 |
| Các cơ quan, tổ chức thuộc TTTCQT được giao thẩm quyền tự quyết định nhiều chính sách trong phạm vi TTTCQT. Ảnh minh họa: Internet |
Theo tờ trình Dự thảo Nghị định của Chính phủ về thành lập TTTCQT tại Việt Nam, một trong những trọng tâm của dự thảo Nghị định là cắt giảm và đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính trong phạm vi TTTCQT, tạo môi trường thuận lợi cho nhà đầu tư. Nguyên tắc chung được quán triệt là chỉ quy định những thủ tục thật sự cần thiết để thực thi các cơ chế đặc thù, và thiết kế các thủ tục theo hướng đơn giản nhất.
Cụ thể, Dự thảo Nghị định đã thiết lập Hệ thống đăng ký và công nhận Thành viên (là một cầu phần của Hệ thống hành chính một cửa TTTCQT) do Cơ quan điều hành thiết lập, quản lý, vận hành. Hệ thống này kết nối với Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và các hệ thống liên quan, đảm bảo liên thông dữ liệu và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong TTTCQT. Nhờ kết nối và chia sẻ dữ liệu, các cơ quan không yêu cầu doanh nghiệp cung cấp lại những thông tin đã có, qua đó giảm giấy tờ, giảm khâu trung gian. Dự thảo cũng quy định UBND 2 thành phố phải bố trí kinh phí để xây dựng, vận hành hệ thống này.
Ngoài ra, các thủ tục hành chính khác liên quan đến cơ chế chính sách đặc thù đều được quy định theo hướng "một cửa" tại chỗ. Cụ thể: thủ tục cấp phép thử nghiệm fintech (sandbox) sẽ do chính Cơ quan điều hành TTTCQT xem xét cấp trong phạm vi TTTCQT; các hoạt động về kiểm tra, giám sát sẽ chỉ được thực hiện bởi Cơ quan giám sát thay vì chịu sự quản lý của nhiều cơ quan chuyên ngành như ở ngoài khu vực TTTCQT.
Về phân quyền, phân cấp, Dự thảo Nghị định cho thấy rõ mục tiêu là trao quyền chủ động tối đa cho chính quyền địa phương và các cơ quan tại chỗ trong việc quản lý, vận hành TTTCQT, đồng thời bảo đảm sự giám sát của Trung ương ở tầm chính sách vĩ mô.
Theo đó, các cơ quan, tổ chức thuộc TTTCQT được giao thẩm quyền tự quyết định nhiều chính sách trong phạm vi TTTCQT, hoạt động độc lập, hiệu quả, tinh gọn; còn các bộ, ngành trung ương chỉ giữ vai trò hướng dẫn, kiểm tra và định kỳ đánh giá, đề xuất điều chỉnh chính sách khi cần. Cơ quan điều hành TTTCQT tại địa phương được phân quyền tối đa về đăng ký, công nhận thành viên, chính sách ưu đãi, giải quyết tranh chấp và các hoạt động khác trong TTTCQT. Các quyết định cụ thể liên quan đến vận hành TTTCQT (cấp phép cho thành viên, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, áp dụng ưu đãi...) sẽ do cơ quan tại TTTCQT quyết định.
Nghị quyết số 222/2025/QH15 đẩy mạnh phân quyền giữa Trung ương và địa phương theo hướng cho phép Chính phủ ban hành nghị định để xử lý các vấn đề phát sinh khác với văn bản pháp luật của Quốc hội, UBTVQH trong phạm vi TTTCQT. Tại Dự thảo Nghị định đã thực hiện cơ chế này khi cho phép Chính phủ quyết định các biện pháp xử lý đối với vấn đề mới phát sinh theo đề xuất của Cơ quan điều hành TTTCQT (tại khoản 4 Điều 4 Dự thảo Nghị định).
Về phân cấp cho địa phương, Dự thảo Nghị định giao UBND TP.HCM và Đà Nẵng chuẩn bị quỹ đất, đầu tư hạ tầng, đến tổ chức thành lập bộ máy, tuyển dụng nhân lực cho các cơ quan TTTCQT và quyết định chế độ lương thưởng riêng để thu hút nhân tài. Theo đó, UBND 2 thành phố được phép dùng ngân sách địa phương hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người lao động TTTCQT.
Cơ quan điều hành TTTCQT được trao quyền ban hành Quy chế hoạt động để quy định cụ thể về tổ chức, vận hành TTTCQT. Cơ quan này còn có quyền quyết định danh mục ngành nghề, sản phẩm, dịch vụ ưu tiên phát triển trong TTTCQT cho phù hợp với mục tiêu, định hướng đã đề ra để đảm bảo sự linh hoạt. Bên cạnh đó, giao Cơ quan điều hành tự xác định tiêu chí, tiêu chuẩn về năng lực tài chính, uy tín, lĩnh vực hoạt động của Thành viên TTTCQT (thay vì quy định trong Nghị định sẽ không tạo sự linh hoạt).
Chương VI dự thảo Nghị định quy định về tài chính của TTTCQT. Theo đó, Cơ quan điều hành ban hành các quy định về quản lý và sử dụng tài sản, tài chính, các định mức chỉ tiêu của Trung tâm tài chính quốc tế; đồng thời, có trách nhiệm công khai tình hình tài sản, tài chính Trung tâm định kỳ theo quy định của pháp luật. Cơ quan giám sát có trách nhiệm kiểm tra, giám sát về tài sản, tài chính của Trung tâm tài chính quốc tế.
Về cơ chế kiểm tra, giám sát của các cơ quan trung ương vẫn được duy trì, tuy nhiên việc kiểm tra, giám sát sẽ phân cấp triệt để để cơ quan trong TTTCQT chịu trách nhiệm triệt để. Cơ quan trung ương chỉ thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước chứ không trực tiếp tham gia vào các hoạt động tại TTTCQT.
