 |
| Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Vân Phong - Chí Thạnh gồm 2 gói thầu xây lắp lựa chọn nhà thầu thông qua chỉ định thầu, dự kiến đưa vào sử dụng dịp 2/9/2025. Ảnh: Đức Hùng |
Sàng lọc kỹ càng năng lực nhà thầu
Chỉ định thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu được quy định rất rõ trong Luật Đấu thầu cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành Luật với những lợi thế như tiết kiệm thời gian, thủ tục và nắm bắt năng lực nhà thầu.
Theo Bộ Xây dựng, tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ khi triển khai công tác chỉ định thầu các dự án cao tốc Bắc - Nam bằng cơ chế đặc thù, có nhiều nguyên tắc rất chặt chẽ. Cụ thể, phải lựa chọn được nhà thầu xây lắp có năng lực, kinh nghiệm, uy tín; bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng. Đặc biệt, Chính phủ quán triệt không chia nhỏ gói thầu, làm manh mún dự án. Việc phân chia gói thầu phải tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu, pháp luật về xây dựng và yêu cầu kỹ thuật của dự án.
Để nâng cao tính đồng bộ, tập trung một đầu mối nhằm quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng thực hiện gói thầu, việc quy định trách nhiệm của nhà thầu trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp cần chặt chẽ, tiêu chuẩn càng cao càng hiệu quả. Cụ thể, quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu.
Để các chủ đầu tư có cơ sở lập dự án, hình thành gói thầu, Chính phủ quy định, việc phân chia gói thầu xây lắp cần xem xét sự phù hợp về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật của công trình. Bên cạnh đó, cần xem xét các yếu tố quan trọng khác như điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn; địa giới hành chính; tính liên tục của các công trình chính (đường, cầu, hầm); phương án điều phối vật liệu đào, đắp; phương án tổ chức thi công; vị trí, số lượng, trữ lượng các mỏ vật liệu xây dựng, bãi đổ thải; đường công vụ nội, ngoại tuyến… để phân chia gói thầu, bảo đảm yếu tố kinh tế - kỹ thuật.
Liên quan đến tiêu chí năng lực nhà thầu, Bộ Xây dựng khẳng định, các chủ đầu tư phải căn cứ quy định về điều kiện năng lực của nhà thầu, kết quả khảo sát năng lực, kinh nghiệm nhà thầu để nghiên cứu xác định quy mô gói thầu hợp lý, bảo đảm lựa chọn được nhà thầu có đủ điều kiện năng lực, kinh nghiệm tham gia dự án, tuân thủ quy định của pháp luật. “Đây có thể xem là khâu rất trọng yếu, bảo đảm không để lọt nhà thầu yếu, kém uy tín vào danh sách các nhà thầu được chỉ định”, ông Trần Văn Thi, Giám đốc Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (Bộ Xây dựng) chia sẻ.
Thực tế, giai đoạn vừa qua, Bộ Xây dựng và các địa phương đã áp dụng cơ chế chỉ định thầu với 25 gói thầu xây lắp thuộc 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông (giá trị từ 3.000 - 8.000 tỷ đồng). Cụ thể, 3 dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh và Hậu Giang - Cà Mau chia thành 9 gói thầu do đây là các dự án có đoạn tuyến trải dài (60 - 90 km), tính chất kỹ thuật phức tạp (4 công trình hầm, 2 công trình cầu lớn, phạm vi xử lý nền đất yếu lớn). Hai dự án thành phần đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi, Cần Thơ - Hậu Giang chia thành 2 gói thầu. 7 dự án theo tính chất công trình cầu, hầm, chiều dài tuyến chia thành 14 gói thầu.
Thước đo nhà thầu chuyên nghiệp
Ông Lê Quốc Dũng, Giám đốc Ban Quản lý dự án 7 (Bộ Xây dựng) cho biết, Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Vân Phong - Chí Thạnh gồm 2 gói thầu xây lắp lựa chọn nhà thầu thông qua chỉ định thầu. Trong đó, Gói thầu XL01 Thi công xây dựng đoạn Km0+000 - Km24+000 (4.303 tỷ đồng) do Liên danh Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả - Tổng công ty Thăng Long - Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô - Công ty CP Tập đoàn Phúc Lộc - Công ty CP Xây dựng Dịch vụ và Thương mại 68 thi công. Gói thầu XL02 Thi công xây dựng đoạn Km24+000 - Km48+052 (4.103 tỷ đồng) do Liên danh Công ty CP Xây dựng hạ tầng Bắc Trung Nam - Tổng công ty Xây dựng số 1 - Công ty CP Tập đoàn xây dựng Miền Trung - Công ty TNHH Xây dựng Tự Lập thực hiện.
“Công tác huy động máy móc, thiết bị, nhân sự trên công trình của các nhà thầu đáp ứng yêu cầu với 45 mũi thi công; 537 máy móc, thiết bị và gần 1.500 nhân lực. Trong đó, Gói thầu XL01 đã huy động 23 mũi thi công với 317 máy móc, thiết bị và 700 nhân lực. Gói thầu XL02 huy động 22 mũi thi công với 220 máy móc, thiết bị và 670 nhân lực. Nỗ lực của đội ngũ nhà thầu giúp bảo đảm đưa Dự án vào sử dụng dịp 2/9/2025. Việc tham gia vào 2 gói thầu chỉ định thầu có quy mô lớn, yêu cầu thi công phức tạp đòi hỏi đội ngũ nhà thầu chuyên nghiệp, có tiềm lực tài chính, dày dặn kinh nghiệm thi công”, đại diện Chủ đầu tư cho biết.
Từ thực tế triển khai, các chủ đầu tư được áp dụng hình thức chỉ định thầu cho biết, để nâng cao tính đồng bộ, tập trung một đầu mối nhằm quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng thực hiện gói thầu, việc quy định trách nhiệm của nhà thầu trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp cần chặt chẽ, tiêu chuẩn càng cao càng hiệu quả. Cụ thể, quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu. “Đây là các nội dung đột phá để tăng cường tính chuyên nghiệp, đảm bảo năng lực của toàn bộ liên danh được chỉ định trong suốt quá trình thực hiện dự án”, đại diện Công ty CP Xây dựng hạ tầng Bắc Trung Nam nhận định.
Theo chuyên gia đấu thầu Lê Văn Tăng, Luật Đấu thầu cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn đã quy định cụ thể về quy trình chỉ định thầu. Đồng thời, nhiều văn bản hướng dẫn chi tiết việc thực hiện quy trình chỉ định thầu đã được ban hành để các bộ, ngành, địa phương thực hiện, bảo đảm tính thống nhất. “Các tiêu chí lựa chọn nhà thầu xây lắp (yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm) và thông tin cơ bản về gói thầu (phạm vi, quy mô, giá trị dự kiến, các công trình chính, yêu cầu tiến độ thực hiện…) bắt buộc công khai để các nhà thầu tiếp cận thông tin, tự đánh giá khả năng thực hiện, tìm đối tác và thành lập tổ hợp liên danh đăng ký tham gia thực hiện gói thầu. Điều này là điều kiện quan trọng để bảo đảm các nhà thầu được lựa chọn đều là những doanh nghiệp có tiềm lực, uy tín và đáp ứng yêu cầu năng lực, kinh nghiệm của hồ sơ yêu cầu”, vị chuyên gia này cho biết.
