 |
| Dự án Đường sắt đô thị tuyến Nhổn - ga Hà Nội đã được đưa vào vận hành, khai thác đoạn trên cao trong tháng 12/2022. Ảnh: Lê Huy |
UBND TP. Hà Nội cho biết, Thành phố lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi “xây dựng tuyến xe điện thí điểm” từ năm 2002. Tháng 4/2004 và tháng 2/2005, Chính phủ đã có các văn bản chấp thuận tiếp nhận hỗ trợ kỹ thuật của Quỹ FASEP (Pháp) trong việc lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án với yêu cầu công nghệ, thiết bị tiên tiến, hiện đại, sử dụng vốn ODA và các nguồn vốn khác; được chỉ định cho một công ty tư vấn Pháp có đủ năng lực để thực hiện nghiên cứu Dự án.
Đây là dự án thí điểm lần đầu tại Việt Nam, có quy mô lớn, công nghệ hiện đại, phức tạp nên khó khăn trong việc đấu thầu là không có tư vấn trong nước có kinh nghiệm thực hiện Dự án. Hơn nữa, gói thầu tư vấn được tài trợ bởi Chính phủ Pháp nên phải sử dụng dịch vụ/hàng hóa có xuất xứ từ Pháp. Trên cơ sở một số cơ chế đặc thù của Dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, UBND TP. Hà Nội đã phê duyệt đầu tư Dự án với thời gian thực hiện từ năm 2009 - 2022, tổng mức đầu tư 32.910 tỷ đồng (sử dụng vốn vay ODA 958 triệu euro, vốn đối ứng từ ngân sách Thành phố 218 triệu euro). Tuyến đường dài 12,5 km, trong đó 8,5 km đi trên cao và 4 km đi ngầm, được khởi công tháng 9/2010.
Theo báo cáo của Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, tính đến thời điểm hiện tại, tiến độ tổng thể của Dự án đạt khoảng 75,92%, trong đó, tiến độ đoạn trên cao đạt 98,4%; tiến độ đoạn ngầm đạt 33%. Quá trình triển khai Dự án gặp nhiều vướng mắc dẫn đến phải điều chỉnh tiến độ và tổng mức đầu tư nhiều lần. Đến nay, sau hơn 12 năm thi công, Dự án tiếp tục gặp nhiều khó khăn, vướng mắc dẫn đến tiến độ thực hiện chưa đáp ứng yêu cầu. Dự án có 10 gói thầu thì mới có 3 gói thầu (Gói thầu CP01 Tuyến đoạn trên cao, Gói thầu CP02 Các ga trên cao, Gói thầu CP04 Hạ tầng kỹ thuật depot) hoàn thành. Khối lượng thi công Gói thầu CP03 Hầm và các ga ngầm chỉ đạt 33%; Gói thầu CP05 Công trình kiến trúc depot đạt 91,5%; Gói thầu CP06 Hệ thống đường sắt 1 gồm đầu máy toa xe, thiết bị depot, OCC/SCADA, tín hiệu, thông tin liên lạc, cấp điện đạt 90%; Gói thầu CP07 Hệ thống đường sắt 2 gồm điện và cơ khí đạt 46,8%; Gói thầu CP08 Hệ thống đường sắt 3 gồm ray, ghi, ray cấp điện đạt 73,2%; Gói thầu CP09 Hệ thống vé đạt 63,8% (trong đó đoạn trên cao đạt 83,2%).
Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, Dự án đã được đưa vào vận hành, khai thác đoạn trên cao trong tháng 12/2022, nhưng tiến độ của 2 trong số 8 gói thầu thuộc đoạn tuyến này (CP05, CP06) đang bị chậm 2 - 6 tháng. Gói thầu CP05 Công trình kiến trúc depot đang rất chậm, kéo theo tiến độ Gói thầu CP06 bị ảnh hưởng vì việc chậm trễ bàn giao các tòa nhà tại depot.
Ngoài những vướng mắc tồn tại từ nhiều năm dẫn đến chậm tiến độ kéo dài, tăng vốn đầu tư, Dự án cũng gặp khó khăn do sự khác biệt giữa hợp đồng FIDIC và pháp luật Việt Nam hiện hành; sự khác biệt trong các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá - giá vật tư, thiết bị chuyên ngành đường sắt đô thị; Tư vấn Systra của Pháp thực hiện điều chỉnh hợp đồng tư vấn.
Theo Bộ GTVT, việc nghiệm thu bàn giao, chứng nhận an toàn cho hệ thống đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội là nhóm công việc phức tạp, tích hợp nhiều công tác nghiệm thu chuyên biệt, chuyên ngành bao gồm: phòng cháy chữa cháy, môi trường, chứng nhận an toàn hệ thống, đăng kiểm phương tiện. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa lựa chọn được tư vấn hỗ trợ vận hành trong giai đoạn đầu và hoàn thành hệ thống thẻ vé.
Để tháo gỡ vướng mắc cho Dự án, tìm giải pháp rút ngắn tiến độ thi công đoạn đi ngầm, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép chỉ định thầu đơn vị tư vấn hỗ trợ vận hành trong giai đoạn đầu của Dự án để đảm bảo tiến độ cấp bách vận hành đoạn trên cao hiện nay. Bên cạnh đó, Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ GTVT, Bộ Công an (Cục Phòng cháy chữa cháy) ưu tiên hướng dẫn TP. Hà Nội trong công tác nghiệm thu đánh giá an toàn hệ thống. Đồng thời, Chủ đầu tư đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính hoàn thiện thủ tục điều chỉnh, gia hạn các khoản vay ODA song song với quá trình điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án; tiếp tục cho phép thi công, giải ngân và điều chỉnh các hợp đồng để hoàn thành toàn bộ Dự án.
