 |
| Việt Nam đứng thứ hai trong bảng xếp hạng về hiệu suất đầu tư trung tâm dữ liệu. Ảnh minh họa. |
Ba nhóm lý do chính giúp Việt Nam ghi điểm vượt trội
Theo báo cáo Toàn cảnh đầu tư trung tâm dữ liệu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của Cushman & Wakefield, Việt Nam đứng thứ hai trong bảng xếp hạng về hiệu suất đầu tư trung tâm dữ liệu, dao động từ 17,5% đến 18,8%, chỉ xếp sau Singapore - thị trường dẫn đầu với mức từ 21% đến 23%.
Cushman & Wakefield tính toán, chi phí phát triển trung bình cho mỗi megawatt (MW) công suất trung tâm dữ liệu tại Việt Nam, bao gồm cả chi phí xây dựng và đất, đạt 7,1 triệu USD, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình khu vực là 10,1 triệu USD/MW và thấp gần một nửa so với Nhật Bản - thị trường có chi phí cao nhất với 16,1 triệu USD/MW.
Có ba nhóm lý do chính giúp Việt Nam ghi điểm vượt trội trong lĩnh vực này, đó là: Chi phí đầu tư ban đầu và chi phí vận hành thấp; Tốc độ đô thị hóa và số hóa nhanh chóng; Chính sách và môi trường đầu tư dần cải thiện.
Thứ nhất, so với các nước phát triển trong khu vực, chi phí đất đai, nhân công và xây dựng tại Việt Nam thấp hơn đáng kể. Đây là yếu tố then chốt với các nhà đầu tư trung tâm dữ liệu - lĩnh vực có suất đầu tư rất lớn (trung bình từ 7.000 đến 12.000 USD/m2) lựa chọn.
Thứ hai, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng người dùng Internet cao (trên 72% dân số dùng Internet tính đến 2025), nhu cầu điện toán đám mây, thương mại điện tử và tiêu dùng nội dung số đều đang bùng nổ. Điều này đảm bảo nhu cầu lưu trữ, phân tích và xử lý dữ liệu sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong dài hạn.
Thứ ba, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển trung tâm dữ liệu quốc gia và thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao. Luật An ninh mạng và các quy định về lưu trữ dữ liệu nội địa cũng tạo ra “động lực buộc phải đầu tư” vào trung tâm dữ liệu trong nước.
Ông Pritesh Swamy, Giám đốc Nghiên cứu Trung tâm Dữ liệu Châu Á - Thái Bình Dương tại Cushman & Wakefield, nhận định: “Việt Nam gần đây cho phép nhà đầu tư nước ngoài được quyền sở hữu đất và toàn quyền xây dựng, vận hành trung tâm dữ liệu mà không cần đối tác trong nước là một bước tiến quan trọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc thúc đẩy hạ tầng số. Trung tâm dữ liệu đã được xếp vào nhóm công nghệ ưu tiên cao cho phát triển và đầu tư, chúng tôi kỳ vọng sẽ chứng kiến làn sóng quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư quốc tế trong thời gian tới”.
Trong bối cảnh các thị trường xung quanh bị siết cấp phép do hạn chế đất và điện, còn Trung Quốc bị giới hạn bởi yếu tố địa chính trị, Việt Nam nổi lên như một “giải pháp thay thế đáng tin cậy và khả thi”.
“Điểm đến mới” của làn sóng dữ liệu trong kỷ nguyên AI?
Đến năm 2030 - Cushman & Wakefield dự báo - tổng nhu cầu vốn đầu tư (CapEx) cho các dự án trung tâm dữ liệu đang quy hoạch tại Việt Nam ước tính cần khoảng 755 triệu USD. Dù con số này còn khiêm tốn so với các thị trường lớn như Nhật Bản (47 tỷ USD), Úc (21 tỷ USD), Malaysia hoặc Ấn Độ (20 tỷ USD), nhưng điều này cũng phản ánh quy mô thị trường đang mở rộng và cơ hội sinh lời cao trong giai đoạn đầu phát triển. Tỷ suất vốn hóa (cap rate) tại Việt Nam hiện dao động từ 7% đến 8%, cao hơn mức trung bình khu vực là 5,8%, cho thấy phần bù rủi ro hấp dẫn cho các nhà đầu tư sẵn sàng đón đầu thị trường.
