|
| Nên xem xét bổ sung thêm nguồn thu từ việc dành một tỷ lệ nhất định nguồn thu từ tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, lợi nhuận xổ số kiến thiết trong năm của địa phương để tạo nguồn tài chính cho Quỹ phát triển đất. Ảnh: Ngô Ngãi |
Điều 109 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định, nguồn thu tài chính của “Quỹ phát triển đất” được tiếp nhận từ 3 nguồn, gồm: được phân bổ từ ngân sách nhà nước; huy động các nguồn khác theo quy định của pháp luật; UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trình HĐND cùng cấp quyết định phân bổ tối thiểu 10% nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm của địa phương cho “Quỹ phát triển đất”.
Song thực tế cho thấy, nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm của địa phương không nhiều, nhất là đối với các tỉnh vùng sâu vùng xa. Ngay cả TP.HCM, số liệu thống kê cho hay, nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất năm 2021 cũng chỉ có 11.229 tỷ đồng, nếu trích 10% thì cũng chỉ được 1.122 tỷ đồng.
Từ chỗ nguồn thu không đáp ứng được yêu cầu về vốn để thực hiện nhiệm vụ của “Quỹ phát triển đất” và “Tổ chức phát triển quỹ đất” nên theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như Bộ Tài nguyên và Môi trường nên xem xét bổ sung thêm nguồn thu từ việc dành một tỷ lệ nhất định nguồn thu từ tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, lợi nhuận xổ số kiến thiết trong năm của địa phương để tạo nguồn tài chính cho “Quỹ phát triển đất”.
Tương tự, về nhiệm vụ chi của “Quỹ phát triển đất”, Điều 107 và Điều 109 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định: “Quỹ phát triển đất” có nhiệm vụ “ứng vốn cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất” nhằm “phát triển quỹ đất để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư”.
Nhưng theo HoREA, có một số khoản chi tài chính của “Quỹ phát triển đất” không thể trực tiếp tái tạo nguồn thu tài chính cho “Quỹ phát triển đất” như thực hiện các dự án “đầu tư công”, sau đó Nhà nước sẽ thu lại hiệu quả về kinh tế xã hội, trong đó có thu ngân sách nhà nước sau khi các dự án “đầu tư công” này đưa vào khai thác sử dụng.
Đồng thuận với quan điểm này, một chủ đầu cho biết, có một số khoản chi tài chính của “Quỹ phát triển đất” hoàn toàn có thể được thu hồi, tái tạo được nguồn thu tài chính hoặc hoàn trả lại cho “Quỹ phát triển đất” trong các trường hợp như chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng để tạo quỹ đất phát triển dự án nhà ở xã hội. Nghĩa là, chi phí này được tính vào chi phí đầu tư dự án nhà ở xã hội, mà sau khi thực hiện đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội thì sẽ có nguồn tài chính để hoàn trả lại chi phí này cho “Quỹ phát triển đất”.
Liên quan đến vai trò, vị trí, nhiệm vụ của “Tổ chức phát triển quỹ đất”, trong một văn bản góp ý gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, HoREA cho rằng, Điểm a và Điểm b Khoản 2 Điều 111 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã có quy định “Tổ chức phát triển quỹ đất” nhưng chưa đầy đủ do chưa bao gồm các trường hợp “đất đưa vào để tạo quỹ đất”, trong khi đây là nguồn quỹ đất tiềm năng để “Tổ chức phát triển quỹ đất” thực hiện nhiệm vụ tạo quỹ đất phục vụ đầu tư.
Trao đổi với phóng viên, một số doanh nhân có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực bất động sản bình luận: "Hiểu một cách nôm na, Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định cơ chế hoạt động song hành của “Quỹ phát triển đất - Tổ chức phát triển quỹ đất”. Điều này là tốt vì vừa tạo được quỹ đất ngày càng lớn để phục vụ đầu tư, vừa tạo điều kiện tăng nguồn thu tài chính cho “Quỹ phát triển đất” lớn mạnh theo thời gian".
Khi Nhà nước dần trở thành nhà cung ứng quỹ đất lớn nhất, tin cậy nhất trên “thị trường sơ cấp” về đất đai của thị trường bất động sản, đi đôi với thực hiện cơ chế “Quỹ phát triển đất” ứng vốn cho “Tổ chức phát triển quỹ đất” để thực hiện “việc bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư” thỏa đáng, sau đó đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư thì sẽ hạn chế việc xảy ra khiếu kiện của người dân bị thu hồi đất và xây dựng được môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch và lành mạnh.
Luật sư Trần Khánh Lý - Công ty Luật GLAW nhận định, để tháo gỡ những bức bối về cơ chế, chính sách, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này cần bổ sung “dự án đầu tư công” cũng là “dự án sử dụng quỹ đất do Nhà nước tạo lập” và cần bổ sung phương thức “đấu thầu dự án có sử dụng đất” đối với “quỹ đất do Nhà nước tạo lập”.
Bởi, theo vị luật sư này, Khoản 1 và Khoản 2 Điều 108 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tuy có quy định nhưng chưa đầy đủ vì chưa bao gồm các “dự án đầu tư công” cũng là “dự án sử dụng quỹ đất do Nhà nước tạo lập”, mà đây là đối tượng phục vụ chủ yếu, ưu tiên của các “Tổ chức phát triển quỹ đất” khi tạo lập quỹ đất.
