Đấu giá 98,16% vốn VIWASEEN: "Đất vàng" chờ giải bài toán pháp lý

(BĐT) - Có quỹ đất tại Hà Nội và TP.HCM nhưng cả 3 dự án lớn đều đang bị đình trệ, kết quả kinh doanh mờ nhạt - đó là bức tranh toàn cảnh của Tổng công ty Đầu tư nước và Môi trường Việt Nam (VIWASEEN) trước phiên đấu giá thoái vốn của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) vào ngày 20/10/2025. Với mức giá khởi điểm hơn 1.231 tỷ đồng, đây được xem là "bài toán" đầu tư đầy thách thức nhưng cũng ẩn chứa tiềm năng lớn cho nhà đầu tư có khả năng "gỡ" các vướng mắc pháp lý.

Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất VIWASEEN, đơn vị tính: tỷ đồng
Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất VIWASEEN, đơn vị tính: tỷ đồng

SCIC thông báo sẽ tổ chức đấu giá toàn bộ 56,9 triệu cổ phần, tương ứng 98,16% vốn điều lệ tại VIWASEEN vào ngày 20/10. Mức giá khởi điểm là hơn 1.231,2 tỷ đồng (21.620 đồng/cổ phiếu).

Được biết, đây là lần thứ hai SCIC chào bán lô cổ phần này. Lần chào bán đầu tiên vào tháng 11/2022 không thành công do không có nhà đầu tư đăng ký tham gia. Mức giá khởi điểm khi đó là gần 1.349 tỷ đồng.

VIWASEEN có vốn điều lệ 580,18 tỷ đồng, hoạt động chính trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, kinh doanh, thi công, tổng thầu EPC và tư vấn, tổng thầu tư vấn thiết kế các hệ thống cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải, ô nhiễm, vệ sinh môi trường; đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, khu đô thị, nhà ở, văn phòng cho thuê và dịch vụ thương mại. Nếu sở hữu 98,16% vốn điều lệ, nhà đầu tư sẽ nắm quyền chi phối tuyệt đối, cho phép định hình chiến lược và định đoạt tương lai của VIWASEEN.

Về hoạt động kinh doanh, hiệu quả kinh doanh của VIWASEEN còn khá khiêm tốn, với biên lợi nhuận ròng năm 2024 chỉ đạt 1,74% và tỷ suất sinh lời trên vốn cổ phần (ROE) ở mức 2,64% (xem biểu đồ).

Một khó khăn trong hoạt động xây lắp của VIWASEEN là Công ty đang phải chịu lệnh cấm đấu thầu các gói thầu, dự án do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ vốn, áp dụng từ năm 2019. Mặc dù đã hết thời hạn dự kiến dỡ bỏ lệnh cấm thầu (26/9/2021) và đã thực hiện các yêu cầu của WB như xây dựng chương trình tuân thủ, Công ty vẫn chưa thu thập đủ bằng chứng cần thiết để xin giải trừ. Các trở ngại chính bao gồm sự gián đoạn do dịch Covid-19 và vướng mắc khi triển khai tại các đơn vị thành viên không hoạt động. Công ty đang tiếp tục hoàn thành các yêu cầu này.

Dù gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, nhưng VIWASEEN đang có lợi thế về quỹ đất đắc địa tại Hà Nội và TP.HCM. Hiện nay, quỹ đất này chưa thể phát huy hiệu quả do các dự án tiềm năng đang gặp nhiều trở ngại trong quá trình triển khai.

Cụ thể, VIWASEEN đang quản lý khu đất rộng 12.555,7 m² tại phường Khương Đình (Hà Nội), nơi được quy hoạch để triển khai Dự án Tổ hợp nhà ở xã hội và văn phòng kết hợp nhà ở để bán. Khu đất này bao gồm 11.271 m² đất làm trụ sở, cơ sở sản xuất kinh doanh và 1.284,7 m² đất mở đường theo quy hoạch. Hiện trạng khu đất này có hai vấn đề lớn. Thứ nhất, hợp đồng thuê đất 20 năm với Nhà nước (kể từ ngày 1/1/1996) đã hết hạn nhưng Công ty chưa hoàn tất thủ tục gia hạn. Thứ hai, trong khuôn viên Dự án vẫn còn khu tập thể với 64 hộ dân chưa được di dời.

Về mặt pháp lý, tháng 5/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có kết luận chỉ ra VIWASEEN chưa hoàn thành các thủ tục cần thiết với cơ quan chức năng để được phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư và tiến độ, từ đó kiến nghị UBND Thành phố xem xét lại cả chủ trương lẫn thời hiệu của giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho Dự án.

VIWASEEN cho biết, Dự án đang gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình xin chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, chuyển mục đích sử dụng đất; trong việc giải quyết hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty TNHH Tiến Đại Phát.

Tại TP.HCM, Dự án Khu phức hợp cao ốc văn phòng, thương mại - dịch vụ và nhà ở tại phường Hiệp Phú, TP. Thủ Đức (nay là phường Tăng Nhơn Phú) do Công ty CP Đầu tư Xây dựng cấp thoát nước (WASECO) - công ty con của VIWASEEN - làm chủ đầu tư cũng đang trong tình trạng đình trệ kéo dài, dù đã hoàn tất các bước pháp lý quan trọng. Dự án được triển khai trên diện tích 42.222 m². Đây là đất thuê theo hình thức trả tiền hàng năm, hợp đồng sẽ tự động được gia hạn mỗi năm cho đến khi Nhà nước có quyết định điều chỉnh hoặc thu hồi đất. Mặc dù đã được UBND TP.HCM phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 từ năm 2017, nhưng đến nay WASECO chưa thể hoàn thành thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất để triển khai Dự án do vướng chủ trương rà soát và sắp xếp lại các cơ sở nhà, đất thuộc tài sản công.

Để tháo gỡ nút thắt này, WASECO đã trình đề xuất lên các cơ quan chức năng xem xét đưa Dự án vào danh sách thí điểm nhà ở thương mại để có cơ sở thực hiện đầu tư theo quy định tại Nghị quyết số 171/2024/QH15 về thí điểm thực hiện nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Ngoài ra, Dự án Tòa nhà văn phòng VIWASEEN được quy hoạch triển khai tại số 52 Quốc Tử Giám, phường Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội, trên khu đất rộng 1.282 m² hiện đang là trụ sở làm việc của Công ty cũng đang “án binh bất động”. Đây là khu đất thuê 50 năm, bắt đầu từ ngày 1/1/1996. Về mặt pháp lý, Dự án đã hoàn tất các bước quan trọng như được phê duyệt quy hoạch tỷ lệ 1/500, chấp thuận chủ trương đầu tư và phê duyệt dự án đầu tư. Tuy nhiên, Dự án hiện tạm dừng do VIWASEEN đang trong quá trình làm việc với cơ quan chức năng để hoàn tất các thủ tục tài chính về đất đai trước khi triển khai các bước tiếp theo.

Kết nối đầu tư