|
| Ảnh chỉ mang tính minh họa. |
Hủy thầu vì lỗi chính tả
Thống kê sơ bộ trong tháng 2 và 6 ngày đầu tháng 3, có khoảng 103 gói thầu đã được chủ đầu tư/bên mời thầu đăng tải thông báo hủy thầu. Đa số lý do hủy thầu phù hợp quy định của Luật Đấu thầu, nhưng cũng có những lý do mà người ngoài cuộc nhìn vào phải đặt dấu hỏi.
Những lý do hủy thầu phổ biến là chưa phê duyệt hồ sơ mời thầu (HSMT); thay đổi phạm vi đầu tư; do không có nhà thầu nộp hồ sơ; hồ sơ dự thầu không đáp ứng; không có nhà thầu tham dự; thay đổi quy mô dự án gói thầu; điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu, hình thức và thời gian thực hiện hợp đồng; do gói thầu chưa triển khai, đang hoàn tất thủ tục cấp phép; do điều chỉnh giá, duyệt lại dự toán gói thầu…
Nhiều lý do không phù hợp quy định cũng được các chủ đầu tư/bên mời thầu đưa ra như chỉ có 1 nhà thầu tham gia; thay đổi bên mời thầu; do sơ xuất trong quá trình đăng tải thông báo mời thầu; do thông báo nhầm hình thức lựa chọn nhà thầu; chưa có thông báo kế hoạch vốn cho gói thầu; do thông báo sai ngày mở thầu; địa phương chưa thu xếp được nguồn vốn để thực hiện dự án...
Đơn cử như Gói thầu VT09-2018 Cung cấp tủ RMU 4 ngăn do Công ty Điện lực Gò Vấp hủy thầu vì chưa hoàn chỉnh tiêu chuẩn kỹ thuật chủng loại tủ RMU. Gói thầu Mua thép tấm phục vụ sản xuất sản phẩm cơ khí do Trung tâm Ứng dụng khoa học công nghệ Công an Phú Thọ mời thầu bị hủy vì thông báo nhầm hình thức lựa chọn nhà thầu.
Thậm chí có những gói thầu chưa đến thời điểm đóng thầu nhưng đã thông báo hủy thầu với lý do hồ sơ dự thầu không đáp ứng!? Ví dụ như Gói thầu Tư vấn quản lý dự án thuộc Dự án Trường Mầm non Đồng Tâm B tại khu vực tổ dân phố Lạc Ý, phường Đồng Tâm, TP. Vĩnh Yên do UBND phường Đồng Tâm mời thầu; Gói thầu số 2 và Gói thầu số 3 thuộc Dự án Mua sắm thiết bị y tế lần 1 năm 2018 do Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí mời thầu. Khi chúng tôi liên hệ lại để xác minh lý do hủy thầu bất hợp lý này thì cả hai bên mời thầu đều giải thích do nhầm lẫn.
Số lượng gói thầu hủy thầu do chưa thu xếp được nguồn vốn cũng khá nhiều. Việc tổ chức đấu thầu khi chưa xác định được nguồn vốn là vi phạm quy định của pháp luật về đấu thầu, thế nhưng khi chúng tôi đặt vấn đề này với một bên mời thầu đã hủy thầu do chưa có thông báo kế hoạch vốn, cán bộ phụ trách trả lời một cách rất thiếu trách nhiệm rằng: “Khi thông báo mời thầu, chúng tôi tưởng sẽ được điều chuyển vốn, nhưng giờ lại không được nên hủy thầu”.
Tránh hủy thầu tùy tiện
Theo quy định tại Điều 17 của Luật Đấu thầu, các trường hợp hủy thầu bao gồm: tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của HSMT, hồ sơ yêu cầu (HSYC); thay đổi mục tiêu, phạm vi đầu tư đã ghi trong HSMT, HSYC; HSMT, HSYC không tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu hoặc quy định, HSMT, HSYC không tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu hoặc quy định khác của pháp luật có liên quan dẫn đến nhà thầu, nhà đầu tư được lựa chọn không đáp ứng yêu cầu để thực hiện gói thầu, dự án; có bằng chứng về việc đưa, nhận, môi giới hối lộ, thông thầu, gian lận, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dẫn đến làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Điều 18 Luật Đấu thầu cũng quy định: Tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu dẫn đến hủy thầu theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều 17 phải đền bù chi phí cho các bên liên quan và bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo ông Lê Văn Tăng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ KH&ĐT, Luật Đấu thầu quy định cụ thể các trường hợp được hủy thầu để tránh sự tùy tiện hoặc lợi dụng hủy thầu vì những mục đích khác. Tất cả các trường hợp hủy thầu không thuộc Điều 17 Luật Đấu thầu đều là vi phạm pháp luật về đấu thầu và cần phải có sự xem xét, xử lý của người có thẩm quyền.
Ông Lê Văn Tăng cho rằng, cần phải tránh sự tùy tiện hủy thầu. Chẳng hạn như trường hợp chỉ có 1 nhà thầu tham dự, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP đã quy định cụ thể về xử lý tình huống, có thể cho phép gia hạn nhằm tăng thêm số lượng nhà thầu nộp hồ sơ hoặc mở thầu ngay. Đây không phải là lý do phù hợp để hủy thầu. Đối với những gói thầu hủy thầu, phải xem xét trách nhiệm của các bên liên quan để đền bù thiệt hại.
