Hỏi: Doanh nghiệp nhà nước X đã tổ chức đấu thầu rộng rãi quốc tế một gói thầu thuộc dự án xây dựng nhà máy ván ép. Tuy nhiên, đến thời điểm mở thầu chỉ có 03 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu và tất cả các hồ sơ dự thầu đều không đáp ứng yêu cầu nêu trong hồ sơ mời thầu.
Trong trường hợp này, để rút ngắn thời gian trong đấu thầu, doanh nghiệp X có thể áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với gói thầu chưa lựa chọn được nhà thầu sau khi đấu thầu rộng rãi quốc tế hay không?
Trả lời: Luật Đấu thầu (Điều 15) quy định hai trong số các trường hợp tổ chức đấu thầu quốc tế là: (i) Gói thầu mua sắm hàng hóa mà hàng hóa đó trong nước không sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng, giá. Trường hợp hàng hóa thông dụng, đã được nhập khẩu và chào bán tại Việt Nam thì không tổ chức đấu thầu quốc tế; (ii) Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, xây lắp, hỗn hợp mà nhà thầu trong nước không có khả năng đáp ứng yêu cầu thực hiện gói thầu.
Về việc chỉ định thầu, các trường hợp chỉ định thầu và điều kiện chỉ định thầu được quy định cụ thể tại Điều 22 Luật Đấu thầu và Điều 54 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP.
Đối với tình huống nêu trên, có hai nội dung cần lưu ý là việc tổ chức đấu thầu quốc tế và việc dự định áp dụng chỉ định thầu. Trong đó, việc tổ chức đấu thầu quốc tế chỉ được áp dụng khi gói thầu đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 15 Luật Đấu thầu như đã nêu. Liên quan đến chỉ định thầu, pháp luật về đấu thầu không quy định trường hợp chỉ định thầu nếu đấu thầu rộng rãi quốc tế không thành công nên không có căn cứ áp dụng chỉ định thầu trong trường hợp này. Nói cách khác, nếu gói thầu không thuộc các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu quy định tại Điều 22 Luật Đấu thầu và Điều 54 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP thì việc áp dụng chỉ định thầu là không phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu. Trong trường hợp này, cần xem xét hủy thầu theo quy định tại Khoản 1 Điều 17 Luật Đấu thầu và khi tổ chức đấu thầu lại cần cân nhắc kỹ các khía cạnh trong đấu thầu như phân chia gói thầu, khảo sát thị trường nhà thầu và việc đưa ra yêu cầu trong hồ sơ mời thầu.