 |
| Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch là một trong những nội dung của Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) |
Nhận diện những khó khăn, vướng mắc
Luật Quy hoạch 2017 đã tạo hành lang pháp lý thống nhất cho việc triển khai hoạt động quy hoạch trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai Luật và các luật chuyên ngành có quy định liên quan đến quy hoạch cho thấy tồn tại một số khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, Luật không quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt, công bố và điều chỉnh các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành nên chưa có cơ sở pháp lý để xác định mối quan hệ, cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch. Hiện có nhiều quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành mâu thuẫn với quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh, các quy hoạch vùng, dẫn đến xung đột.
Một số quy hoạch có nội dung trùng lặp hoặc có thể thay thế quản lý bằng chiến lược, đề án, quy chuẩn, điều kiện đầu tư, kinh doanh. Một số quy hoạch không thể triển khai thực hiện do liên quan đến điều ước quốc tế.
Luật Quy hoạch 2017 chưa có quy định thống nhất về việc lập đồng thời các quy hoạch; chưa có quy định về thứ tự phê duyệt quy hoạch để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống quy hoạch. Trình tự, thủ tục trong hoạt động quy hoạch gồm nhiều bước, làm chậm tiến độ phê duyệt quy hoạch. Phân cấp, phân quyền còn thiếu linh hoạt, chưa phù hợp với chủ trương mới của Đảng về tăng cường phân cấp, phân quyền. Nội dung quy hoạch quá chi tiết dẫn đến thiếu linh hoạt trong quá trình triển khai; còn có cách hiểu khác nhau về mức độ chi tiết của các loại quy hoạch. Chưa có sự đồng bộ về phạm vi, loại, cấp độ quy hoạch; thẩm quyền lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch của các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành với quy hoạch theo quy định của Luật. Chưa có quy định chi tiết về đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch, dẫn đến chưa có cách hiểu thống nhất.
Ngoài ra, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp sau khi hoàn thành có ảnh hưởng lớn đến toàn bộ các quy hoạch của hệ thống quy hoạch, đòi hỏi sự điều chỉnh đồng bộ.
Dẹp bỏ chồng lấn, khơi thông dự án đầu tư
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) được xây dựng để điều chỉnh chung cho các loại quy hoạch phát triển trên phạm vi cả nước; hệ thống pháp luật về quy hoạch được xây dựng đồng bộ, thống nhất với pháp luật có liên quan để quy hoạch thực sự là công cụ hiệu quả của Nhà nước trong việc hoạch định phát triển và kiến tạo không gian phát triển. Dự thảo Luật cũng hướng tới việc xây dựng hệ thống quy hoạch quốc gia thống nhất, tinh gọn, hiệu quả, hoàn thiện các quy hoạch sau sắp xếp đơn vị hành chính với tầm nhìn dài hạn, giải phóng các nguồn lực, khơi thông các điểm nghẽn.
Dự thảo Luật cũng đơn giản hóa quy trình, thủ tục, phấn đấu giảm ít nhất 30% quy trình thủ tục. Phân cấp, phân quyền và phân công hợp lý gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực chặt chẽ...
Các quy định xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch được xây dựng theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi xác định được quy hoạch áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn. Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch ngành đã giảm 37%, từ 78 còn 49 quy hoạch.
Dự thảo Luật cũng tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch, Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; các bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành và quy hoạch vùng; UBND cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh. Thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch tỉnh theo hướng Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; thẩm quyền phê duyệt quy hoạch ngành thực hiện theo quy định của Chính phủ để bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ; Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành; phân cấp cho chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh; thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và nông thôn.
Để bảo đảm công tác hậu kiểm, chất lượng nội dung quy hoạch, kịp thời phát hiện các nội dung chồng lấn, mâu thuẫn, hạn chế điều chỉnh quy hoạch tùy tiện, nâng cao trách nhiệm giải trình, Dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch.
Một trong những nội dung quan trọng được Dự thảo Luật đề cập là tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch. Theo đó, Dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc chung về đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch gồm: Quy định loại quy hoạch làm căn cứ đánh giá tại 2 giai đoạn: thẩm định đầu tư và quyết định dự án; việc đánh giá sự phù hợp của dự án đối với quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị hoặc nông thôn theo quy định của pháp luật có liên quan; đối với dự án đầu tư công đặc biệt, dự án khẩn cấp, nhiệm vụ cấp bách, cơ quan có thẩm quyền quyết định đầu tư dự án được phép quyết định các nội dung của quyết định đầu tư khác với các quy hoạch có liên quan; quy định việc đánh giá sự phù hợp của dự án khi nội dung các quy hoạch liên quan đến dự án mâu thuẫn với nhau dựa trên các quy định về mối quan hệ giữa các loại quy hoạch; quy định về việc xác định tính chính xác của sơ đồ, bản đồ quy hoạch khi đánh giá sự phù hợp của địa điểm dự kiến của dự án với quy hoạch.
Để bảo đảm linh hoạt trong quá trình tổ chức thực hiện và đồng bộ với quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về đầu tư công, Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung trên.
Sau khi nghe Tờ trình và báo cáo thẩm tra, Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tại Tổ về Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi). Theo chương trình làm việc, Dự thảo Luật dự kiến được thảo luận tại hội trường ngày 28/11/2025.
