 |
| Đối với các nội dung thuộc đề xuất kỹ thuật của nhiều gói thầu xây lắp, việc làm rõ gần như không xảy ra với lý do làm thay đổi bản chất của HSDT. Ảnh: Tiến Tân |
Công tác làm rõ HSDT được quy định tại các khoản thuộc Điều 30 và Điều 67 Nghị định số 214/2025/NĐ-CP. Theo đó, đối với các nội dung trong đó có đề xuất kỹ thuật của nhà thầu, việc tiến hành làm rõ phải bảo đảm nguyên tắc không làm thay đổi nội dung cơ bản của HSDT đã nộp, không thay đổi giá dự thầu.
Thông tin đến Báo Đấu thầu, nhiều nhà thầu cho rằng, các chủ đầu tư chỉ tiến hành làm rõ với nội dung liên quan đến năng lực, kinh nghiệm. Đối với các nội dung thuộc đề xuất kỹ thuật, việc làm rõ gần như không được tiến hành với lý do “làm thay đổi bản chất của HSDT”. Đây là một căn nguyên dẫn tới nhiều kiến nghị của nhà thầu, do cho rằng bị tước cơ hội làm rõ đề xuất kỹ thuật dẫn tới bị loại không thỏa đáng.
Tình trạng nêu trên phổ biến ở 2 nhóm lĩnh vực là xây lắp và mua sắm hàng hóa. Đối với xây lắp, HSMT của nhiều gói thầu yêu cầu nhà thầu “có biện pháp tổ chức thi công đầy đủ, chi tiết, cụ thể cho từng hạng mục hợp lý, đảm bảo quy định và chất lượng; có bản vẽ minh họa phù hợp với thuyết minh” mà không đưa ra yêu cầu chi tiết, rõ ràng cho từng hạng mục, công tác thi công… Điều này dễ dẫn đến đánh giá thiếu căn cứ thuyết phục, có nhà thầu bị nhận xét không đáp ứng dù biện pháp thi công trong HSDT khả thi và tương đương với yêu cầu thi công phổ biến. Trong quá trình đánh giá, tổ chuyên gia lại bỏ qua khâu làm rõ, loại bỏ cơ hội để nhà thầu thuyết minh, giải trình các biện pháp này.
Một số chủ đầu tư khi đánh giá tiêu chí mức độ đáp ứng về vật tư, thiết bị, dựa trên sự khác biệt về cách diễn đạt hoặc cách bố trí danh mục đã vội vàng kết luận nhà thầu không đáp ứng, trong khi thực tế năng lực cung ứng và cam kết của nhà thầu hoàn toàn đáp ứng yêu cầu. Có trường hợp HSMT yêu cầu một đằng, tổ chuyên gia đánh giá một nẻo khiến nhà thầu bức xúc. Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Bổ sung cơ sở vật chất Trường Phổ thông dân tộc nội trú Trung học phổ thông huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum (nay là tỉnh Quảng Ngãi) bị nhà thầu kiến nghị kéo dài vì lý do này. Theo Tổ chuyên gia, nhà thầu bị loại với lý do “hợp đồng nguyên tắc mua các vật tư, vật liệu chính với các đơn vị cung cấp không kèm theo giấy đăng ký kinh doanh và giấy phép khai thác khoáng sản đối với cát, đá, sỏi và gạch không nung của đơn vị cung cấp”. Trong khi đó, theo yêu cầu của HSMT, đối với vật tư, vật liệu, nhà thầu được đánh giá đạt khi có bản cam kết hoặc hợp đồng nguyên tắc. Nhà thầu cho rằng, việc Tổ chuyên gia yêu cầu nhà thầu cung cấp các tài liệu không được quy định trong HSMT và coi đây là lý do loại nhà thầu là đánh giá sai lệch bản chất, không có cơ sở. Sở Tài chính Kon Tum kết luận, đánh giá của Tổ chuyên gia chưa phù hợp với tiêu chuẩn đánh giá trong HSMT, không tuân thủ quy định.
Tại Gói thầu số 03 Xây lắp thuộc Dự án Đường nội thị thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai, Liên danh đường nội thị thị xã Ayun Pa bị đánh giá không đạt về kỹ thuật. Biện pháp thi công công tác nền đường do Liên danh đề xuất không tuân thủ theo yêu cầu của hồ sơ thiết kế. Cụ thể, tại công tác thi công đắp đất, Nhà thầu tiến hành ngay công tác đắp đất sau khi đánh cấp, dọn hữu cơ trong khi chưa đắp trả cát dày 120 cm, dày 80 cm, lu lèn k ≥ 0,95 là không tuân thủ yêu cầu của hồ sơ thiết kế. Về thi công mặt đường, hồ sơ thiết kế yêu cầu mặt đường bê tông xi măng dày 22 cm, tuy nhiên, biện pháp thi công Nhà thầu đề xuất chiều dày 20 cm.
Liên danh nhà thầu đã kiến nghị thành lập Hội đồng tư vấn giải quyết kiến nghị. Kết luận của Hội đồng tư vấn thuộc Sở Tài chính tỉnh Gia Lai cho thấy, Nhà thầu đã thuyết minh cụ thể về công nghệ thi công đắp cát nền đường K95. Về thi công mặt đường, tại bản vẽ biện pháp thi công mặt đường bê tông xi măng, mục bản vẽ của máy đầm bàn, nhà thầu ghi sai chiều dày mặt đường. Tuy nhiên, trong thuyết minh HSDT, nhà thầu không đề xuất thi công mặt đường bê tông xi măng dày 20 cm. Hội đồng tư vấn nhận định, cả 2 nội dung này Nhà thầu kiến nghị đều đúng, Tổ chuyên gia (thuộc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thị xã Ayun Pa) đã đánh giá chưa đầy đủ, chính xác nội dung của HSDT.
Tại các gói thầu mua sắm hàng hóa, đặc biệt là nhóm mua sắm thiết bị công nghệ cao, theo một số nhà thầu, HSMT hiện phần lớn áp theo thông số kỹ thuật đặc thù của 1 hãng sản xuất. Do đó, khi đánh giá, tổ chuyên gia luôn dùng thông số này để loại bỏ nhà thầu mà không tiến hành làm rõ việc chào thiết bị từ hãng sản xuất khác. Một nhà thầu cung cấp thiết bị tin học cho biết, mỗi hãng sản xuất đều có thông số riêng biệt, tuy nhiên, về tính năng, công năng, hiệu quả và thực tế vận hành hoàn toàn đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Nếu tổ chuyên gia không tiến hành làm rõ, nhà thầu không có cơ hội chứng minh tính tương đương của thiết bị.
Chuyên gia đấu thầu khuyến cáo, làm rõ đề xuất kỹ thuật tức là yêu cầu nhà thầu cung cấp các tài liệu để làm rõ, chứng minh, giải trình đầy đủ, chi tiết về các nội dung đã đề xuất để tổ chuyên gia đánh giá đầy đủ, khách quan. Thay đổi cơ bản nội dung HSDT là biến có thành không, biến đạt thành không đạt. Đây là 2 phạm trù hoàn toàn khác nhau, cần tách bạch để việc tổ chức lựa chọn nhà thầu hiệu quả, chính xác.
