|
| Giá đất trúng đấu giá là một trong những thông tin đầu vào quan trọng để xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất. Ảnh: Lê Tiên |
Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, một số chuyên gia cho rằng, nền tảng pháp lý mới cần thúc đẩy tính minh bạch, trong đó cần yêu cầu công khai kết quả đấu giá, quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá để tăng cường chức năng giám sát, phản biện xã hội, đồng thời là cơ sở cung cấp thông tin về giá cả thị trường, phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nước và các quan hệ giao dịch khác.
Công khai, minh bạch “một nửa”
Bộ Tư pháp chính thức vận hành Cổng thông tin điện tử quốc gia về đấu giá tài sản (ĐGTS) từ ngày 10/4/2020 tại địa chỉ https://dgts.moj.gov.vn, thể chế hóa quy định tại khoản 1 Điều 57 Luật Đấu giá tài sản năm 2016.
Các thông tin được công khai trên Cổng gồm: thông báo việc đấu giá (tên tổ chức, cá nhân có tài sản bán đấu giá, đơn vị tổ chức đấu giá, tài sản đấu giá, giá khởi điểm, tiền đặt trước, thời gian, địa điểm tổ chức đấu giá…), thông báo lựa chọn tổ chức đấu giá và công khai kết quả lựa chọn tổ chức ĐGTS, công bố danh sách tổ chức ĐGTS theo quy định.
Đây được coi là bước tiến lớn của Luật Đấu giá tài sản, bảo đảm công khai, minh bạch trong trình tự, thủ tục thực hiện đấu giá; khắc phục tình trạng bưng bít thông tin trong hoạt động đấu giá dẫn đến phát sinh nhiều tiêu cực. Việc công khai, minh bạch thông tin đấu giá còn nhằm thu hút nhiều khách hàng tham gia đấu giá, tăng tính cạnh tranh, đảm bảo quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân có tài sản đấu giá.
Theo một số chuyên gia, công khai, minh bạch là một trong những nguyên tắc cơ bản trong quản lý tài sản, đặc biệt là tài sản công nhằm tăng tối đa mức độ cạnh tranh và hiệu quả sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Công khai và minh bạch phải được thực hiện trong suốt quy trình của hoạt động ĐGTS, từ giai đoạn tiền đấu giá đến việc thực hiện bán đấu giá và khâu thực hiện nghĩa vụ sau trúng đấu giá, bảo đảm mọi chủ thể tham gia đấu giá đều bình đẳng và có cơ hội như nhau trong việc tiếp cận thông tin, tránh tình trạng giấu giếm, che đậy thông tin nhằm hạn chế số lượng người hoặc thiên vị cho một đối tượng nào đó trong việc tiếp cận thông tin.
Trên thực tế, thông báo đấu giá là một trong những nội dung bắt buộc mà tổ chức ĐGTS, người có tài sản đấu giá phải công khai trên Trang thông tin điện tử về ĐGTS nhằm thu hút nhiều khách hàng tham gia đấu giá, tăng tính cạnh tranh. Tuy nhiên, kết quả của các cuộc đấu giá hiện mới chỉ được công khai khi kết thúc cuộc đấu giá, với những khách hàng tham gia đấu giá mà chưa công khai rộng rãi để xã hội có thể theo dõi, giám sát.
 |
Kết quả các cuộc đấu giá hiện chỉ được công khai khi kết thúc cuộc đấu giá với những khách hàng tham gia đấu giá mà chưa công khai rộng rãi để xã hội có thể giám sát. Ảnh: L.T |
Nhiều lợi ích từ việc công khai kết quả đấu giá
Ông Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nêu quan điểm, bản chất của ĐGTS là mong muốn tạo cạnh tranh công khai, bình đẳng trên thị trường. Muốn tăng cạnh tranh thì phải công khai, càng công khai rộng rãi thì càng có thêm sự tham gia của khách hàng và tính cạnh tranh càng cao hơn.
Dựa trên nguyên tắc này, việc công khai thông tin không chỉ dừng ở thông báo đấu giá mà cần công khai kết quả của cuộc đấu giá, kết quả bán đấu giá của tài sản trên Trang thông tin điện tử về ĐGTS hiện có để thực hiện giám sát, đánh giá về chất lượng đấu giá. Hơn nữa, đây cũng là cơ sở dữ liệu tập trung cung cấp thông tin về giá cả thị trường cho cơ quan quản lý nhà nước có căn cứ ra quyết định chính sách, cung cấp thông tin cho các quan hệ giao dịch trên thị trường...
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý về những tác động ngược của quá trình công khai này. Trong trường hợp người có tài sản, tổ chức đấu giá nhận thấy có dấu hiệu bất thường thì cần kiểm tra, đánh giá và khi công khai kết quả đấu giá cần kèm theo những cảnh báo, khuyến nghị để tránh việc sử dụng kênh dữ liệu, thông tin này làm công cụ tuyên truyền cho nhóm có động cơ, ý đồ không tốt khi tham gia đấu giá.
Theo thống kê của Bộ Tư pháp, tài sản đấu giá hầu hết là tài sản công (trong đó, đấu giá quyền sử dụng đất chiếm hơn 90%). Việc đưa quyền sử dụng đất vào đấu giá và công khai, minh bạch trong hoạt động đấu giá đất được kỳ vọng tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể tham gia đấu giá, huy động tối đa nguồn lực từ đất đai cho ngân sách nhà nước.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đặt vấn đề, giá đất trúng đấu giá quyền sử dụng đất mà không chịu tác động của các yếu tố gây tăng hoặc giảm giá đột biến, giao dịch giữa những người có quan hệ huyết thống hoặc có những ưu đãi khác được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai là một trong những thông tin đầu vào quan trọng để xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất. Trang thông tin điện tử về ĐGTS tạo cơ sở dữ liệu tập trung thông báo đấu giá tất cả các loại tài sản sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước, trong đó có quyền sử dụng đất, nhưng chưa đủ. Việc công khai, minh bạch trong hoạt động ĐGTS cần tiến tới bước công khai cả thông báo kết quả cuộc đấu giá (biên bản đấu giá), công khai quyết định công nhận kết quả đấu giá của cơ quan có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, ông Châu đề xuất, tại thời điểm tổ chức đấu giá, cần có chính sách, khung pháp lý để bên thứ 3 có thể tham gia giám sát cuộc đấu giá. Đơn cử, có phòng theo dõi cuộc đấu giá được truyền hình trực tiếp để tăng cường chức năng giám sát, hạn chế thông đồng giữa những người tham gia đấu giá mà vẫn đảm bảo không tác động tới tâm lý, hành động của những người trực tiếp tham gia đấu giá.
