 |
Nên chỉ định thầu các dự án có hàm lượng thiết bị công nghệ từ 30% trở lên
Ông Nguyễn Phương Quý, Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư phát triển môi trường SFC Việt Nam
Pháp luật về đấu thầu vừa được bổ sung nhiều quy định mới như mở rộng phạm vi các gói thầu được chỉ định thầu, trao quyền chủ động cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn nhà thầu… là những quy định có tính đột phá, phù hợp với thực tiễn công tác đấu thầu. Để những chính sách ưu việt này đi vào cuộc sống cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể, có định lượng rõ ràng.
Đáng chú ý là bổ sung các trường hợp áp dụng chỉ định thầu đối với các gói thầu có yêu cầu, điều kiện đặc thù về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật hoặc lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hay các gói thầu có yêu cầu sử dụng công nghệ hoặc sản phẩm công nghệ cao. Nội dung này cần được sớm cụ thể hóa để các chủ đầu tư dễ dàng thực hiện. Bản thân nhà thầu cũng mong muốn có các quy định mang tính định lượng và rõ ràng để tự tin và yên tâm hơn khi được chủ đầu tư “chọn mặt gửi vàng”. Theo tôi, trừ những trường hợp đặc thù, các gói thầu có hàm lượng thiết bị công nghệ có giá trị từ 30% trở lên nên được chỉ định thầu, điều này sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai, hoàn thành dự án, đem lại hiệu quả kinh tế. Mặt khác, việc ấn định ngưỡng 30% trở lên cũng giúp hạn chế tình trạng một số chủ đầu tư lạm dụng cơ chế chỉ định thầu ở những gói thầu có hàm lượng thiết bị công nghệ thấp.
Chủ đầu tư cần xây dựng khung tiêu chí để lựa chọn nhà thầu tốt nhất
Ông Trần Quang Tuyến, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Liên hợp xây dựng Vạn Cường
Tôi đánh giá cao những đột phá chính sách của Luật Đấu thầu (sửa đổi). Chính sách mới hoàn toàn sát với thực tiễn và phát huy được vai trò và trách nhiệm của chủ đầu tư trong công tác lựa chọn nhà thầu. Tất nhiên, để bảo đảm tính khách quan, chủ đầu tư cần đưa ra khung tiêu chí dựa trên những yếu tố then chốt như: năng lực, kinh nghiệm, nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực, thiết bị, giải pháp thi công, tiến độ thực hiện, giá chào thầu… trong lựa chọn nhà thầu. Trên cơ sở cân nhắc kỹ lưỡng tính đáp ứng các yếu tố trên để “chọn mặt gửi vàng”. Điều này cũng tránh được trường hợp ưu ái, thiên lệch trong lựa chọn nhà thầu cũng như giúp chủ đầu tư giải trình minh bạch với cơ quan chức năng và xã hội.
Về phía nhà thầu, các quy định mới thúc đẩy nhà thầu định hướng lại các mục tiêu phát triển, nâng cao năng lực chuyên môn, tăng cường giải pháp thi công để đẩy nhanh tiến độ, giảm giá thành, tuyển dụng những nhân sự giỏi, đầu tư thêm thiết bị máy móc, tạo dựng năng lực tài chính vững mạnh, làm tốt các dự án đang triển khai… để tạo dựng uy tín và thương hiệu. Khi đó, nhà thầu sẽ tự tin đón nhận cơ hội trong hoạt động thầu và triển khai tốt, hiệu quả các công trình lớn của đất nước.
Quy định mới tạo cơ hội cho doanh nghiệp nội và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh
Ông Lê Đức Anh, Giám đốc Công ty CP VDA VINA
Trong quá trình tham dự các gói thầu về xử lý nước thải, chúng tôi nhận thấy hồ sơ mời thầu thường ưu tiên những sản phẩm có thương hiệu nước ngoài. Điển hình là yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự, đòi hỏi nhà thầu phải có kinh nghiệm cung cấp hàng hóa từ các thương hiệu này. Điều này chưa hợp lý, bởi rất nhiều sản phẩm sản xuất trong nước hiện đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kỹ thuật, công nghệ và chất lượng cho các công trình, dự án.
Theo quy định mới, đối với gói thầu áp dụng chào hàng cạnh tranh, hồ sơ mời thầu không bắt buộc quy định tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu. Quy định này giúp nâng cao tính minh bạch và công bằng trong đấu thầu, đồng thời góp phần tăng tính cạnh tranh và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ, nhà thầu mới có thêm cơ hội tham gia vào thị trường mua sắm công. Ngoài ra, việc không bắt buộc đánh giá năng lực, kinh nghiệm còn góp phần đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian tổ chức đấu thầu, đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công.
