 |
| Nguồn cung thuốc Albumin tại Việt Nam hiện gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. Ảnh minh họa: LC |
Những hợp đồng dang dở
Ngày 27/10/2025, Bệnh viện Chợ Rẫy ra quyết định chấm dứt hợp đồng và thu hồi giá trị bảo lãnh (129,6 triệu đồng) của Công ty TNHH Nacopharm miền Nam, đơn vị thực hiện Hợp đồng cung ứng thuốc số 004/2025/HDD15-CR ngày 18/6/2025 thuộc Gói số 02: Gói thầu thuốc generic (7 mục) thuộc Dự toán Lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc lần 7 năm 2025. Lý do Nhà thầu bị thu hồi giá trị bảo lãnh là vì không còn khả năng tiếp tục thực hiện hợp đồng. Trước đó, tháng 6/2024, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng ra quyết định chấm dứt một phần hợp đồng với Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ và dược phẩm Khánh Trang vì vi phạm hợp đồng, không còn năng lực để thực hiện Hợp đồng số 064/2024/HDD4-CR đối với phần/lô PP2300568582 thuốc Bacsulfo 1g.
Không riêng Bệnh viện Chợ Rẫy gặp tình trạng nhà thầu thuốc vi phạm hợp đồng, ngày 4/9/2025, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) ra quyết định chấm dứt hợp đồng với Công ty TNHH Dược phẩm Tứ Hưng vì không còn năng lực thực hiện Hợp đồng số 01/TH-BVNĐTP/24. Nhà thầu này từng trúng phần/lô PP2400063125 Ampicilin + Sulbactam 1g+0,5g do hãng Mitim s.r.l sản xuất tại Italia (Nhóm 1, số đăng ký 800110348624) thuộc Dự toán Mua sắm thuốc năm 2024 - 2025.
Ảnh hưởng đến nhiều chủ thể hơn là Thỏa thuận khung số 07/2022/TTK-BVHV về việc thực hiện Gói thầu thuốc generic thuộc Dự toán Mua sắm thuốc tập trung cấp địa phương năm 2022 - 2023, 2023 - 2024 với 60 cơ sở y tế tại TP.HCM của Công ty TNHH Bình Việt Đức. Tháng 1/2023, Bình Việt Đức trúng thầu 5 mặt hàng tại Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) - đơn vị mua sắm tập trung Gói thầu trên.
Gói thầu thực hiện từ đầu năm 2023 đến ngày 17/4/2025, với việc Bình Việt Đức có trách nhiệm cung cấp 380.025 chai thuốc Human Albumin 20% Octapharma nhóm 1 (sản xuất tại Áo) với giá 218,514 tỷ đồng. Tuy nhiên, chưa đầy 2 tháng sau khi ký Thỏa thuận trên, ngày 27/2/2023, Nhà thầu thông báo về việc không thể cung ứng thuốc như kế hoạch vì lý do bất khả kháng. Thực tế này dẫn đến tranh chấp kéo dài giữa Nhà thầu với các cơ sở y tế, đến nay vẫn chưa được cách giải quyết.
Từ năm 2023 đến giữa năm 2025, nhiều gói thầu thuốc thiết yếu ở hàng loạt bệnh viện như Bạch Mai, Việt Đức, Nhi Trung ương, 108, 115, Chợ Rẫy… trong tình trạng không có nhà thầu tham dự, hoặc có nhà thầu tham dự nhưng chào vượt giá kế hoạch, hoặc trúng thầu nhưng chậm, thậm chí không thể giao hàng. Trong khi đó, nhu cầu hàng năm với loại thuốc này tại Việt Nam ước tính tăng 10 - 15%.
Cách nào cải thiện nguồn cung thuốc thiết yếu?
Khảo sát sơ bộ của phóng viên trong thời gian gần đây cho thấy, số lượng nhà thầu tham dự các phần/lô Albumin có chiều hướng cải thiện. Ngoài một số tên tuổi quen thuộc, thị trường cung ứng Albumin đang có thêm gương mặt mới như Công ty CP Pharmatopes Việt Nam, Công ty CP Dược phẩm Hiệp Bách Niên, Công ty TNHH Dược phẩm Gigamed...
Gói thầu Thuốc generic thuộc Kế hoạch lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc lần 1 năm 2025 (115,187 tỷ đồng) của Bệnh viện Nhi Trung ương đang trong quá trình xét thầu. Phần/lô PP2500183542 Albumin có 3 nhà thầu tham dự, trong đó Phytopharma trúng thầu với giá 7,19 tỷ đồng, Bình Việt Đức đứng thứ hai với 7,3 tỷ đồng và Hapharco là 7,917 tỷ đồng.
Ngày 13/10/2025, Bình Việt Đức trúng thầu cung cấp 25.000 lọ Albunorm 20% do hãng Octapharma sản xuất tại Đức cho Bệnh viện Quân y 175 với giá 37,625 tỷ đồng. Cạnh tranh với Bình Việt Đức tại phần/lô này có Công ty TNHH Dược phẩm Gigamed với giá dự thầu cao hơn (37,777 tỷ đồng).
Để tránh rủi ro gián đoạn nguồn cung trong quá trình thực hiện hợp đồng thuốc thiết yếu, một số chuyên gia y tế khuyến nghị, hợp đồng thầu cần quy định rõ về cơ chế xử lý đối với trường hợp bất khả kháng. Tại các diễn đàn xây dựng chính sách và các kỳ họp Quốc hội gần đây, nhiều ý kiến đề xuất, xây dựng cơ chế đặt hàng trung ương hoặc đấu thầu tập trung cấp quốc gia với một số mặt hàng thuốc hiếm, thuốc từ huyết tương như Albumin, nhằm bảo đảm nguồn cung liên tục, điều phối giữa các cơ sở y tế kịp thời. Về dài hạn, cần có chiến lược quốc gia về an ninh y tế, phát triển trung tâm xử lý huyết tương trong nước, đẩy mạnh hợp tác công tư để xây dựng năng lực tự sản xuất mặt hàng thuốc hiếm, trong đó có Albumin.
Phía nhà thầu thì mong rằng, chủ đầu tư thực hiện thanh toán dứt điểm theo đợt giao hàng, giúp doanh nghiệp bảo đảm dòng tiền lưu chuyển. Đồng thời, cần rút ngắn quy trình xét thầu đối với các nhà thầu có lịch sử cung ứng tốt, đặc biệt là các loại thuốc biệt dược gốc, thuốc hiếm, thuốc cần dùng cấp cứu có nguồn cung độc quyền hoặc ít nhà cung ứng.
