 |
| Bộ Công Thương đặt mục tiêu thặng dự thương mại khoảng 25 tỷ USD trong năm 2026. Ảnh: Lê Tiên |
Theo Bộ Công Thương, tính đến nay, hàng hóa XK Việt Nam đã trở thành đối tượng của 298 vụ việc điều tra từ 25 thị trường. Phạm vi sản phẩm bị điều tra không chỉ giới hạn ở các mặt hàng có kim ngạch XK lớn (tôm, cá tra, thép, gỗ...) mà còn mở rộng tới những sản phẩm có giá trị XK trung bình và nhỏ (máy cắt cỏ, mật ong…).
Điển hình, tháng 9/2025, Bộ Kinh tế Mexico thông báo về việc khởi xướng điều tra áp dụng thuế chống bán phá giá (CBPG) đối với một số mặt hàng dây cáp thép nhập khẩu từ Malaysia và Việt Nam. Tháng 10/2025, Thái Lan ban hành kết luận cuối cùng, áp thuế CBPG từ 9,95 - 29,8% (theo giá CIF) đối với thép không gỉ cán nguội có xuất xứ hoặc NK từ Việt Nam. Tháng 11/2025, Cục Bảo vệ Thị trường trong nước của Ủy ban Kinh tế Á - Âu khởi xướng điều tra CBPG đối với sản phẩm lốp xe nhập khẩu từ Thái Lan và Việt Nam…
Để bảo vệ sản xuất trong nước trước các vụ việc PVTM, Bộ Công Thương đã tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin nhằm chống lẩn tránh PVTM, gian lận xuất xứ; tuyên tuyền, phổ biến nguy cơ tiềm ẩn và quyết tâm của Chính phủ trong việc chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, lẩn tranh PVTM..., qua đó giúp phát hiện và xử lý đối với DN vi phạm về xuất xứ hàng hóa hoặc chỉ thực hiện các công đoạn sản xuất có hàm lượng giá trị gia tăng không đáng kể tại Việt Nam.
Công tác cảnh báo sớm được Bộ triển khai tích cực với việc xuyên cập nhật danh sách cảnh báo các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra, chống lẩn tránh PVTM.
Ở chiều ngược lại, trước bối cảnh nhiều hàng hóa nhập khẩu có dấu hiệu bán phá giá hoặc được trợ cấp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho một số ngành sản xuất trong nước, công tác khởi kiện, điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM được Bộ Công Thương tiếp tục được tăng cường, nhằm tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các nhà sản xuất trong nước.
Tính đến nay, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra 61 vụ việc PVTM. Trong đó, Bộ đã áp dụng 48 biện pháp PVTM, hiện 37 biện pháp đang có hiệu lực. Các biện pháp này đã góp phần bảo đảm môi trường thương mại công bằng, ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng NK đến sản xuất trong nước. Quy mô doanh thu của DN được bảo vệ bởi các biện pháp PVTM trong các năm qua ước tính đạt 600.000 nghìn tỷ đồng với trên 56.000 lao động trực tiếp và hàng trăm nghìn lao động gián tiếp, bảo đảm an ninh kinh tế, an sinh xã hội tại các tỉnh thành trên cả nước.
Xác định XK tiếp tục là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế, Bộ Công Thương đặt mục tiêu kim ngạch XK năm 2026 tăng trưởng trên 8% so với so với năm 2025, cán cân thương mại xuất siêu khoảng 25 tỷ USD.
Về giải pháp, Bộ Công Thương tập trung khai thác tối đa lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và nắm bắt xu hướng phục hồi của thị trường thế giới để mở rộng đầu ra cho hàng hóa Việt Nam. Cùng với đó, thực hiện các giải pháp phòng ngừa, nâng cao năng lực PVTM, cảnh báo sớm và giả quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế, chủ động bảo vệ lợi ích hợp pháp của các ngành sản xuất trong nước.
Đại diện Cục PVTM thuộc Bộ Công Thương cho biết, năm 2026, Bộ sẽ tập trung nghiên cứu và báo cáo kịp thời các thay đổi quy định pháp luật về PVTM của các nước, đặc biệt là các quy định có khả năng tác động lớn đến Việt Nam; nghiên cứu, thể chế hóa cơ chế hợp tác về PVTM với cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài; trao đổi với các đối tác thương mại quan trọng những nội dung hợp tác cụ thể để xử lý vấn đề trốn thuế, lẩn tránh biện pháp PVTM; đồng thời, theo dõi sát diễn biến xu thế bảo hộ, xung đột thương mại giữa các nước để kiến nghị các biện pháp ứng phó kịp thời…
Về phía DN, chia sẻ kinh nghiệm ứng phó với các vụ việc PVTM, ông Nguyễn Minh Kế - Chủ tịch Hiệp hội Nhôm thanh định hình Việt Nam cho biết, trong quá trình điều tra, Hiệp hội luôn tích cực phối hợp với cơ quan PVTM; hỗ trợ DN Việt Nam chứng minh được việc kinh doanh lành mạnh. “Những nỗ lực tự bảo vệ chính mình đang và sẽ giúp các DN Việt Nam thúc đẩy XK”, ông Nguyễn Minh Kế nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Hoài Nam - địa diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho biết, bên cạnh việc chủ động nâng cao chất lượng hàng hóa, Hiệp hội cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, các bộ liên quan hỗ trợ tích cực trong vụ kiện CBPG, vụ điều tra chống trợ cấp của Mỹ với ngành tôm Việt Nam, để ngành tôm có thể vượt qua các thách thức.
