 |
| Nghị định 214/2025/NĐ-CP góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về đấu thầu |
Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã bổ sung nhiều quy định mới phù hợp với quy định được sửa đổi, bổ sung của Luật Đấu thầu; đồng thời kế thừa, hoàn thiện các quy định về đấu thầu đã áp dụng ổn định, phát huy hiệu quả trên thực tế và vẫn bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Đấu thầu.
Thứ nhất là về tư cách hợp lệ của nhà thầu nước ngoài đối với đấu thầu quốc tế. Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi điểm i khoản 1 Điều 5 Luật Đấu thầu về tư cách hợp lệ của nhà thầu theo hướng đối với đấu thầu quốc tế là nhà thầu nước ngoài phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước, trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ. Trên cơ sở đó, Nghị định 214/2025/NĐ-CP (các điều 26, 37 và 63) quy định đối với đấu thầu quốc tế, trường hợp chủ đầu tư không đủ điều kiện xác định nhà thầu trong nước không thể tham gia vào bất cứ phần công việc nào của gói thầu, chủ đầu tư có thể thực hiện bước tham vấn trước (như đăng tải thông báo đề nghị nhà thầu trong nước tham gia kèm theo hồ sơ mời thầu để các nhà thầu trong nước đăng ký một hoặc một số hạng mục công việc của gói thầu mà mình có thể đảm nhận được trong thời gian tối thiểu 5 ngày làm việc). Hết thời hạn đăng ký, trường hợp không có nhà thầu trong nước đăng ký thì nhà thầu nước ngoài không phải liên danh hoặc sử dụng nhà thầu phụ là nhà thầu trong nước; trong trường hợp này hồ sơ mời thầu không bao gồm nội dung quy định tại điểm i khoản 1 Điều 5 Luật Đấu thầu.
Thứ hai là về ưu đãi trong đấu thầu. Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi Điều 10 Luật Đấu thầu theo hướng bổ sung đối tượng được hưởng ưu đãi trong đấu thầu là cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo được cơ quan có thẩm quyền công nhận; trung tâm đổi mới sáng tạo; doanh nghiệp khoa học và công nghệ…; sản phẩm công nghệ cao, sản phẩm, hàng hóa từ kết quả của nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đặc biệt… Theo đó, Nghị định 214/2025/NĐ-CP bổ sung quy định ưu đãi đối với các đối tượng quy định tại Điều 10 Luật Đấu thầu theo hướng nhà thầu quy định tại điểm g khoản 1 Điều 10 Luật Đấu thầu không phải đáp ứng yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm trong thời hạn 5 năm kể từ khi thành lập, không phải đáp ứng yêu cầu về bảo đảm cạnh tranh trong nội dung đánh giá về tư cách hợp lệ. Hàng hóa là sản phẩm quy định tại điểm i khoản 1 Điều 10 Luật Đấu thầu được hưởng mức ưu đãi cao nhất là 15% so với các đối tượng khác. Cụ thể, đối với phương pháp kết hợp giữa kỹ thuật và giá, hàng hóa tại điểm i khoản 1 Điều 10 Luật Đấu thầu được cộng thêm 15% điểm tổng hợp; đối với phương pháp giá thấp nhất và giá đánh giá, các hàng hóa không thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi bị cộng thêm 15% giá dự thầu để so sánh, xếp hạng.
Thứ ba là về nguyên tắc áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu. Luật số 90/2025/QH15 bổ sung Điều 29b Luật Đấu thầu về nguyên tắc áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu và giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này. Trên cơ sở đó, Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định theo hướng các gói thầu đủ điều kiện áp dụng hình thức chào giá trực tuyến, mua sắm trực tuyến nhưng chủ đầu tư quyết định không áp dụng các hình thức này thì được áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh.
Thứ tư là về điều kiện năng lực, kinh nghiệm đối với tổ chuyên gia, tổ thẩm định. Luật Đấu thầu (khoản 4 Điều 19) giao Chính phủ quy định chi tiết về năng lực, kinh nghiệm của thành viên tổ chuyên gia, tổ thẩm định. Nhằm tháo gỡ vướng mắc, khó khăn phát sinh khi lựa chọn thành viên tổ chuyên gia, tổ thẩm định và đơn giản hóa thủ tục trong tổ chức lựa chọn nhà thầu, Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định theo hướng: đối với gói thầu thuộc các dự án đặc thù, công nghệ cao, chủ đầu tư quyết định lựa chọn thành viên tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định, bảo đảm thành viên có năng lực thực hiện công việc được giao mà không bắt buộc phải đáp ứng yêu cầu về chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu, tối thiểu 3 năm công tác thuộc một trong các lĩnh vực liên quan đến nội dung pháp lý, kỹ thuật, tài chính của gói thầu, trừ trường hợp thành viên tổ chuyên gia, tổ thẩm định là tư vấn cá nhân hoặc cá nhân thuộc tổ chức tư vấn đấu thầu.
