 |
| Đa số dự án đốt rác phát điện hiện nay triển khai theo phương thức đối tác công tư. Ảnh minh họa: Viết Niệm |
Dự án Nhà máy Điện rác tỉnh Hậu Giang do Công ty TNHH MTV Greenity Hậu Giang là nhà đầu tư được xem là dự án lớn nhất của địa phương này trong lĩnh vực đốt rác phát điện. Với tổng vốn đầu tư 1.320 tỷ đồng, diện tích xây dựng trên 23 ha, công suất xử lý rác khoảng 300 tấn/ngày và phát điện tối đa 12 MW, địa phương và Nhà đầu tư kỳ vọng Nhà máy sẽ góp phần bảo vệ môi trường, bổ sung nguồn điện lên lưới quốc gia. Dự án đã được tỉnh Hậu Giang giao đất từ năm 2016, đến năm 2020 bắt đầu khởi công các hạng mục xây dựng hạ tầng, lắp đặt thiết bị, đấu nối và phát điện. Tuy nhiên, nhiều khó khăn phát sinh khiến Nhà đầu tư rất lúng túng trong hướng đi tiếp. Trong đó, nguồn rác đầu vào hiện không đảm bảo nhu cầu vận hành Nhà máy. Đồng thời, chi phí nguyên liệu tăng đột biến trong 2 năm qua khiến tổng mức đầu tư Dự án tăng rất nhiều so với dự toán.
Khó khăn lớn nhất buộc Nhà đầu tư phải cầu cứu địa phương là nguồn rác đầu vào không đủ. Cần có giải pháp với tình trạng thiếu rác khi dự án đi vào hoạt động như cho phép Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt ở khu vực lân cận (trong bán kính từ 50 - 55 km). Đồng thời, Nhà đầu tư đề xuất điều chỉnh mức đầu tư Dự án lên 1.500 tỷ đồng, gia hạn thời gian hoàn thành vào năm 2024. Đặc biệt, cần sự hỗ trợ của Tỉnh trong việc tìm kiếm hợp đồng xử lý rác công nghiệp từ các doanh nghiệp để bổ sung lượng rác thiếu hụt.
Khó khăn của dự án nói trên là một trong nhiều bất cập mà các nhà đầu tư điện rác đang vướng. Theo báo cáo của Công ty CP Năng lượng môi trường Thiên Ý - chủ đầu tư Nhà máy Điện rác Sóc Sơn, Dự án đã hoàn tất các thủ tục theo quy định để vận hành nhưng hiện vẫn trong tình trạng không có đầu vào (rác). Khó khăn lớn nhất chính là sự thiếu đồng bộ của các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến bảo vệ môi trường, đặc biệt là phân loại rác.
Tại TP.HCM, nhiều dự án nhà máy điện rác được đầu tư từ năm 2019 đến nay vẫn chưa thể “về đích” do vướng thủ tục pháp lý. Cả 3 nhà máy gồm: Nhà máy Xử chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ đốt rác phát điện 2.000 tấn/ngày của Công ty CP Vietstar; Nhà máy Công nghệ đốt rác phát điện 2.000 tấn/ngày của Công ty CP Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa; cụm nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt 500 tấn/ngày, chất thải công nghiệp 500 tấn/ngày, chất thải nguy hại 120 tấn/ngày của Công ty CP Môi trường Tasco Củ Chi hiện gặp khó trong việc xin bổ sung quy hoạch điện mới, cấp phép xây dựng.
Thông tin với Báo Đấu thầu, đại diện Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cho biết, xử lý rác phát điện đang là lĩnh vực được ưu tiên và đã có cơ chế để triển khai các dự án. Tuy nhiên, công nghệ tiên tiến này có chi phí đầu tư rất lớn, tuổi đời dự án dài, rủi ro từ phía nhà đầu tư cao. Trong khi đó, thủ tục của mỗi bộ, ngành, địa phương lại chưa đồng bộ dẫn tới nhiều dự án “sa lầy”. Cần coi đây là lĩnh vực trọng tâm để ưu tiên giảm bớt thủ tục, tạo môi trường thông thoáng cho các nhà đầu tư tích cực tham gia.
Các nhà đầu tư kiến nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật, các quy trình, thủ tục còn vướng mắc về quản lý đầu tư xây dựng trong lĩnh vực quản lý chất thải sinh hoạt đô thị, đồng thời cụ thể hóa chính sách ưu đãi đầu tư... nhằm hỗ trợ thúc đẩy loại hình điện rác phát triển.
Theo bà Vũ Quỳnh Lê, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các dự án đốt rác phát điện hiện nay đa số triển khai theo phương thức đối tác công tư (PPP). Để triển khai thành công các dự án này, ngoài quyết tâm của nhà đầu tư, cần ý chí kiên định của mỗi địa phương để đồng hành cùng dự án. “Hợp đồng PPP cần chặt chẽ, phân chia rủi ro để nhà đầu tư yên tâm đầu tư. Một khi đã nằm trong các điều khoản của hợp đồng, chính quyền cần tuân thủ đảm bảo đầu vào (rác) để nhà đầu tư xử lý đúng quy mô, công suất. Chi phí đối với các dự án sử dụng công nghệ tiên tiến như vậy là rất lớn, nếu không có sự đồng thuận, chung mục đích bảo vệ môi trường, phát triển năng lượng sạch, rất khó để các nhà đầu tư quan tâm”, bà Lê nhấn mạnh.
