 |
| Một số doanh nghiệp phản ánh, giá nhiều mặt hàng thuốc tăng trong khi giá kế hoạch mời thầu quá thấp. Ảnh: Lê Tiên |
Nhận diện nguyên nhân
Phản ánh về tình trạng một số bệnh viện công vẫn thiếu thuốc, buộc người bệnh phải mua ngoài, cử tri TP.HCM kiến nghị Chính phủ chỉ đạo ngành y tế và cơ quan bảo hiểm xã hội phải có giải pháp khắc phục triệt để vấn đề này.
Tương tự, tại TP. Cần Thơ, cử tri địa phương này tiếp tục lên tiếng về tình trạng người dân tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) nhưng phải tự bỏ tiền túi mua thuốc và vật tư y tế bên ngoài, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh…
Phản hồi kiến nghị của cử tri, Bộ Y tế cho biết, qua tìm hiểu, nguyên nhân xuất phát từ những khó khăn trong công tác đấu thầu, mua sắm tập trung; quá trình chuyển đổi quy định và thực hiện các hướng dẫn mới của pháp luật về đấu thầu không tránh khỏi sự lúng túng của các bên thực thi; việc phê duyệt danh mục, dự toán, thay đổi hướng dẫn kỹ thuật bị chậm. Đồng thời, sự thiếu hụt nguồn cung tạm thời từ phía nhà sản xuất cũng ảnh hưởng đến khả năng cung ứng liên tục thuốc và vật tư y tế.
Lý giải thêm về việc thiếu nguồn cung, một số doanh nghiệp, nhà thầu chia sẻ, thủ tục công bố giá và công bố lại giá bán buôn thuốc theo Nghị định số 163/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Dược 2024 đang bị ách tắc.
Cụ thể, theo Điều 126 Nghị định số 163/2025/NĐ-CP, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nghị định này có hiệu lực (tức là từ ngày 1 - 31/7/2025), đối với thuốc kê đơn đã bán buôn lô thuốc đầu tiên ra thị trường nhưng chưa có giá bán buôn thuốc dự kiến được công khai trên cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế hoặc các thuốc kê đơn có thay đổi giá bán buôn thuốc dự kiến so với giá đã công bố, công bố lại liền kề trước đó được công khai trước ngày 1/7/2024, đối tượng thực hiện công bố giá bán buôn thuốc dự kiến có trách nhiệm thực hiện công bố, công bố lại theo quy định. Tuy nhiên, đến ngày 23/7/2025, Bộ Y tế chưa có hướng dẫn cụ thể hay chỉ định đơn vị chịu trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ, làm cho doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục công bố giá hay công bố lại giá, dẫn đến không thể tham gia đấu thầu, bán thuốc ra thị trường.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cho biết còn gặp khó khăn liên quan đến giá kế hoạch mời thầu. Trước biến động mạnh của thị trường như chi phí vận chuyển và tỷ giá ngoại tệ tăng 6 - 7%, nhiều mặt hàng thuốc đã điều chỉnh tăng giá tương ứng, trong khi giá kế hoạch mời thầu quá thấp. Doanh nghiệp không thể tham dự thầu với giá không có lãi. Hậu quả là nhiều mặt hàng mời thầu đi, mời thầu lại vẫn không có nhà thầu trúng thầu.
Sẽ cơ bản khắc phục tình trạng người bệnh phải tự mua thuốc
Để khắc phục tình trạng nêu trên, trong văn bản trả lời cử tri TP.HCM, TP. Cần Thơ… ngày 21/7/2025, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cam kết: “Bộ Y tế đã, đang và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và các đơn vị liên quan tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ mua sắm, bảo đảm cung ứng thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ khám chữa bệnh, đặc biệt là khám chữa bệnh BHYT”.
Liên quan đến công tác mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế, Bộ Y tế cho biết, ngày 25/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 luật, trong đó có Luật Đấu thầu và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Trong đó, các quy định về đấu thầu được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các đơn vị y tế trong công tác mua sắm.
Các cơ sở y tế là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi đầu tư, chi thường xuyên và đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên được quyền tự quyết định việc lựa chọn nhà thầu đối với các gói thầu không sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Thẩm quyền thẩm định, tổ chức lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu thuộc về các cơ sở y tế, với tư cách là chủ đầu tư.
Để cụ thể hóa các quy định của Luật, Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính (cơ quan được Chính phủ giao chủ trì) soạn thảo Nghị định thay thế Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu. Dự thảo Nghị định được xây dựng theo hướng tăng cường phân cấp, rút gọn quy trình, thủ tục hành chính trong đấu thầu, đặc biệt trong lĩnh vực mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế và thuốc.
Theo Bộ Y tế, hiện nay đã có quy định về việc điều chuyển thuốc, thiết bị y tế giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khi thuốc, thiết bị y tế không có sẵn và không thể thay thế (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế). Bộ Y tế cũng đã ban hành Thông tư số 22/2024/TT-BYT ngày 18/10/2024 quy định về thanh toán chi phí thuốc, thiết bị y tế trực tiếp cho người có thẻ BHYT đi khám bệnh, chữa bệnh. Vì vậy, cùng với các quy định và giải pháp khác, tình trạng người bệnh phải tự mua thuốc, thiết bị y tế sẽ cơ bản được khắc phục, đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT.
“Bộ Y tế đề nghị các địa phương nghiên cứu, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật nêu trên, nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm việc mua sắm, cung ứng trang thiết bị, vật tư, thuốc phục vụ công tác khám, chữa bệnh cho Nhân dân được thực hiện hiệu quả, đúng quy định”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.