Các chuyên gia công nghệ cho biết, AI – với các mô hình học sâu, mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT, Gemini… nên đòi hỏi lượng dữ liệu khổng lồ, băng thông cao, độ trễ thấp và cơ sở hạ tầng điện năng vững mạnh. Hiện tại, Việt Nam vẫn đang đối mặt với một số thách thức như: hệ thống điện chưa đủ ổn định cho các dự án hyperscale; thiếu nguồn nhân lực chuyên sâu trong quản lý và vận hành trung tâm dữ liệu; hạ tầng mạng chưa đồng bộ, đặc biệt là ở các khu vực ngoài Hà Nội và TP.HCM.
“Tình trạng khan hiếm hạ tầng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam là một phần của bức tranh rộng lớn hơn trong khu vực, đồng thời phản ánh nhu cầu mạnh mẽ trong khi nguồn cung còn hạn chế. Tỷ lệ mật độ dân số trên mỗi MW tại Việt Nam vào thời điểm này đạt hơn 1.773.499 người. Ngay cả khi toàn bộ các dự án đang được xây dựng và đang quy hoạch được hoàn thành vào năm 2030, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm thiếu hụt trung tâm dữ liệu nhất với tỷ lệ 692.563 người trên mỗi MW”, ông Pritesh Swamy chia sẻ.
Tuy nhiên, nếu Việt Nam đầu tư đúng hướng, với các cụm trung tâm dữ liệu tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Bình Dương hay Bắc Ninh - gần các tuyến cáp quang quốc tế - thì hoàn toàn có thể đón làn sóng dịch chuyển dữ liệu khỏi các thị trường đắt đỏ.
Trao đổi với phóng viên về dự báo làn sóng đầu tư dữ liệu có đổ vào Việt Nam trong thời gian tới, nhiều chuyên gia công nghệ cho rằng, khi Việt Nam tận dụng được lợi thế về địa chính trị trung lập, chi phí cạnh tranh và nhu cầu nội địa bùng nổ, thì trong 5-10 năm tới, hoàn toàn có thể trở thành một "hub dữ liệu" mới của Đông Nam Á, sánh ngang với Thái Lan, Indonesia, thậm chí là thay thế phần nào vai trò của Singapore trong phân khúc giá trị trung bình.
Research and Markets report ước tính, thị trường trung tâm dữ liệu Việt Nam có thể đạt giá trị 1,6 tỷ USD vào năm 2030, tăng gấp 3 lần so với hiện nay, với tốc độ CAGR khoảng 15–18%/năm.
Cơ sở cho niềm tin này là một số tập đoàn lớn đã và đang đầu tư mạnh vào Việt Nam như: NTT (Nhật Bản) đang xây trung tâm dữ liệu tại Khu công nghệ cao TP.HCM; Viettel IDC, FPT Telecom, CMC Telecom cũng mở rộng nhanh chóng các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn Tier III; Google, AWS, Microsoft đang tăng cường tìm hiểu và đặt máy chủ cục bộ (edge nodes) tại Việt Nam.
Đặc biệt, mới đây nhóm các nhà đầu tư quốc tế và trong nước đã đề xuất đầu tư dự án Siêu trung tâm dữ liệu (Hyperscale Data Center), dành riêng cho phát triển trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu (Data Center), trị giá 2 tỉ USD tại TPHCM. Các nhà đầu tư này gồm: Công ty Cổ phần Công nghệ G42 (cổ đông chính là Quỹ đầu tư nhà nước của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - UAE và Tập đoàn Microsoft của Mỹ), Tập đoàn FPT, Quỹ đầu tư VinaCapital và Tập đoàn đầu tư Việt Thái.
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cũng vừa ký văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc tiếp nhận dự án Siêu trung tâm dữ liệu này do hiện nay các nhà đầu tư nói trên đang gặp một số khó khăn về pháp lý và cơ chế.
Việt Nam đứng thứ hai về hiệu suất đầu tư trung tâm dữ liệu không phải là một ngẫu nhiên. Với chi phí cạnh tranh, hiệu suất đầu tư cao, nhu cầu hạ tầng số ngày càng tăng và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, Việt Nam hứa hẹn sẽ là tâm điểm thu hút dòng vốn quốc tế trong giai đoạn 2025 - 2030 và xa hơn nữa. Trong thời đại AI và dữ liệu chi phối nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam đang có cơ hội để “trở thành quốc gia xuất khẩu dữ liệu”, nếu tận dụng tốt cửa sổ cơ hội trong thập kỷ này.
