 |
| Ảnh Internet |
Chưa phát huy hết vai trò, tiềm năng cảng cạn
Theo Bộ Xây dựng, hiện cả nước có 17 cảng cạn được công bố mở, hoạt động khai thác, thuộc địa phận 12 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Cụ thể, 4 cảng cạn thuộc TP. Hải Phòng; 03 cảng cạn tại tỉnh Bắc Ninh; 02 cảng cạn tại tỉnh Đồng Nai. 8 cảng còn lại tại 08 địa phương khác như: Lào Cai (nay là Yên Bái), Phú Thọ, Quảng Ninh, Hà Nội, Ninh Bình, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương (nay là TP.HCM).
Tuy nhiên, hiệu quả khai thác hệ thống cảng cạn hiện chưa tương xứng với quy hoạch và kỳ vọng. Bộ Xây dựng chỉ rõ, một phần là do sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương chưa chặt chẽ, dẫn tới thiếu thống nhất trong cơ chế quản lý. Các doanh nghiệp đầu tư, xây dựng cảng cạn chưa chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan, đặc biệt đối với công tác báo cáo, thông kê về hoạt động của cảng cạn theo quy định, ảnh hưởng đến công tác giám sát. Quản lý các điểm thông quan còn thiếu tập trung do chưa đồng bộ, thống nhất trong cách thức xử lý các điểm thông quan tồn tại từ giai đoạn trước và các cảng cạn đầu tư tư mới. Hiện tượng khai thác kho bãi tự phát tại khu vực cảng biển nở rộ, ảnh hưởng chung đến các hoạt động giao thông cảng biển và không phát huy hết vai trò, tiềm năng của các cảng cạn theo quy hoạch…
Ngoài ra, quy định về quy hoạch cảng cạn hiện nay cũng chưa đồng bộ. Trong khi Luật Quy hoạch ngày 24/11/2017 quy định Quy hoạch phát triển hệ thống cảng cạn là quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành lĩnh vực hàng hải thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ và là quy hoạch chuyên ngành duy nhất về cảng cạn, thì Nghị định số 38/2017/NĐ-CP ngày 04/4/2017 của Chính phủ quy định quy hoạch cảng cạn gồm 02 cấp quy hoạch là Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng cạn do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quy hoạch chi tiết phát triển hệ thống cảng cạn do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) phê duyệt. Điều này dẫn tới sự chồng lấn và khó triển khai.
Do đó, Bộ Xây dựng đánh giá, việc xây dựng Nghị định quy định về đầu tư xây dựng, quản lý khai thác cảng cạn (thay thế Nghị định số 38/2017/NĐ-CP ngày 04/4/2017 của Chính phủ) là cần thiết, nhằm hoàn thiện khung pháp lý về đầu tư, xây dựng cảng cạn; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh và tạo lập môi trường thông thoáng và thuận lợi hơn cho cho người dân và doanh nghiệp trong đầu tư xây dựng và khai thác cảng cạn; đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Cần đơn giản hoá thủ tục đầu tư hơn nữa
Để đơn giản hoá thủ tục đầu tư phát triển cảng cạn, tại Dự thảo Nghị định, Bộ Xây dựng đề xuất bãi bỏ các quy hoạch chi tiết (như Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng cạn, Quy hoạch chi tiết phát triển hệ thống cảng cạn, Quy hoạch chi tiết xây dựng cảng cạn) và chỉ áp dụng theo pháp luật quy hoạch hiện hành. Đồng thời, lược bỏ một số quy định về khai thác kết cấu hạ tầng hàng hải do Nhà nước đầu tư, quản lý; không quy định thủ tục công bố tạm dừng hoạt động, hoặc đóng cảng cạn, mà để doanh nghiệp tự thực hiện khi cần thiết nhằm giảm bớt thủ tục hành chính, điều kiện và thủ tục đầu tư, từ đó tạo cơ hội thu hút nhiều nhà đầu tư hơn.
