ được mua hàng Mỹ chất lượng tốt với giá rẻ; nhà sản xuất cũng nhập khẩu từ Hoa Kỳ nhiều nguyên phụ liệu là đầu vào cho sản xuất với giá rẻ như: gỗ, đậu tương, linh kiện điện tử…”, ông Phương cho biết.
Tuyên bố chung nêu rõ, Hoa Kỳ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam; đồng thời xác định các sản phẩm trong danh mục nêu tại Phụ lục III của Sắc lệnh Hành pháp số 14346 ngày 5/9/2025 - “Điều chỉnh thuế tiềm năng đối với các đối tác có định hướng tương đồng” - để được hưởng mức thuế đối ứng 0%”. Điều này thể hiện Việt Nam không phải là đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ, mà là đối tác tương đồng.
Bên cạnh đó, Tuyên bố cũng nhấn mạnh, hai bên tiếp tục hợp tác trên tinh thần xây dựng nhằm nỗ lực giải quyết mối quan tâm của cả hai bên liên quan đến các rào cản phi thuế quan ảnh hưởng đến thương mại song phương trong các lĩnh vực ưu tiên…
Nhận diện cơ hội và thách thức
Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, Việt Nam sẽ tiếp tục đàm phán với Hoa Kỳ về các mặt hàng dự kiến được hưởng mức thuế 0%. Đó là những mặt hàng Việt Nam có lợi thế (như dệt may, da giày…), Hoa Kỳ không sản xuất hoặc không có nhu cầu đưa về nước chuỗi sản xuất. Tăng nhập khẩu và sử dụng nguyên liệu từ Hoa Kỳ như mặt hàng bông cho ngành dệt may...
Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Tập đoàn AA Corporation, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM đánh giá, điều khoản trong Tuyên bố chung sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho ngành gỗ nội địa, khuyến khích sử dụng gỗ Hoa Kỳ thay thế một số loại gỗ khác mà Việt Nam đang nhập khẩu. Hiện ngành gỗ Việt cần nhập khẩu lượng gỗ lớn phục vụ sản xuất. Khi nội dung này có hiệu lực, lượng gỗ Hoa Kỳ vào Việt Nam đã tăng lên, tạo thuận lợi cho DN ngành gỗ sản xuất và XK ngược trở lại Hoa Kỳ với mức thuế ưu đãi.
Với ngành rau quả, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, việc mở cửa thị trường cho các mặt hàng rau quả Hoa Kỳ vào Việt Nam sẽ không tác động lớn vì rau quả của Hoa Kỳ là rau quả ôn đới, trong khi rau quả XK của Việt Nam là rau quả nhiệt đới. “Với điều khoản mở cửa thị trường cho hàng nông nghiệp Hoa Kỳ, ngành rau quả Việt Nam gần như không ảnh hưởng, vì không phải là những mặt hàng cạnh tranh trực tiếp”, ông Nguyên cho biết.
Theo ông Nguyên, năm 2024, kim ngạch XK rau quả của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt khoảng 350 triệu USD, đồng thời nhập khẩu khoảng 500 triệu USD rau quả từ nước này, cho thấy Việt Nam đang nhập siêu mặt hàng này. 9 tháng đầu năm 2025, dù bị áp thuế 20%, nhưng kim ngạch XK rau quả sang Mỹ vẫn đạt gần 407 triệu USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm trước. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu 414 triệu USD rau quả của Hoa Kỳ. Nếu mặt hàng nông sản, trái cây được giảm thuế về 0% sẽ là lợi thế lớn cho Việt Nam trong việc XK, nhất là những mặt hàng Việt Nam có lợi thế và các nước Nam Mỹ chưa sản xuất được như sầu riêng, dừa tươi chế biến, chanh leo, bưởi...
Một số ngành hàng dự báo sẽ gặp thách thức trước hàng XK của Hoa Kỳ như chăn nuôi, chế biến (trứng, sữa, gà tươi…). TS. Lê Quốc Phương cho rằng, Chính phủ cần có biện pháp hỗ trợ người dân và DN như: hỗ trợ về khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại, tổ chức sản xuất, chuyển đổi số… nhằm giảm thiểu tác động bất lợi.