Thứ năm là về đặt hàng. Trên cơ sở Luật số 90/2025/QH15 bổ sung Điều 29a Luật Đấu thầu để quy định về hình thức đặt hàng và giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này, Nghị định 214/2025/NĐ-CP (các điều 106, 107, 108, 109, 110, 111 và 112) quy định cụ thể về hàng hóa, dịch vụ được đặt hàng, nguồn kinh phí thực hiện đặt hàng, thẩm quyền điều kiện, quy trình đặt hàng, giá đặt hàng, hợp đồng, kiểm tra, giám sát. Đối với việc đặt hàng sản phẩm, dịch vụ công quy định tại Nghị định 32/2019/NĐ-CP, Nghị định 214/2025/NĐ-CP sửa đổi điều kiện đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công; điều kiện đặt hàng sản phẩm, dịch vụ công ích; bổ sung điều kiện chỉ có 1 nhà cung cấp đăng ký thực hiện theo hướng quy định rõ nét hơn hoặc chỉ cần xác định có nhà cung cấp nhận đặt hàng cung cấp dịch vụ sự nghiệp công đảm bảo đáp ứng được chất lượng, tiến độ và hiệu quả đặt hàng. Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng bổ sung quy trình đặt hàng để đảm bảo thuận lợi trong triển khai thực hiện theo ý kiến đề xuất của các bộ, địa phương với quy trình đơn giản, chỉ cần lập, phê duyệt phương án đặt hàng, ký hợp đồng đặt hàng/phê duyệt quyết định đặt hàng; đồng thời sửa đổi, bổ sung quy định về nguyên tắc lựa chọn nhà thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công theo nguyên tắc phù hợp với Điều 29b Luật Đấu thầu.
Điểm mới tiếp theo của Nghị định 214/2025/NĐ-CP là điều kiện xem xét giải quyết kiến nghị, quy trình giải quyết kiến nghị; thành phần, trách nhiệm và hoạt động Hội đồng tư vấn giải quyết kiến nghị.
Luật số 90/2025/QH15 đã bãi bỏ các điều 90, 91, 92, 93, sửa đổi Điều 89 Luật Đấu thầu theo hướng chỉ quy định nguyên tắc về giải quyết kiến nghị trong đấu thầu và giao Chính phủ quy định chi tiết về điều kiện xem xét giải quyết kiến nghị, quy trình giải quyết kiến nghị; thành phần, trách nhiệm và hoạt động Hội đồng giải quyết kiến nghị. Theo đó, Nghị định 214/2025/NĐ-CP bổ sung quy định theo hướng quy định điều kiện xem xét, giải quyết kiến nghị, quy trình giải quyết kiến nghị đối với các vấn đề trong quá trình lựa chọn nhà thầu; thành phần, trách nhiệm và hoạt động Hội đồng giải quyết kiến nghị trên cơ sở kế thừa quy định tại các điều 90, 91, 92, 93 Luật Đấu thầu năm 2023, đồng thời cho phép nhà thầu được lựa chọn một trong hai quy trình giải quyết kiến nghị. Quy trình thứ nhất là đối với các vấn đề trước khi có thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà thầu, cơ quan, tổ chức được gửi đơn kiến nghị lên chủ đầu tư hoặc người có thẩm quyền. Quy trình thứ hai là đối với kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà thầu được gửi đơn kiến nghị đồng thời lên chủ đầu tư và Hội đồng giải quyết kiến nghị.
Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi, bổ sung quy trình giải quyết kiến nghị về kết quả lựa chọn nhà thầu theo hướng phân cấp ban hành quyết định giải quyết kiến nghị từ người có thẩm quyền xuống Hội đồng giải quyết kiến nghị, nhằm bảo đảm cơ chế giải quyết kiến nghị độc lập, tăng tính công bằng, minh bạch trong quá trình giải quyết kiến nghị.
Đặc biệt, Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã bổ sung nhiều quy định mới về chỉ định thầu theo định hướng của Đảng và Nhà nước chỉ đạo. Cụ thể, Nghị định 214/2025/NĐ-CP (các điều 78, 79 và 80) bên cạnh quy định về các trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu trên cơ sở tiếp tục áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với các gói thầu đã được quy định tại Luật Đấu thầu năm 2023 còn rà soát, điều chuyển các gói thầu đang áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt tại Nghị định số 24/2024/NĐ-CP sang hình thức chỉ định thầu.
Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng bổ sung các trường hợp áp dụng chỉ định thầu nhằm thể chế đầy đủ các chủ trương tại Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ như bổ sung các trường hợp áp dụng chỉ định thầu đối với các gói thầu có yêu cầu, điều kiện đặc thù về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật hoặc lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo đặc biệt, chuyển đổi số. Đồng thời, Nghị định 214/2025/NĐ-CP nâng hạn mức áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu theo hướng: Gói thầu thuộc dự toán mua sắm không hình thành dự án có giá gói thầu không quá 500 triệu đồng; gói thầu thuộc dự án có giá gói thầu không quá 800 triệu đồng đối với gói thầu dịch vụ tư vấn, không quá 2 tỷ đồng đối với gói thầu dịch vụ phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp được thực hiện chỉ định thầu.
Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng quy định cụ thể về điều kiện áp dụng, quy trình chỉ định thầu gồm chỉ định thầu thông thường và chỉ định thầu rút gọn. Trong đó, quy trình chỉ định thầu thông thường được sửa đổi, bổ sung theo hướng không bắt buộc phải thẩm định hồ sơ yêu cầu, kết quả chỉ định thầu, trao quyền quyết định thẩm định các nội dung này cho chủ đầu tư; đồng thời, căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện cụ thể của gói thầu, chủ đầu tư quy định trong hồ sơ yêu cầu mức tỷ lệ tiết kiệm của giá đề nghị trúng thầu để làm cơ sở cho nhà thầu chuẩn bị hồ sơ đề xuất, thương thảo hợp đồng. Đối với một số trường hợp chỉ định thầu đặc thù, chủ đầu tư thương thảo hợp đồng với nhà thầu, sau đó hoàn thiện, ký kết hợp đồng mà không cần yêu cầu phải lập hồ sơ yêu cầu, hồ sơ đề xuất, đơn giản hóa thủ tục khi thực hiện.
