|
| Báo cáo kiểm toán là một trong những cơ sở giúp nhà đầu tư tài chính ra quyết định. Ảnh: CACC |
Báo cáo kiểm toán của doanh nghiệp vẫn đang là một trong những tài liệu tin cậy nhất giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định tài chính. Có được điều này là nhờ tính độc lập của các công ty kiểm toán đối với doanh nghiệp. Báo cáo kiểm toán còn đáng tin cậy tới độ, chỉ cần kiểm toán từ chối đưa ý kiến, ngay lập tức cổ phiếu của doanh nghiệp đó bị hủy niêm yết nhằm bảo vệ nhà đầu tư.
Những tranh cãi quanh công ty kiểm toán
Gần đây, sau 1 lần thất bại, Công ty CP Văn hóa Phương Nam (Phuong Nam Corp - mã chứng khoán PNC) đã tổ chức thành công ĐHĐCĐ thường niên 2016 với diễn biến căng thẳng không kém những cuộc họp trong 1 năm trở lại đây. Không ngoài dự đoán, với những mâu thuẫn chưa có phương hướng giải quyết, hơn 61% cổ đông tham gia đã phản đối hầu hết những tờ trình mà HĐQT đưa ra. Đáng chú ý, nhóm cổ đông này tỏ ra không tin tưởng kết quả kinh doanh năm 2015 do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C kiểm toán. Năm 2016, nhóm cổ đông này đề xuất kiểm toán mới là Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam, trong khi nhóm cổ đông sở hữu trên 38% đề nghị giữ nguyên kiểm toán năm 2015. Vấn đề kiểm toán sẽ được Phuong Nam Corp lấy ý kiến bằng văn bản về sau.
Năm ngoái, ĐHĐCĐ thường niên của Phuong Nam Corp cũng nổ ra tranh cãi quyết liệt về nhiều vấn đề, trong đó có việc lựa chọn công ty kiểm toán. Cuối cùng, sau nhiều lần tổ chức, ĐHĐCĐ thống nhất thay kiểm toán là Công ty TNHH Kiểm toán DTL (kiểm toán Báo cáo tài chính năm 2014) sang Kiểm toán A&C. Liệu doanh nghiệp này có tiếp tục thay công ty kiểm toán vì những xung đột nội tại hay không?
Câu chuyện kiểm toán tại Công ty CP MT Gas lại tương đối khác biệt khi kiểm toán báo cáo tài chính năm 2014 của công ty này từ chối đưa ý kiến, nguyên nhân chính khiến MT Gas ngay lập tức bị hủy niêm yết. Được biết, kiểm toán mới được mời vào khi HĐQT MT Gas nghi ngờ những vấn đề xung quanh chênh lệch hàng tồn kho. Cũng với thông tin mà kiểm toán đưa ra, HĐQT MT Gas đã quy trách nhiệm chênh lệch 6,2 tỷ đồng hàng tồn kho cho cựu Giám đốc Công ty và mời cơ quan chức năng vào cuộc.
Rõ ràng, mặc dù chưa được cổ đông chú ý đúng mực, công ty kiểm toán có quyền lực và là vấn đề gây nhiều tranh cãi tại không ít doanh nghiệp.
Báo cáo kiểm toán có đáng tin?
Những điều chỉnh này đặt ra câu hỏi về tính tin cậy trong báo cáo kiểm toán 2015 của Gỗ Trường Thành - công ty từ trước đến nay hiếm khi bị nhắc nhở về việc công bố thông tin.
Còn nhớ giữa năm 2008, thị trường chứng khoán rúng động với “cú phốt” của Bông Bạch Tuyết (Công ty CP Bông Bạch Tuyết) khi báo cáo kiểm toán 2007 của công ty này đã hồi tố kết quả kinh doanh 2006, biến lãi thành lỗ. Với việc lỗ 2 năm liên tiếp (2006 và 2007), cổ phiếu BBT của Bông Bạch Tuyết nhanh chóng bị tạm ngừng giao dịch. Đáng chú ý, việc kiểm toán báo cáo tài chính năm 2006 cũng như 2007 đều được tiến hành bởi cùng một công ty kiểm toán.
Cổ đông phải tự bảo vệ mình như thế nào?
Mặc dù được cho là một trong những văn bản đáng tin cậy nhất, báo cáo kiểm toán vẫn ít nhiều gây hoài nghi cho cổ đông. Cho đến khi có một văn bản chính thống thay thế, nhà đầu tư không có cách nào khác là phải nhìn vào báo cáo tài chính nói chung, báo cáo kiểm toán nói riêng để đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp làm căn cứ ra quyết định đầu tư.
Vì vậy, nhà đầu tư buộc phải trang bị kiến thức nhằm tự bảo vệ mình, giảm thiểu những tai nạn có thể thấy trước. Điều cần thiết trong việc đọc báo cáo tài chính là phân tích kỹ những biến động, và đặc biệt lưu ý đến những ý kiến kiểm toán, ý kiến ngoại trừ - đây là những chi tiết hé lộ những biến động bất thường của doanh nghiệp có thể xảy ra trong tương lai.
Đơn cử trường hợp của Bông Bạch Tuyết, kiểm toán báo cáo năm 2006 đã đưa ra tới 5 ý kiến ngoại trừ. Nếu đủ tỉnh táo, nhà đầu tư hẳn sẽ bớt sốc khi báo cáo năm 2007 quyết định hồi tố, biến lãi thành lỗ cho năm tài chính 2006.