Để đảm bảo cải cách thực chất và tránh chồng chéo thủ tục, VCCI đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát kỹ một số quy định còn chưa hợp lý.
Cụ thể là thủ tục xác định sự phù hợp với quy hoạch cảng cạn. Khoản 1 Điều 12 Dự thảo Nghị định yêu cầu chủ đầu tư phải thực hiện thủ tục xác định sự phù hợp quy hoạch cảng cạn trước khi dự án đầu tư xây dựng cảng cạn được phê duyệt theo quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng và hồ sơ phải có “Bản sao hoặc bản sao điện tử từ sổ gốc các giấy tờ pháp lý: chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ đầu tư dự án của cấp có thẩm quyền”. Tuy nhiên, VCCI đề nghị bỏ quy định này khỏi Dự thảo Nghị định để đảm bảo tinh thần cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Bởi theo quy định tại pháp luật về đầu tư, trong thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch. Khi đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ đầu tư dự án có nghĩa là dự án đầu tư đó đã phù hợp với quy hoạch, nên việc yêu cầu thêm thủ tục xác nhận là không cần thiết và gây trùng lặp.
Về thủ tục công bố mở cảng cạn, điểm b khoản 2 Điều 15 Dự thảo Nghị định yêu cầu hồ sơ công bố mở cảng cạn phải có “Quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng cảng cạn được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật”. Theo VCCI, quy định này được hiểu là khi thực hiện dự án đầu tư xây dựng cảng cạn phải có Quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng cảng cạn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tuy nhiên, Dự thảo Nghị định hiện không quy định rõ hoặc dẫn chiếu về quy trình lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án xây dựng cảng cạn và cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong khi đó, pháp luật về đầu tư đã có quy định cụ thể các phương thức lựa chọn nhà đầu tư như: đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai; đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật đấu thầu và không có quy định về “quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng” như Dự thảo Nghị định. “Do đó, để đảm bảo tính minh bạch và thuận lợi trong quá trình triển khai trên thực tế, Ban soạn thảo cần quy định rõ về vấn đề trên”, VCCI khuyến nghị.
Về chuyển đổi điểm thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thành cảng cạn, Dự thảo yêu cầu hồ sơ công bố chuyển đổi phải có “bản sao hoặc bản sao điện tử Quyết định công nhận địa điểm làm thủ tục hải quan của cơ quan có thẩm quyền” (điểm b khoản 3 Điều 15) và điểm thông quan hàng hóa xuất, nhập khẩu chuyển đổi thành cảng cạn thực hiện công bố mở cảng cạn theo quy định tại Nghị định này (khoản 2 Điều 13). Theo quy định này thì việc công nhận địa điểm làm thủ tục hải quan sẽ phải thực hiện trước thủ tục công bố chuyển đổi điểm thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thành cảng cạn. Tuy nhiên, theo khoản 16 Điều 1 Nghị định 67/2020/NĐ-CP, hồ sơ công bố địa điểm làm thủ tục hải quan phải có Quyết định công bố mở cảng cạn của cơ quan có thẩm quyền. Điều này nghĩa là thủ tục công bố mở cảng cạn phải được thực hiện trước khi thực hiện thủ tục công bố địa điểm làm thủ tục hải quan.
“Như vậy, giữa các quy định tại Dự thảo và Nghị định 67/2020/NĐ-CP đang chưa thống nhất về thời điểm thực hiện các thủ tục liên quan đến công bố mở cảng cạn và thủ tục công nhận địa điểm làm thủ tục hải quan. Để đảm bảo tính thống nhất, đề nghị bỏ quy định tại điểm b khoản 3 Điều 15 Dự thảo Nghị định”, VCCI đề xuất.
Chia sẻ với phóng viên, bà Nguyễn Thị Thanh Hải - Phó Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) cho biết, VLA cũng đang tổ chức lấy ý kiến của các hội viên kinh doanh và khai thác cảng cạn về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án đầu tư và sẽ sớm có kiến nghị cụ thể để góp ý hoàn thiện Dự thảo Nghị định.
