 |
| Việc linh hoạt phương thức thanh toán đi kèm với các điều kiện chặt chẽ có thể giúp việc triển khai dự án trên quỹ đất đối ứng của nhà đầu tư được rút ngắn, góp phần tăng sức hút cho dự án BT, nhất là các công trình quan trọng, quy mô lớn. Ảnh: Lê Tiên |
Đây là chỉ đạo của Thường trực Chính phủ về Dự thảo Nghị định quy định chi tiết về thực hiện dự án áp dụng loại hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) để loại hình dự án BT khả thi hơn, hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Tại Thông báo số 511/TB-VPCP ngày 25/9/2025 kết luận, Thường trực Chính phủ thống nhất chủ trương 3 phương thức thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT như đề nghị của Bộ Tài chính. Đồng thời, đề nghị Bộ Tài chính rà soát Dự thảo, quy định rõ tiêu chí để lựa chọn phương thức thanh toán, ví dụ: đối với dự án nhóm C thực hiện theo phương thức thanh toán một lần sau khi công trình dự án BT hoàn thành; các dự án nhóm A, B, C thực hiện đối với phương thức thanh toán nhiều lần tương tứng với tỷ lệ % khối lượng nghiệm thu công trình dự án BT; đối với các dự án có quy mô lớn thực hiện theo phương án thanh toán toàn bộ quỹ đất một lần sau khi ký kết hợp đồng dự án, đồng thời phải có bảo lãnh thực hiện hợp đồng của ngân hàng thương mại. Giao Bộ Tài chính rà soát kỹ phương án thanh toán toàn bộ quỹ đất một lần sau khi ký kết hợp đồng dự án, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ, trong đó quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư không vượt quá giá trị quyết toán của dự án BT.
Để có những dự án BT thành công, cần tính toán xác định giá trị công trình BT, xác định giá trị đất thanh toán phù hợp, điều kiện thực hiện hợp đồng chặt chẽ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư
Ngày 28/9/2025, Bộ Tài chính có báo cáo tiếp thu chỉnh lý, hoàn thiện Dự thảo Nghị định, trong đó làm rõ tiêu chí, điều kiện áp dụng 3 phương thức thanh toán bằng quỹ đất.
Cụ thể, áp dụng phương thức thanh toán 1 lần sau khi hoàn thành toàn bộ công trình dự án BT đối với dự án nhóm C.
Đối với dự án nhóm A và nhóm B, cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định áp dụng phương thức thanh toán một lần hoặc phương thức thanh toán quỹ đất nhiều lần tương ứng với tỷ lệ phần trăm (%) khối lượng nghiệm thu công trình dự án BT hoặc tương ứng với giá trị nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình độc lập.
Đối với dự án độc lập hoặc dự án thành phần có tổng mức đầu tư từ 20.000 tỷ đồng trở lên dẫn đến nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc thu xếp vốn hoặc dự án có yêu cầu cấp bách phải triển khai ngay công trình dự án BT nhằm bảo đảm kết nối đồng bộ trong quản lý, khai thác, vận hành theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, áp dụng phương thức giao quỹ đất ngay sau khi ký kết hợp đồng với các điều kiện chặt chẽ, trong đó có điều kiện nhà đầu tư nộp cho cơ quan có thẩm quyền bảo lãnh của ngân hàng thương mại với giá trị bảo lãnh tối thiểu bằng giá trị công trình BT.
Đối với phương thức thanh toán quỹ đất ngay sau khi ký kết hợp đồng, giá trị quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư không vượt quá giá trị quyết toán của dự án BT. Trường hợp giá trị quyết toán của dự án BT cao hơn giá trị quỹ đất đã thanh toán, nhà đầu tư chịu trách nhiệm thanh toán toàn bộ giá trị phần chênh lệch. Đồng thời trong hợp đồng quy định nguyên tắc xử lý trong trường hợp nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) không thực hiện nghĩa vụ xây dựng, hoàn thành, chuyển giao công trình dự án BT theo đúng tiến độ cam kết tại hợp đồng BT đã ký kết, trừ trường hợp bất khả kháng theo quy định của pháp luật về dân sự hoặc không do lỗi của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có).
Theo đó, các nguyên tắc xử lý được nêu tại Dự thảo Nghị định gồm: cơ quan ký kết hợp đồng chấm dứt hợp đồng dự án BT, cơ quan có thẩm quyền thu hồi toàn bộ quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) và thu hồi toàn bộ số tiền bảo lãnh (với giá trị tối thiểu bằng giá trị công trình BT) trong trường hợp nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) khởi công xây dựng công trình dự án BT chậm quá 24 tháng hoặc hoàn thành công trình BT chậm quá 24 tháng so với cam kết tại hợp đồng BT. Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) bị phạt vi phạm hợp đồng được tính bằng mức phạt tương tự với mức phạt do vi phạm nghĩa vụ chậm nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế nhân với tổng mức đầu tư công trình dự án BT tại quyết định phê duyệt dự toán công trình dự án BT. Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) bồi thường toàn bộ thiệt hại do chậm thực hiện hoặc không thực hiện dự án công trình BT theo cam kết.
Trước đó, khi Dự thảo Nghị định được công bố lấy ý kiến, nhiều địa phương, doanh nghiệp thống nhất với việc quy định phương thức thanh toán một lần hoặc nhiều lần. Việc thanh toán 1 lần sau khi hoàn thành toàn bộ công trình dự án BT phù hợp với dự án quy mô nhỏ, quỹ đất đối ứng không lớn. Đối với dự án quy mô lớn, việc linh hoạt phương thức thanh toán đi kèm với các điều kiện chặt chẽ sẽ giúp việc triển khai dự án đầu tư của nhà đầu tư trên quỹ đất đối ứng được rút ngắn, tránh lãng phí quỹ đất, tăng sức hút nhà đầu tư tham gia vào hoạt động đầu tư đối với công trình BT, nhất là công trình quan trọng.
Một số ý kiến nêu quan điểm, để có những dự án BT thành công, cần tính toán xác định giá trị công trình BT, xác định giá trị đất thanh toán phù hợp, điều kiện thực hiện hợp đồng chặt chẽ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư, có cơ chế giám sát hiệu quả để tránh tiêu cực, lợi ích nhóm...
