|
| Cơ chế thưởng hợp đồng sẽ tạo thêm động lực cho nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và gia tăng lợi ích cho công trình, dự án. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Từ kinh nghiệm quốc tế...
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trên thế giới, mẫu hợp đồng FIDIC do Hiệp hội Các kỹ sư tư vấn quốc tế biên soạn đã được áp dụng trong một số lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực xây dựng. Mẫu hợp đồng này tối đa hóa việc phân chia rủi ro giữa các chủ thể, trách nhiệm của nhà thầu trong việc hoàn thành công trình. Theo đó, nếu nhà thầu không tuân thủ thời hạn hoàn thành thì chủ đầu tư có quyền khiếu nại (chủ đầu tư có thể được thanh toán các thiệt hại từ sự chậm trễ do lỗi của nhà thầu). Các yêu cầu riêng biệt khác (thưởng, phạt) được các bên thống nhất, bổ sung vào hợp đồng, đảm bảo phù hợp với tính chất đặc thù của từng dự án.
Kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tại Hoa Kỳ, việc khuyến khích nhà thầu hoàn thành sớm các dự án xây dựng đường cao tốc đã được thực hiện từ năm 1984. Tư vấn kỹ thuật về khuyến khích hoàn thành sớm công trình đã được Cục Quản lý đường cao tốc Liên bang (FHWA) ban hành từ tháng 2/1989, bao gồm các điều khoản nhằm thúc đẩy nhà thầu thi công để hoàn thành công trình đúng hoặc trước thời hạn,
FHWA cho rằng, để hoàn thành mục tiêu của các điều khoản thúc đẩy nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, số tiền thưởng phải đủ lớn để nhận được sự quan tâm của nhà thầu. Nếu khoản khuyến khích không đủ để trang trải chi phí của nhà thầu cho công việc phụ trội thì sẽ ít có động lực đẩy nhanh tiến độ thi công và các điều khoản thưởng hợp đồng sẽ không mang lại kết quả như mong muốn. Số tiền thưởng hợp đồng được giới hạn tối đa là 5% tổng giá trị hợp đồng, dựa trên mức trung bình theo nghiên cứu tại các dự án thử nghiệm.
Theo Hiệp hội Các kỹ sư tư vấn quốc tế, việc xác định thời gian để thưởng hợp đồng là một trong những vấn đề lớn đối với dự án được lựa chọn áp dụng cơ chế này.
… đến đề xuất chế độ thưởng tại Việt Nam
Thi công chậm tiến độ hiện là vấn đề nhức nhối của nhiều gói thầu, dự án, gây không ít hệ lụy cho các bên liên quan và cả nền kinh tế. Bên cạnh việc xử phạt, chấm dứt hợp đồng, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, cơ chế thưởng hợp đồng là cần thiết, là động lực để nhà thầu tăng cường các nguồn lực, ý tưởng sáng tạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện và gia tăng lợi ích cho công trình, dự án.
Tại Việt Nam, thực tế, việc thưởng hợp đồng đã được đề cập tại Luật Xây dựng, Nghị định số 37/2015/NĐ-CP và Thông tư số 09/2016/TT-BXD. Tuy nhiên, đối với các dự án đầu tư công, việc thưởng hợp đồng chưa thể thực hiện được do chưa có quy định về nguồn tiền thưởng trong tổng mức đầu tư xây dựng, nên chủ đầu tư không có cơ sở để sử dụng vốn đầu tư công cho việc thưởng hợp đồng.
Tại dự thảo Nghị định mới, quy định chế độ thưởng hợp đồng đối với gói thầu xây lắp thuộc các dự án giao thông trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và một số dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải, nguồn tiền thưởng hợp đồng cho nhà thầu dự kiến được lấy từ số tiền dư sau đấu thầu (bao gồm cả chỉ định thầu) và chi phí tiết kiệm trong quá trình thực hiện gói thầu.
Ông Nguyễn Đăng Trương, Vụ trưởng Vụ Kết cấu hạ tầng và Đô thị thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, theo Nghị quyết của Quốc hội, các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sẽ được áp dụng cơ chế chỉ định thầu, tiết giảm 5%. Khoản chi phí tiết giảm 5% đó được sử dụng làm phần thưởng động viên những nhà thầu rút ngắn tiến độ. Quan điểm của những người soạn thảo Nghị định là sau đấu thầu, chỉ định thầu, tiết kiệm được bao nhiêu thì sẽ thưởng bấy nhiêu, tối đa cho đến khi hết nguồn. Trong dự án có nhiều gói thầu thì gói thầu nào hoàn thành sớm sẽ được xem xét khen thưởng. Trong quá trình thực hiện, nhà thầu có thể chủ động sáng tạo, áp dụng công nghệ, phương thức quản lý mới, nhưng vẫn phải đi đến đích cuối cùng là hoàn thành vượt tiến độ. Tất nhiên, tiến độ đi đôi với chất lượng. Gói thầu sau khi hoàn thành sẽ được nghiệm thu theo đúng quy định pháp luật về xây dựng.
