 |
| Ảnh minh họa |
Cạnh tranh cao, giảm giá sâu
Thống kê sơ bộ từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, từ ngày 1/1/2025 đến nay, chỉ tính riêng gói thầu mua sắm hàng hóa phổ thông (không tính gói thầu có nhiều lô/phần) áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, có đến hàng trăm gói thầu thu hút trên 10 nhà thầu tham dự. Trong đó, nhiều gói thầu ghi nhận mức giảm giá đáng kể so với dự toán được phê duyệt.
Ngày 10/9/2025, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP. Cần Thơ hoàn tất mở Gói thầu Cung cấp và lắp đặt thiết bị (bổ sung) thuộc Dự án Trang thiết bị bàn, ghế học sinh phục vụ dạy, học các cấp, có dự toán 19,8 tỷ đồng. Gói thầu thu hút 10 nhà thầu tham dự với các mức giảm giá sâu ấn tượng. Trong đó, Liên danh Gói thầu bàn ghế Cần Thơ (Công ty CP Kinh doanh Thương mại tổng hợp miền Trung đại diện) chào giá 11,7 tỷ đồng, xếp thứ nhất về giá. Hai nhà thầu tiếp theo lần lượt chào giá 13,6 tỷ đồng và 14 tỷ đồng.
Trước đó, ngày 6/8/2025, Gói thầu Mua sắm bàn, ghế học sinh của các đơn vị thuộc Dự toán Mua sắm tập trung năm 2025 tại Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lâm Đồng được mở thầu, ghi nhận 15 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu (HSDT). Kết quả, Công ty CP Đa Minh trúng thầu với giá dự thầu thấp nhất là 9,5 tỷ đồng (giá gói thầu là 13,9 tỷ đồng).
Tại TP.HCM, 13 là tổng số nhà thầu nộp HSDT Gói thầu số 9 Thiết bị thuộc Dự toán Đầu tư phòng máy vi tính tại các trường học trên địa bàn huyện Cần Giờ, do Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Cần Giờ mời thầu, mở thầu ngày 2/4/2025. Không chỉ thu hút đông đảo nhà thầu, biên bản mở thầu ghi nhận nhiều mức giảm giá sâu, cao nhất lên tới 36%. Kết quả là Liên danh Công ty TNHH Thương mại Anh Tín - Công ty TNHH Tin học - Điện tử - Điện lạnh Phi Long trúng thầu với giá 6,39 tỷ đồng, giảm 14,8% so với giá gói thầu.
Tại Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, Gói thầu Mua sắm máy tính để bàn phục vụ sản xuất kinh doanh có giá 28,717 tỷ đồng, mở thầu ngày 1/4/2025 với 10 nhà thầu tham dự. Công ty CP Công nghệ CDC trúng thầu với giá 20,6 tỷ đồng.
Hai mặt của cạnh tranh
Theo một số chủ đầu tư, mức độ cạnh tranh cao, giảm giá sâu giúp tiết kiệm đáng kể cho ngân sách nhà nước, tối ưu hiệu quả kinh tế sau đấu thầu. Áp lực cạnh tranh tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy doanh nghiệp không ngừng cải thiện chất lượng dịch vụ, nâng cao năng lực quản lý, đặc biệt là áp dụng công nghệ tiên tiến, từ đó hình thành môi trường đấu thầu năng động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh hiệu quả mà môi trường cạnh tranh mang lại, việc không ít nhà thầu sẵn sàng “phá giá” để giành hợp đồng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho đơn vị thụ hưởng. Từ kinh nghiệm thực tiễn, một nhà cung cấp thiết bị giáo dục chuyên nghiệp khẳng định, với mức giảm giá lên tới 30 - 40%, nhà thầu phải đối mặt nguy cơ không bảo đảm chi phí cần thiết để thực hiện hợp đồng theo tiêu chuẩn kỹ thuật đã cam kết. Việc giảm giá sâu có thể ảnh hưởng đến nghĩa vụ thực hiện hợp đồng, thậm chí, nếu hàng hóa không bảo đảm chất lượng, sẽ phát sinh chi phí bảo hành, bảo trì, thay thế... Từ đó, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng hàng hóa của các đối tượng thụ hưởng cũng như hiệu quả kinh doanh của nhà thầu.
Để vừa phát huy mặt tích cực của cạnh tranh, vừa hạn chế rủi ro, chuyên gia đấu thầu cho rằng, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý. Trước hết, khi xây dựng HSMT, chủ đầu tư phải đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật hợp lý, trong đó tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng hàng hóa và năng lực thực hiện các dịch vụ sau bán hàng phải là yếu tố trọng yếu. Ngoài ra, công tác thẩm định cần được quan tâm đúng mức, đặc biệt đối với các HSDT có giá thấp bất thường.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 20 Nghị định 214/2025/NĐ-CP, chủ đầu tư hoặc đơn vị có nhu cầu mua sắm tập trung có trách nhiệm công khai chất lượng hàng hóa đã sử dụng (bao gồm các thông tin: chất lượng của hàng hóa trên thực tế so với quy định trong hợp đồng; mức độ nghiêm trọng của các lỗi phát sinh và việc khắc phục các lỗi phát sinh hoặc thay thế hàng mới (nếu có); tần suất hư hỏng, gặp sự cố của hàng hóa và chất lượng dịch vụ bảo hành, sửa chữa, khắc phục (nếu có); độ tin cậy, độ bền, hiệu suất, công suất (nếu cần thiết)) trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Cơ sở dữ liệu về chất lượng hàng hóa sẽ được sử dụng để làm căn cứ xây dựng tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, đưa vào công thức xác định giá đánh giá (nếu có).
