|
| Đa số gói thầu tư vấn có quy mô nhỏ và thường được chỉ định thầu. Ảnh: Nhã Chi |
Kết luận thanh tra được Thanh tra TP.HCM công bố ngày 25/10/2024 cho thấy, trong giai đoạn 2018 - 2022, kết quả thanh tra tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Cần Giờ chỉ ra nhiều đơn vị được chỉ định làm nhà thầu tư vấn lập hồ sơ mời thầu (HSMT), đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) có dấu hiệu đấu thầu hình thức, không thực chất.
Cụ thể, Công ty CP Tư vấn đầu tư xây dựng Trần Lê C.O được chỉ định thầu thực hiện 2 gói thầu tư vấn lập HSMT và đánh giá HSDT của Gói thầu số 1 Xây lắp và Gói thầu số 12 Tư vấn giám sát thi công xây lắp thuộc Dự án Xây dựng hệ thống đê bao sông Hà Thanh từ mũi Đồng Hòa đến mũi Cần Thạnh, huyện Cần Giờ. Theo Thanh tra TP.HCM, việc lập, thẩm định, phê duyệt, nghiệm thu, bàn giao HSMT của 2 gói thầu chỉ trong 1 ngày (ngày 7/2/2018) là chưa phù hợp về thời gian thực hiện.
Tương tự, việc tư vấn lập, thẩm định, phê duyệt, nghiệm thu, bàn giao HSMT của Gói thầu số 2 Tư vấn lập HSMT, đánh giá HSDT tư vấn khảo sát địa hình, địa chất, lập thiết kế bản vẽ thi công - dự toán xây dựng thuộc Dự án Nâng cấp hệ thống thủy lợi khu vực Mốc Keo cũng chỉ trong 1 ngày (ngày 20/11/2020), không hợp lý về thời gian thực hiện, có dấu hiệu lập HSMT mang tính hình thức.
Tình trạng trên cũng xảy ra tại các gói thầu tư vấn lập HSMT, đánh giá HSDT thuộc Dự án Di dời bố trí dân cư phòng tránh thiên tai tại xã Thạnh An, huyện Cần Giờ.
Theo Thanh tra TP.HCM, các dự án nêu trên đều đang thực hiện dở dang, chậm tiến độ. Tại Dự án Xây dựng hệ thống đê bao sông Hà Thanh từ mũi Đồng Hòa đến mũi Cần Thạnh, qua kiểm tra, xác minh, Thanh tra TP.HCM xác định, nhà thầu trúng Gói thầu số 1 Xây lắp (190,081 tỷ đồng) đã cung cấp thông tin không trung thực trong HSDT về hợp đồng tương tự và doanh thu bình quân hàng năm, làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu nhưng vẫn được đơn vị tư vấn (Công ty CP Tư vấn Đầu tư xây dựng Trần Lê C.O) đánh giá đạt yêu cầu của HSMT. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, nhà thầu trúng thầu không thực hiện đúng quy định về việc ghi chép nhật ký thi công; đổ bùn, đất thải không đúng vị trí đổ thải theo cam kết trong hợp đồng và chưa được UBND TP.HCM chấp thuận.
Nghị định số 24/2024/NĐ-CP (Điều 17 và Điều 18) quy định, chủ đầu tư hoặc đơn vị có nhu cầu mua sắm trong mua sắm tập trung có trách nhiệm công khai thông tin trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia về kết quả thực hiện hợp đồng của nhà thầu, thông tin về chất lượng hàng hóa đã được sử dụng, thông tin về các hành vi vi phạm của nhà thầu trong quá trình tham dự thầu… Đến nay, Hệ thống đã cập nhật kết quả thực hiện hợp đồng của hơn 2.250 gói thầu, 4.940 hàng hóa, đồng thời công khai các nhà thầu bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu, chấm dứt hợp đồng do lỗi của nhà thầu, không đảm bảo uy tín khi tham dự thầu, trong đó có nhiều nhà thầu tư vấn.
Tại Quảng Ngãi, Chủ tịch UBND TP. Quảng Ngãi vừa yêu cầu Chủ đầu tư xem xét hủy kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 09 Thi công xây dựng + lắp đặt thiết bị công trình thuộc Dự án Đầu tư, nâng cấp hệ thống điện chiếu sáng công cộng các tuyến đường và thôn hẻm phố trên địa bàn TP. Quảng Ngãi (60,536 tỷ đồng), yêu cầu chấn chỉnh các thiếu sót, vi phạm trong HSMT, tổ chức chấm thầu. Gói thầu do Công ty CP Tư vấn và Xây dựng 368 Hà Nội là tư vấn lập HSMT, đánh giá HSDT.
Tại An Giang, Công an Tỉnh vừa khởi tố và bắt tạm giam Giám đốc và nhân viên Công ty TNHH Tư vấn xây dựng Song Tiến (nhà thầu tư vấn thẩm tra thiết kế - dự toán xây dựng 3 gói thầu chỉ định thầu cấp bách tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang). Lý do là nhà thầu có hành vi vi phạm, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, làm thất thoát ngân sách nhà nước…
Trong lĩnh vực y tế, việc sử dụng nhà thầu tư vấn kém chất lượng khiến một số chủ đầu tư rơi vào tình trạng khó xử. Chia sẻ tại một hội thảo mới đây, ông Nguyễn Công Hựu, Giám đốc Bệnh viện E cho biết, Bệnh viện phải thuê đơn vị tư vấn làm hộ một số công đoạn như lập HSMT, đánh giá HSDT... để giảm tải công việc cho Chủ đầu tư, nhưng một số nhà thầu tư vấn thiếu trách nhiệm, chậm tiến độ, khiến Chủ đầu tư phải chạy theo thúc giục do việc giải ngân vốn là có thời hạn.
Buông lỏng chất lượng nhà thầu tư vấn là một trong những nguyên nhân làm phát tác những hệ lụy khó lường trong hoạt động đấu thầu. Ngoại trừ việc thông đồng trong đấu thầu, một số chuyên gia cho rằng, do đa số gói thầu tư vấn có quy mô nhỏ và thường được chủ đầu tư chỉ định thầu, sau đó, chủ đầu tư giao việc cho đơn vị tư vấn và không có cơ chế giám sát chéo, nên để xảy ra hệ lụy.
Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội Nguyễn Lân Hiếu hy vọng, các chủ đầu tư thực hiện nghiêm túc việc công khai danh tính những nhà thầu kém chất lượng, vi phạm hợp đồng để cơ sở dữ liệu về nhà thầu ngày càng dày lên, giúp các chủ đầu tư, nhất là các cơ sở y tế không có nhiều kinh nghiệm, chuyên môn về đấu thầu, giảm bớt rủi ro và thuận lợi hơn trong việc lựa chọn nhà thầu.
