Đua nhau cài cắm tiêu chí “địa phương hóa” hồ sơ mời thầu

0:00 / 0:00
0:00
(BĐT) - Tình trạng “địa phương hóa” hồ sơ mời thầu (HSMT) trước đây thường xuất hiện tại những gói thầu xây lắp, đang dần trở nên phổ biến hơn tại các gói thầu mua sắm, đặc biệt là mua sắm hàng hóa nhỏ lẻ. Đây cũng chính là căn nguyên phát sinh kiến nghị từ phía nhà thầu, làm giảm hiệu quả cạnh tranh tại không ít cuộc thầu.
3 nhà thầu phản ánh đối với yêu cầu: “Nhà thầu phải có nhà xưởng, kho bãi thuộc sở hữu nhà thầu hoặc thuê trên địa bàn huyện Sông Mã có diện tích tối thiểu 500 m2...Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet
3 nhà thầu phản ánh đối với yêu cầu: “Nhà thầu phải có nhà xưởng, kho bãi thuộc sở hữu nhà thầu hoặc thuê trên địa bàn huyện Sông Mã có diện tích tối thiểu 500 m2...Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La vừa hoàn tất lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Mua sắm thiết bị, phương tiện thu gom rác thải sinh hoạt vệ sinh môi trường trên địa bàn huyện Sông Mã năm 2021. Gói thầu ghi nhận phản ánh của ít nhất 3 nhà thầu đối với yêu cầu: “Nhà thầu phải có nhà xưởng, kho bãi thuộc sở hữu nhà thầu hoặc thuê trên địa bàn huyện Sông Mã có diện tích tối thiểu > 500 m2 để tập kết hàng hóa và phương tiện phục vu cho công tác kiểm tra 10 ngày trước thời điểm giao hàng, kèm tài liệu chứng minh quyền sở hữu hoặc hợp đồng đi thuê”.

Các nhà thầu cho rằng, với một gói thầu quy mô rất nhỏ (440 triệu đồng), phạm vi cung cấp hàng hóa thông dụng, số lượng nhỏ lẻ, thì tiêu chí trên hoàn toàn không cần thiết, làm hạn chế sự tham dự đối với những nhà thầu có trụ sở, chi nhánh, nhà xưởng, kho bãi ở khu vực lân cận.

Tương tự tại Gói thầu Trang bị bàn ghế cho Trường Tiểu học Nguyễn Thanh Đằng, TP. Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT) năm 2021 (giá dự toán 4,358 tỷ đồng), HSMT bị phản ánh hạn chế cạnh tranh khi quy định “đối với nhà thầu không có trụ sở/chi nhánh trên địa bàn tỉnh BRVT, trường hợp trúng thầu, nhà thầu phải nộp tài liệu chứng minh có nhà xưởng sản xuất tại tỉnh BRVT liên kết”.

Theo các nhà thầu, hàng hóa thuộc phạm vi gói thầu có thể được cung cấp thương mại hoặc do chính nhà thầu sản xuất, miễn là đáp ứng số lượng, chất lượng và nghĩa vụ bảo hành theo yêu cầu của sản phẩm. Việc HSMT yêu cầu xưởng sản xuất trong địa bàn BRVT là không phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu. 2 lần phúc đáp nhà thầu, Bên mời thầu lý giải rằng, tiêu chí trên nhằm bảo đảm nhà thầu có mặt trong thời hạn từ 12 đến 24 giờ kể từ thời điểm Bên mời thầu có yêu cầu khắc phục, sửa chữa, bảo hành. Tại gói thầu này, Liên danh Công ty TNHH Trường Lập - Công ty TNHH Nam Tính (trụ sở tại tỉnh BRVT) trúng thầu với giá 4,156 tỷ đồng.

Tháng 12/2021, tại Gói thầu Mua bàn ghế học sinh cho Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, HSMT yêu cầu: “Trong trường hợp nhà thầu không có đăng ký kinh doanh trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc thì phải đề xuất hồ sơ tài liệu chứng minh có một đại lý/đại diện có đăng ký kinh doanh tại địa bàn Tỉnh để thực hiện các nghĩa vụ sau bán hàng. Cam kết đáp ứng hỗ trợ kỹ thuật trong vòng 8 giờ kể từ khi có yêu cầu của Chủ đầu tư”. Trong số 3 nhà thầu tham dự, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ máy tính Việt Hưng (địa chỉ tại huyện Vĩnh Tường) trúng thầu với giá dự thầu cao nhất, giảm 3 triệu đồng sau đấu thầu.

Chia sẻ với Báo Đấu thầu, một nhà thầu cho rằng, nếu chỉ vì mục đích cam kết hỗ trợ khắc phục kỹ thuật kịp thời trong khoảng thời gian 8 giờ kể từ thời điểm có yêu cầu, thì nhà thầu tại Hà Nội hoặc các địa bàn lân cận tỉnh Vĩnh Phúc hoàn toàn có thể đáp ứng. Cũng theo Nhà thầu, tình trạng “địa phương hóa” HSMT thông qua yêu cầu như trên nhằm ngăn chặn, làm khó nhà thầu đã trở thành vấn đề nhức nhối tại các gói thầu mua sắm hàng thông dụng hiện nay. Vấn đề này dù đã được các cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu quan tâm chấn chỉnh, song nhiều chủ đầu tư/bên mời thầu vẫn coi nhẹ, chưa nghiêm túc thực hiện.

Theo một chuyên gia đấu thầu, đối với những hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường, không đòi hỏi cao về mặt kỹ thuật, khi tổ chức đấu thầu, cần chú trọng đến yếu tố hiệu quả kinh tế thông qua việc xây dựng HSMT có độ “mở” nhất định, nhằm thu hút tối đa sự tham gia cạnh tranh giữa các nhà thầu. Trường hợp HSMT cài tiêu chí địa bàn cụ thể, định vị rõ địa phương, vùng địa lý, đưa ra các tiêu chí có tính chất cục bộ, khu biệt mà chỉ nhà thầu tại địa phương đó mới đáp ứng được là làm sai lệch tính chất của đấu thầu rộng rãi trong nước, đi ngược lại tinh thần cạnh tranh trong đấu thầu.

Chuyên đề