|
| Hơn 135.000 nhà thầu đã đăng ký tư cách nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia song rất nhiều gói thầu chỉ thu hút 1 nhà thầu tham dự. Ảnh: Nhã Chi |
Một trong những nguyên nhân lớn khiến các gói thầu xây lắp, hàng hóa “kén chọn” nhà thầu là do những bất cập tại HSMT. Tại tỉnh Kiên Giang, một số đơn vị tư vấn khi được giao làm bên mời thầu (BMT), xảy ra tình trạng các gói thầu thường xuyên chỉ có 1 nhà thầu tham gia.
Có thể kể đến Công ty Cổ phần AFC Nguyên Linh với những phản ánh của nhà thầu về yêu cầu “kép” liên quan nhân sự chủ chốt. Gói thầu số 1 Xây dựng mới Trường TH Hòa Chánh 1 có dự toán 8.083.607.554 đồng. Theo biên bản mở thầu, duy nhất Công ty TNHH Đại Giác tham gia. Nhà thầu này sau đó trúng thầu với giá hơn 7,799 tỷ đồng.
Cũng BMT này, tại Gói thầu số 01 Sửa chữa đường vào cầu, mặt cầu, taluy, tứ nón, báo hiệu các cầu tuyến Đường tỉnh 963B (Giồng Riềng - Thạnh Phước - Kênh Ranh), huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang và đảm bảo giao thông chỉ duy nhất Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Hồng Hải tham gia, thuận lợi trúng thầu.
Tại Kiên Giang, nhiều gói thầu do Công ty TNHH ADB Nguyên Linh làm BMT chỉ 1 nhà thầu tham gia. Đơn cử, Gói thầu số 04 thuộc Dự án Đầu tư xây dựng công trình cải tạo, sữa chữa Trung tâm Văn hóa Tỉnh giai đoạn 2016 - 2020 chỉ có Công ty TNHH Trường Phát tham gia. Nhà thầu này trúng thầu với giá 42.887.685.250,691 đồng sau khi giảm giá 0.5%.
Gói thầu số 23 thuộc Dự án Cầu Thứ Ba (ngang kênh xáng Xẻo Rô) cũng chỉ có Trường Phát tham gia. HSMT gói thầu này yêu cầu nhà thầu phải bố trí tối thiểu 1 chỉ huy trưởng công trình tốt nghiệp đại học trở lên, chuyên ngành xây dựng cầu đường; có chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ chỉ huy trưởng công trình; có chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng công trình giao thông (cầu, đường bộ); có chứng chỉ huấn luyện an toàn lao động - vệ sinh lao động. Đồng thời, có ít nhất 2 kỹ sư chuyên ngành xây dựng giao thông phụ trách kỹ thuật thi công đường và cầu tốt nghiệp đại học trở lên, chuyên ngành xây dựng cầu đường bộ có chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng công trình giao thông (còn hiệu lực) có chứng chỉ huấn luyện an toàn lao động - vệ sinh lao động…
Hiện có rất nhiều đơn vị được giao làm BMT khi xây dựng HSMT cố tình cài cắm các tiêu chí hạn chế nhà thầu, không cập nhật các quy định hiện hành để tạo nên môi trường thông thoáng cho nhà thầu cạnh tranh. Đây là nguyên nhân lớn dẫn tới tình trạng tại một BMT, hàng chục gói thầu chỉ có 1 nhà thầu tham gia trong thời gian dài. Có thể kể đến Công ty TNHH DTAH tại tỉnh Đắk Lắk. BMT này thường xuyên đưa ra yêu cầu khảo sát hiện trường, khảo sát vị trí đổ thải, văn bản chấp thuận vị trí đổ thải của địa phương, phải có chứng nhận báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với vật liệu bê tông xi măng hoặc bê tông nhựa. Hàng loạt gói thầu xây lắp của BMT này chỉ có 1 nhà thầu tham gia thuộc các dự án: Đường giao thông trục xã Cư Prao; Đường giao thông trục chính Phú Lộc-Ea Tóh…
Tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Krông Năng (Đắk Lắk), HSMT thường xuyên đưa ra các tiêu chí như “tài liệu chứng minh nguồn cung cấp các vật tư chính cho công trình: các cam kết hoặc xác nhận của chủ mỏ về trữ lượng hoặc năng lực cung cấp đủ cho công trình hoặc các tài liệu chứng minh khả năng cung cấp của mỏ vật tư”, đối với đất đắp thì “có khảo sát thực địa và có văn bản thỏa thuận về vị trí khai thác đất đắp”… khiến các gói thầu tại đây luôn trong tình trạng chỉ 1 nhà thầu tham gia.
Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với tốc độ phát triển đấu thầu qua mạng rất mạnh trong giai đoạn hiện nay, đã có hơn 135.000 nhà thầu đăng ký tư cách nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Tuy nhiên, tỷ lệ gói thầu chỉ thu hút 1 nhà thầu tham gia vẫn rất lớn. Để thay đổi được thực trạng này, rất cần những động thái điều chỉnh từ khi xây dựng HSMT, cởi bỏ tư duy cài cắm, gây hạn chế cạnh tranh.
