 |
| Chính sách mới được kỳ vọng vừa đơn giản hóa thủ tục hành chính, vừa nâng cao tính minh bạch trong quản lý đô thị. Ảnh: Gia An |
112 dự án nhà ở riêng lẻ đủ điều kiện miễn giấy phép
Tại Bình Trưng (TP.HCM), chính quyền phường này vừa xác nhận 6 dự án đáp ứng điều kiện miễn giấy phép xây dựng. Danh mục trải rộng từ khu dân cư – giải trí 30 ha do Công ty Thế kỷ 21 phát triển, khu đô thị gần 120 ha Sài Gòn Bình An (Global City) của Công ty CP Đầu tư và Phát triển Sài Gòn, đến khu tái định cư 17 ha của Công ty Dịch vụ công ích quận 2, cùng một số dự án nhà ở tại Bình Trưng Tây và Bình Trưng Đông (cũ).
Trước đó, Sở Xây dựng cũng đã ban hành danh sách 10 dự án (tại quận 7 cũ) đủ điều kiện miễn giấy phép xây dựng, trong đó có khu dân cư Lacasa, khu 10,7ha phường Tân Thuận Đông của Nam Long, khu dân cư phía bắc Rạch Bà Bướm và nhiều dự án tái định cư tại các phường Tân Phú, Tân Thuận Tây, Phú Mỹ.
Đây là động thái tiếp nối sau phường Bình Phú (quận 6 cũ) – địa phương đầu tiên của TP.HCM công khai ba khu vực được áp dụng cơ chế này, gồm khu phố chợ An Dương Vương, khu tái định cư 2,9ha và khu dân cư rạch Ruột Ngựa.
Đến tháng 8/2025, toàn TP.HCM đã công bố 112 dự án trong tổng số 356 dự án nhà ở riêng lẻ đủ điều kiện miễn giấy phép. Một số quận, phường khác cũng đang trong quá trình rà soát và hoàn thiện quy hoạch để triển khai chính sách này trong tương lai gần.
Tại buổi họp báo ngày 26/6/2025 liên quan đến vấn đề này, đại diện Sở Xây dựng TP.HCM nhấn mạnh, việc thí điểm miễn giấy phép không chỉ giảm gánh nặng thủ tục mà còn giúp người dân tiết kiệm thời gian đi lại, nhất là trong giai đoạn thành phố đang thực hiện sáp nhập chính quyền cấp tỉnh.
Giảm đáng kể thời gian và chi phí cho người dân
Theo quy định, đối tượng được miễn giấy phép là nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng, nằm trong các dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500. Người dân chỉ cần thông báo khởi công tại UBND xã/phường tối thiểu 7 ngày trước khi xây dựng, kèm bản sao giấy tờ đất hợp pháp và hồ sơ thiết kế phù hợp chỉ tiêu quy hoạch.
Chủ trương này được triển khai trên cơ sở Công điện ngày 29/5 của Thủ tướng về cắt giảm thủ tục xây dựng. UBND TP.HCM sau đó giao Sở Xây dựng ban hành hướng dẫn cụ thể, trong đó lưu ý yếu tố lộ giới hẻm và quy định kiến trúc theo quy chế quản lý của Thành phố.
Báo cáo của Sở Xây dựng cho thấy, trong 7 tháng đầu năm 2025, Thành phố đã xây mới 5,5 triệu m² sàn nhà ở, đạt gần 69% chỉ tiêu; riêng nhà ở riêng lẻ chiếm 3,5 triệu m². Thành phố cũng đã cấp 2.623 giấy phép xây dựng, tăng 13% so với cùng kỳ.
Các chuyên gia đánh giá, việc bỏ qua bước xin phép trong những khu vực đã có quy hoạch rõ ràng sẽ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và loại bỏ tình trạng thủ tục lặp lại. Bởi lẽ, hồ sơ quy hoạch 1/500 đã quy định đầy đủ các chỉ tiêu về mật độ, tầng cao, kiến trúc mặt ngoài.
Từ “xin – cho” sang “công khai – tuân thủ”
Sở Xây dựng TP.HCM đang đề xuất mở rộng diện miễn phép tại những nơi có thiết kế đô thị được duyệt, miễn là chỉ tiêu quy hoạch phù hợp với quy hoạch 1/500. Thành phố cũng sẽ tiếp tục phối hợp các địa phương để rà soát, cập nhật danh sách dự án được miễn phép và tăng cường công tác hậu kiểm.
Tuy nhiên, lãnh đạo ngành xây dựng lưu ý: miễn phép không có nghĩa là buông lỏng quản lý. Nếu chủ đầu tư hoặc hộ dân xây dựng sai quy hoạch, lấn chiếm chỉ giới hay vượt tầng, cơ quan chức năng vẫn xử lý nghiêm.
Trước đó, một số ý kiến nghiên cứu từng đề xuất TP.HCM mạnh dạn thay thủ tục xin phép bằng cơ chế đăng ký xây dựng, phân quyền cho cấp phường, xã và gắn với hệ thống quản lý kiến trúc theo Quyết định 56. Dù vậy, Thành phố hiện chọn giải pháp thí điểm và điều chỉnh dần để bảo đảm kiểm soát.
Giới chuyên môn nhận định, miễn giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ là bước chuyển trong quản lý đô thị: thay cơ chế “xin – cho” bằng “công khai – tuân thủ”. Nếu chính sách được thực hiện đồng bộ, vừa có giám sát chặt chẽ vừa có sự chấp hành nghiêm túc của người dân, TP.HCM sẽ giảm được áp lực hành chính, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý xây dựng.