Năng lực và kinh nghiệm của chuyên gia là yếu tố quan trọng trong gói thầu tư vấn
Ông Vũ Anh Quân, Trưởng phòng Kinh doanh Công ty TNHH Haskoning Việt Nam
Công ty TNHH Haskoning Việt Nam hoạt động chính trong lĩnh vực tư vấn chiến lược, nghiên cứu đánh giá khả thi, quy hoạch, tư vấn thiết kế, tư vấn đấu thầu, giám sát cho các dự án phát triển cảng biển, cảng hàng không, giao thông, thủy lợi, xây dựng công nghiệp và dân dụng. Chúng tôi đã và đang thực hiện nhiều gói thầu tư vấn tại các dự án lớn như Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng, Nhà máy Xử lý nước thải Nhiêu Lộc - Thị Nghè…
Theo tôi, việc chú trọng yếu tố kỹ thuật, công nghệ và tính bền vững trong đấu thầu sẽ giúp nâng cao chất lượng công trình, đồng thời mở ra cơ hội lớn hơn cho các nhà thầu có năng lực thực sự. Điều này đồng nghĩa với việc nhà thầu phải nhanh chóng nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu của chủ đầu tư. Đơn cử trong lĩnh vực tư vấn, năng lực chuyên môn và kinh nghiệm thực tế của chuyên gia là quan trọng nhất, chiếm tới tỷ lệ rất lớn trong tổng số điểm. Do đó, Việt Nam cần thêm nhiều chuyên gia có kinh nghiệm thực tiễn trong các dự án quốc tế. Haskoning đã thực hiện dự án thích ứng với biến đổi khí hậu tại Đồng bằng sông Cửu Long, bởi chúng tôi sở hữu đội ngũ chuyên gia từng tham gia các gói thầu tương tự tại Hà Lan và một số quốc gia khác trên thế giới - một yếu tố then chốt trong việc chứng minh năng lực.
Hiện nay có rất nhiều dự án do các định chế tài chính quốc tế tài trợ cho lĩnh vực biến đổi khí hậu tại Việt Nam… Cơ hội vươn mình, thâm nhập vào thị trường quốc tế thông qua các dự án này cho nhà thầu Việt Nam là có. Vấn đề là các nhà thầu có mạnh dạn tham gia vào “cuộc chơi” này hay không. Nếu không tham gia, nhà thầu sẽ đánh mất nhiều cơ hội quý giá trong không gian thị trường rộng mở này.
Cần có quy định thành lập tổ hợp nhà thầu
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam
Quy định của pháp luật hiện tại chưa đề cập đến mô hình tổ hợp nhà thầu. Việc liên kết nhà thầu đang được thực hiện theo hình thức liên danh. Tuy nhiên, việc phân chia trong liên danh đang gặp khá nhiều vấn đề, ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ thực hiện dự án. Do vậy, Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) đang đề xuất cơ chế tổ hợp nhà thầu gồm khoảng 5 - 6 doanh nghiệp cả lớn và vừa để có thể phát huy sức mạnh tối đa của mỗi doanh nghiệp. Đề xuất này hiện nay nhận được sự đồng thuận từ nhiều nhà thầu uy tín.
Theo thống kê của VACC, có khoảng trên dưới 20 doanh nghiệp xây dựng nhóm A, đây có thể là nòng cốt của các tổ hợp nhà thầu. Mô hình tổ hợp nhà thầu sẽ kết hợp năng lực, rút ngắn thời gian, chia sẻ rủi ro và tăng chất lượng thi công. Do đó, doanh nghiệp kiến nghị cần xây dựng mẫu hợp đồng tổ hợp nhà thầu; quy định rõ trách nhiệm liên đới - riêng rẽ của từng thành viên; hướng dẫn quy trình điều hành trong thực tế thi công...
Không chỉ phía nhà thầu, lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) cũng đồng tình với đề xuất có quy định về tổ hợp nhà thầu thông qua những góp ý nhấn mạnh sự cần thiết phải đánh giá đầy đủ các tiêu chí như quy mô dự án đã thực hiện, doanh thu, nguồn nhân lực, thiết bị, trên cơ sở số liệu thống kê, các bên liên quan về chuyên môn sẽ xây dựng các tiêu chí, cơ chế cho tổ hợp nhà thầu.
