|
| Việc cầm cố sổ bảo hiểm xã hội ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động và người nhận sổ để cầm cố. Ảnh: Gia Khoa |
Không cấp lại sổ bảo hiểm xã hội nếu bị cầm cố
Ngày 6/2, thông tin về tình hình hoạt động BHXH, ông Nguyễn Đức Toàn, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông thuộc BHXH Việt Nam cho biết, gần đây tại một số địa phương đã phát hiện tình trạng người lao động đem sổ BHXH cầm cố.
Cụ thể, cơ quan BHXH ở một số địa phương như Phú Yên, Vĩnh Long, Đồng Nai, TP.HCM, Đăk Nông… đã phát hiện tình trạng một số người lao động đem sổ BHXH đi cầm cố tại các hiệu cầm đồ, ngân hàng. Sau khi cầm cố sổ BHXH, người lao động lại đến cơ quan BHXH để xin cấp lại sổ mới. Đây là hành vi tự phát của một số người lao động.
Trước tình trạng này, ông Chu Minh Tộ, Trưởng ban Sổ - Thẻ thuộc BHXH Việt Nam cho rằng, việc cầm cố sổ BHXH sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động, người nhận sổ để cầm cố, ảnh hưởng đến cơ quan BHXH và cả doanh nghiệp có người tham gia BHXH.
Ông Chu Minh Tộ cho biết, trong năm 2017, theo quy định, BHXH tiến hành trả sổ cho người lao động để người lao động tự quản lý, theo dõi việc đóng, hưởng các chế độ. Nhưng sau đó, đã phát hiện tình trạng người lao động mang sổ đi cầm cố ở các hiệu cầm đồ. Ông Tộ khẳng định pháp luật về BHXH không quy định việc cầm cố sổ BHXH; cũng không cho phép mua bán, chuyển nhượng thời gian người lao động tham gia BHXH.
Theo quy định tại Luật BHXH, sổ BHXH được cấp cho từng lao động để theo dõi việc đóng, hưởng và là cơ sở để giải quyết chế độ cho người lao động. Người lao động có trách nhiệm bảo quản sổ BHXH.
Ông Chu Minh Tộ cảnh báo, nếu người lao động đem sổ đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ do bị mất, hỏng thì không thuộc trường hợp được cấp lại sổ theo quy định. Cơ quan BHXH sẽ từ chối cấp lại sổ cho người lao động.
Xử phạt hành chính nếu phát hiện vi phạm
Việc người lao động mang sổ BHXH đi cầm cố được thực hiện theo thỏa thuận dân sự giữa người có sổ BHXH và người cho vay, nhận cầm cố sổ BHXH. Trường hợp người lao động mang sổ BHXH đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ BHXH với lý do bị mất, hỏng và bị phát hiện thì người lao động có thể bị xử phạt hành chính.
Theo quy định tại Nghị định số 95/2013/NĐ-CP ngày 22/8/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, hành vi kê khai không đúng sự thật có thể bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
Ông Chu Minh Tộ khẳng định: “Người nhận cầm cố sổ BHXH sẽ không thể được thanh toán bất kỳ chế độ BHXH nào bởi theo quy định, chỉ có người tham gia hoặc thân nhân của họ mới có thể được hưởng chế độ”.
Cụ thể, theo quy định tại Điểm 2.2, Khoản 2, Điều 28 của Luật BHXH quy định về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, khi giải quyết hưởng BHXH một lần phải kiểm tra, đối chiếu các yếu tố về nhân thân, số sổ BHXH, dữ liệu về quá trình đóng BHXH của người lao động đảm bảo không giải quyết hưởng trùng. Khi cơ quan BHXH giải quyết chế độ BHXH cho người lao động phải căn cứ trên dữ liệu về quá trình đóng BHXH của người lao động trên phần mềm, nên chỉ giải quyết chế độ 1 lần, không thể giải quyết trùng.
Vì vậy, nếu người lao động cầm cố sổ BHXH, sau đó được cơ quan BHXH cấp lại sổ với lý do bị mất sổ BHXH, người lao động đem sổ BHXH cấp lại đi giải quyết BHXH một lần để lấy tiền. Khi đó người nhận cầm cố sổ BHXH sẽ không thể đem sổ đi giải quyết BHXH một lần, mặc dù có giấy ủy quyền.
Trường hợp, người lao động tham gia BHXH nếu gặp rủi ro (trong thời gian chưa hưởng BHXH một lần mà qua đời) thì thân nhân của họ mới được hưởng chế độ tử tuất, người cầm cố sổ BHXH sẽ không được hưởng theo quy định tại Điều 67, Điều 69 Luật BHXH.
