 |
| Ảnh chỉ mang tính minh họa |
UBND tỉnh Bạc Liêu (nay là tỉnh Cà Mau) đang tiến hành các bước xử lý sau khi có kết luận của Tổ xác minh tố cáo các hành vi sai phạm xảy ra tại Trung tâm Dịch vụ đô thị huyện Đông Hải. Bên mời thầu này trước đó liên tục thông báo hủy thầu 2 gói thầu gồm: Gói thầu số 4 Thi công phần xây dựng thuộc Dự án Lắp đặt hệ thống chiếu sáng (đoạn nối tiếp cầu Rạch Vòng đến cầu Tư Cồ), xã Long Điền, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu (giá gói thầu 7,5 tỷ đồng) và Gói thầu số 4 Thi công phần thiết bị thuộc Dự án Thay thế đèn led đường 19/5 (1,8 tỷ đồng).
Thời điểm mời thầu, HSMT của cả 2 gói thầu bị nhà thầu phản ánh có tiêu chí hạn chế cạnh tranh. Cụ thể, HSMT yêu cầu hợp đồng tương tự có giá trị tương đương 69,78% giá trị công trình đang mời thầu, vi phạm quy định tại Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT (yêu cầu giá trị tối thiểu đối với hợp đồng tương tự bằng khoảng 50% giá trị công việc xây lắp của từng công trình/hạng mục tương ứng thuộc gói thầu đang xét); nhân sự chỉ huy trưởng “tốt nghiệp đại học trở lên thuộc chuyên ngành điện, kỹ thuật điện, có chứng chỉ hành nghề giám sát công trình hạ tầng kỹ thuật (điện chiếu sáng), có chứng chỉ giám sát thi công phòng cháy chữa cháy, có chứng chỉ hoặc chứng nhận huấn luyện an toàn vệ sinh lao động”; yêu cầu “danh sách công nhân dự kiến bố trí cho gói thầu” (10 nhân sự) là nhân sự chủ chốt…
Khi phát sinh kiến nghị, thay vì điều chỉnh kịp thời, Bên mời thầu lại hủy thầu nhiều lần, kéo dài thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu, kiên quyết bảo lưu các tiêu chí của HSMT, rồi công bố kết quả lựa chọn nhà thầu dẫn tới đơn tố cáo của nhà thầu.
Theo kết quả xác minh, HSMT 2 gói thầu trên đưa ra hàng loạt tiêu chí bất cập, kiến nghị của nhà thầu có cơ sở nhưng không được xem xét nghiêm túc. Điều này dẫn đến những khó khăn cho nhà thầu trong việc lập hồ sơ dự thầu (HSDT), danh mục cung cấp hàng hóa, giá trị hàng hóa, biện pháp thi công.
Tại Quảng Ngãi, khi Gói thầu số 09 Thi công xây dựng + lắp đặt thiết bị công trình thuộc Dự án Đầu tư, nâng cấp hệ thống điện chiếu sáng công cộng các tuyến đường và thôn hẻm phố trên địa bàn TP. Quảng Ngãi (60,536 tỷ đồng) được công bố mời thầu, sau đó hàng loạt kiến nghị phát sinh. Nhà thầu chỉ ra, bản vẽ thiết kế thi công có chất lượng kém, nhiều nội dung không đọc được, trong đó có những nội dung thể hiện khối lượng các hạng mục, là cơ sở để tính toán lập HSDT; file bản vẽ bị đặt mật khẩu không cho phép in ấn khiến các nhà thầu gặp khó khăn trong việc thu thập, tổng hợp số liệu. Đặc biệt, HSMT yêu cầu nhà thầu phải có cơ sở bảo hành, bảo trì và cam kết có mặt trong 2 giờ kể từ khi nhận yêu cầu bảo hành của đơn vị sử dụng… dẫn tới hạn chế cạnh tranh.
Trước các kiến nghị, Bên mời thầu không có động thái phù hợp để tạo điều kiện cho nhà thầu dự thầu. Câu chuyện chỉ ngã ngũ khi Hội đồng tư vấn giải quyết kiến nghị vào cuộc, đề nghị hủy thầu do HSMT vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu, gây hạn chế cạnh tranh.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại Gói thầu Mua lương thực, thực phẩm (gạo, thịt heo, bò, gà, vịt, hải sản, trứng, gia cầm, rau, củ, quả, gia vị…) đợt 2 do Trung tâm Điều dưỡng người bệnh tâm thần (TP.HCM) làm chủ đầu tư. HSMT gói thầu này bị các nhà thầu “tố” không có bảng tính dự toán từng loại hàng hóa cần cung cấp nên không có giá trị dự kiến của các nhóm hàng hóa. Bên cạnh đó, dù là gói thầu cung cấp hàng hóa thông dụng, HSMT lại yêu cầu nhân sự chủ chốt. Chủ đầu tư này cũng “án binh bất động” trước các kiến nghị của nhà thầu. Sở Tài chính TP.HCM cho biết, các nội dung kiến nghị của nhà thầu phản ánh đúng các vi phạm của HSMT…
Để chấn chỉnh tình trạng chủ đầu tư phớt lờ, coi nhẹ kiến nghị của nhà thầu, nhiều địa phương đã có biện pháp mạnh tay. Đơn cử, Sở Tài chính TP.HCM kiến nghị cấm thầu đối với các đơn vị tư vấn đấu thầu lập HSMT để xảy ra nhiều vi phạm. UBND tỉnh Đồng Tháp vừa chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý kiến nghị, xử lý vi phạm trong hoạt động đấu thầu, yêu cầu Sở Tài chính giám sát thường xuyên đối với hoạt động đấu thầu khi phát hiện có dấu hiệu không bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế để có các biện pháp chấn chỉnh kịp thời. Chú trọng thanh tra, kiểm tra đối với những gói thầu có ít nhà thầu tham dự, giá trị tiết kiệm thấp; các gói thầu có nhiều kiến nghị, khiếu nại, tố cáo…
