|
| Ảnh minh họa: Internet |
HSBC nhận xét, GDP quý III/2022 của Việt Nam tăng 13,7% so với cùng kỳ năm trước (mặc dù một phần là do cơ sở thấp) nhờ lĩnh vực bên ngoài vững vàng và nhu cầu trong nước mạnh mẽ. Mặc dù vậy, bức tranh triển vọng tăng trưởng giờ đây lại bị phủ lên một bóng mây từ những trở ngại về thương mại gia tăng.
Sau khi tăng trưởng hơn 17% so với cùng kỳ năm trước trong 3 quý đầu năm 2022, tăng trưởng xuất khẩu đã giảm tốc nhanh chóng trong tháng 10, còn tháng 11 chứng kiến lần sụt giảm đáng kể so với cùng kỳ trong vòng hai năm trở lại đây. Trong đó, dữ liệu gần đây cho thấy suy giảm xuất khẩu diễn ra ở nhiều lĩnh vực, bao gồm dệt may/da giày, sản phẩm gỗ và máy móc.
"Suy thoái kinh tế ở Mỹ càng khiến tình hình trở nên khó khăn hơn vì Mỹ là thị trường lớn nhất của nhiều mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam", HSBC nhận định.
Theo HSBC, một điểm sáng tích cực đến từ nhu cầu trong nước nhờ thị trường lao động tiếp tục phục hồi. Trong khi tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống 2,3% tính tới quý III/2022, tỷ lệ này vẫn có khả năng giảm tiếp khi có thêm nhiều công việc tập trung trong lĩnh vực liên quan tới du lịch.
Với những thuận lợi nhờ mở cửa trở lại vẫn còn, HSBC nâng dự báo tăng trưởng cho năm 2022 lên 8,1% (dự báo cũ là 7,6%). Tuy nhiên, những thách thức nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng nặng nề hơn trong năm 2023, đặc biệt sau khi những hiệu ứng do mở cửa trở lại nhạt dần đi và tác động của lạm phát cao bắt đầu ảnh hưởng. Vì vậy, HSBC dự báo tăng trưởng sẽ chậm lại ở mức 5,8% (dự báo cũ là 6,0%).
Bên cạnh đó, Việt Nam đã bắt đầu chứng kiến áp lực lạm phát mạnh hơn, dữ liệu mới nhất đã vượt mức trần 4% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Không chỉ lạm phát cơ bản tăng, Việt Nam còn chứng kiến tình trạng thiếu hụt năng lượng trong nước, khiến lạm lạm phát toàn phần tăng.
Mặc dù mới đây HSBC giảm nhẹ dự báo lạm phát cho năm 2022 xuống 3,2% (dự báo cũ là 3,4%), nhưng các chuyên gia đã nâng mức dự báo cho năm 2023 lên 4,0% (dự báo cũ là 3,7%). Điều này đồng nghĩa với việc NHNN nhiều khả năng sẽ tiếp tục chu kỳ thắt chặt.
 |
Theo HSBC, một điểm sáng tích cực đến từ nhu cầu trong nước nhờ thị trường lao động tiếp tục phục hồi. Ảnh minh họa: Internet |
Các rủi ro
Rủi ro lớn nhất đối với tăng trưởng của Việt Nam, theo HSBC là những khó khăn trong thương mại ngày càng gia tăng. Việt Nam không tránh khỏi những tác động do đợt thương mại toàn cầu chậm lại đáng kể này, nói cách khác, giai đoạn "chững lại" đã tới.
Kể từ khi xảy ra những căng thẳng thương mại Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi nhiều nhất xét về thương mại và chuyển hướng đầu tư nước ngoài (FDI), đặc biệt thúc đẩy thị phần xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Và cũng chính do đó mà Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều hơn khi kinh tế Mỹ suy giảm.
Các rủi ro khác đến từ áp lực tăng giá năng lượng. Mặc dù đã giảm so với đỉnh trong tháng 6, giá xăng vẫn ở mức cao. Để giảm rủi ro của việc dự trữ nhiên liệu nhập từ nước ngoài vốn tiềm tàng nhiều biến động, Chính phủ đã chỉ đạo các các nhà máy lọc dầu trong nước và các doanh nghiệp nhà nước có kế hoạch tăng cường nhập khẩu năng lượng trong ít nhất 6 tháng đầu năm 2023. Động thái này nhiều khả năng sẽ siết lại lợi thế tài khoản vãng lai của Việt Nam do chi phí nhập khẩu tăng cao hơn.
HSBC cho biết, Việt Nam vẫn đang hưởng lợi sau khi mở cửa trở lại, với doanh thu bán lẻ tháng 11 tăng 17% so với cùng kỳ năm trước; nhưng tăng trưởng liên tiếp đang có dấu hiệu chậm lại dù khả năng phục hồi vẫn còn. Khách quốc tế tính tới tháng 11/2022 mới chỉ đạt 16% so với mức của năm 2019. Mở rộng khai thác thị trường mới như Ấn Độ sẽ mang lại sự hỗ trợ nhất định để bù đắp cho tình trạng thiếu vắng khách Trung Quốc đại lục.
Tuy nhiên, những khó khăn bên ngoài có thể tạo gánh nặng cho thị trường lao động trong nước, nhiều công nhân phải giảm giờ làm. Áp lực lên tình hình việc làm trong lĩnh vực sản xuất được dự báo còn tiếp diễn tới giữa năm 2023.
 |
Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung và LG gần đây đã công bố sẽ tiếp tục đầu tư vào Việt Nam. Ảnh minh họa: Internet |
Xuất khẩu đối diện với một đợt sụt giảm
HSBC cho rằng, nhu cầu hàng xuất khẩu suy yếu đã dẫn đến một đợt suy giảm đáng kể trong xuất khẩu của Việt Nam, với tháng 11 đánh dấu sự sụt giảm đáng kể lần đầu tiên trong vòng hai năm qua. Chỉ số PMI sản xuất trong tháng 11 cũng đã rơi vào vùng thu hẹp lần đầu tiên trong năm 2022. Đơn hàng mới, giá bán và việc làm đều xuống thấp, cho thấy tâm lý thị trường đang không tốt.
Theo HSBC, hàng hóa hưởng lợi từ nhu cầu mạnh mẽ trong giai đoạn đại dịch, điện tử và dệt may/da giày, đang chứng kiến giai đoạn "chững lại" khi nhu cầu chuyển dịch sang dịch vụ và tăng trưởng toàn cầu chậm lại.
Mỹ và EU chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Mỹ cũng là thị trường nhập khẩu thống lĩnh của một số ngành hàng xuất khẩu lớn, với hơn nửa hàng máy móc xuất khẩu của Việt Nam là vào thị trường Mỹ.
Một ngành hàng xuất khẩu lớn khác cũng phụ thuộc nhiều vào nhu cầu của thị trường Mỹ là sản phẩm gỗ (khoảng 60%). Hoạt động thị trường tài sản chậm lại ở các nước phương Tây mang đến rủi ro sụt giảm cho xuất khẩu của Việt Nam.
"Nhưng bức tranh không chỉ toàn một màu xám. Bất chấp những cơn gió ngược có tính chu kỳ, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đầu tư vào Việt Nam. Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung và LG gần đây đã công bố sẽ tiếp tục đầu tư vào Việt Nam, càng cho thấy sự hấp dẫn lâu dài của Việt Nam", HSBC nhận định.
