 |
Theo Báo cáo Niềm tin kinh doanh năm 2025 vừa được Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ (Ban IV) công bố ngày 5/8/2025, cảm nhận chung của cộng đồng DN là vẫn còn nhiều thách thức, song không quá bi quan.
Cụ thể, 15,9% DN vẫn đánh giá tích cực và rất tích cực về tình hình kinh tế vĩ mô; 12,7% đánh giá tích cực/rất tích cực về tình hình kinh tế ngành; 18,5% đánh giá tích cực/rất tích cực về triển vọng kinh tế 12 tháng tới; 12% DN vẫn dự kiến mở rộng quy mô sản xuất, trong khi 20,4% DN giữ nguyên quy mô. Một số ngành, lĩnh vực như xây dựng đã ghi nhận có sự phục hồi tốt nhờ các động lực từ đầu tư công và sự phục hồi từ thị trường bất động sản. Đây là dấu hiệu cho thấy các chính sách của Chính phủ đã có tác động tích cực trong thực tế.
Ban IV nhận định, trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu chịu ảnh hưởng bởi "chiến tranh thương mại", việc niềm tin của DN không bị suy giảm quá nhiều là điểm sáng, cho thấy sự trưởng thành của DN, thể hiện năng lực thích ứng của DN, nội lực của nền kinh tế và hiệu quả bước đầu từ công tác chỉ đạo điều hành, cùng các chính sách liên quan.
Kết quả khảo sát cũng chỉ ra, có mối tương quan tích cực giữa “niềm tin vào các nghị quyết của Đảng” với “sự tự tin mở rộng đầu tư, sản xuất và kinh doanh của DN”. Điều đó cho thấy, tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW cùng “bộ tứ trụ cột nghị quyết” của Bộ Chính trị đã đóng vai trò điểm tựa tinh thần quan trọng. Do đó, Ban IV khuyến nghị, cần nhanh chóng đưa các nghị quyết này vào cuộc sống một cách thực chất để củng cố niềm tin và tạo đà cho DN vượt khó trong giai đoạn mới.
Mặc dù có điểm sáng, nhưng phần lớn DN vẫn đang lo lắng trước bối cảnh phục hồi chậm và rào cản thể chế. 63,7% DN tham gia khảo sát đánh giá tiêu cực/rất tiêu cực về tình hình kinh tế hiện tại so với cùng kỳ năm 2024; 56,8% đánh giá tiêu cực/rất tiêu cực về triển vọng kinh tế 12 tháng tới; 67,6% DN dự kiến giảm quy mô, tạm ngừng kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh trong năm tới. Đáng chú ý, kết quả khảo sát chỉ ra có sự suy giảm niềm tin rõ rệt của DN ngành chế biến - chế tạo và dịch vụ về khả năng vận hành trong thời gian tới bởi những khó khăn về thuế quan, sự suy giảm của tiêu dùng nội địa.
Bên cạnh khó khăn mới phát sinh về thuế đối ứng của Hoa Kỳ, thì “khó khăn trong thực hiện các thủ tục hành chính và đáp ứng các yêu cầu của pháp luật” chiếm tới 69,1%.
Đặc biệt, theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), điểm nghẽn về thể chế tiếp tục được nhấn mạnh là rào cản lớn nhất, cản trở sự phát triển khu vực tư nhân. Bà Nguyễn Thị Diệu Hồng - Trưởng phòng Xây dựng pháp luật của Ban Pháp chế thuộc VCCI cho biết, các vướng mắc không chỉ nằm trong các văn bản đã ban hành trước đây, mà cả những văn bản vừa mới ban hành và có hiệu lực trong năm 2025. Trong đó, nhiều thủ tục hành chính không rõ ràng, không cần thiết, can thiệp vào quyền tự chủ kinh doanh của DN, thậm chí là chưa có văn bản hướng dẫn thực thi, dù luật đã có hiệu lực thi hành.
Khu vực kinh tế tư nhân vẫn tỏ ra “hụt hơi” so với các khu vực kinh tế khác trong quá trình phục hồi, thể hiện qua 4 kỳ khảo sát của Ban IV từ tháng 4/2023 tới nay. 23,6% DN ngoài nhà nước đánh giá tình hình kinh tế vĩ mô hiện nay rất tiêu cực so với cùng kỳ 2024 (tỷ lệ của DN nhà nước và DN FDI lần lượt là 7,7% và 14,8%). Nếu so với các kỳ khảo sát trước, điểm trung bình của DN ngoài nhà nước đánh giá về tình hình kinh tế cũng thấp hơn, có tốc độ phục hồi chậm hơn và kém ổn định hơn so với DN FDI và DN nhà nước.
Những điều này cho thấy áp lực cải cách thể chế là rất lớn. Trong bối cảnh dư địa của chính sách tiền tệ không còn nhiều cũng như khả năng hấp thụ hạn chế của khu vực sản xuất, Ban IV cho rằng, Chính phủ cần tập trung nâng cao hiệu quả của chính sách tài khóa, trong đó đẩy mạnh giãn, giảm và hoàn thuế cho DN; nâng mức giảm trừ gia cảnh để hỗ trợ người dân và thúc đẩy tiêu dùng; đẩy mạnh đầu tư công. Đồng thời, cần ưu tiên ổn định vĩ mô để hỗ trợ tăng trưởng dài hạn.
Theo Ban IV, hiện có nhiều vấn đề thực tiễn trong việc cải cách hành chính, xây dựng chính quyền 2 cấp cần được chú ý giải quyết một cách thấu đáo và chú trọng tinh thần hợp tác công - tư trong quá trình đó.
Khảo sát cũng ghi nhận nhiều kiến nghị, đề xuất cụ thể, mang tính cấp bách từ cộng đồng DN, trong đó, nhấn mạnh vấn đề thực thi hiệu quả chính sách, tháo gỡ các nút thắt trước mắt, nhằm củng cố niềm tin, gia tăng nội lực để DN và đất nước vượt qua khó khăn, tận dụng cơ hội để vươn lên mạnh mẽ trong năm 2025 và giai đoạn 2026 - 2030. Cải thiện năng lực của chính quyền địa phương trong giải quyết thủ tục, giảm chi phí tuân thủ và tạo sân chơi công bằng hơn.
Là DN có tới 80% doanh thu đến từ xuất khẩu, ông Thân Quốc Việt - Tổng giám đốc Tổng công ty CP May 10 chia sẻ, để thích ứng với những thay đổi khó đoán định của chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ, Công ty đã chuẩn bị các giải pháp tương ứng với các kịch bản linh hoạt khác nhau. Ngoài những thị trường lớn truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản, thì Công ty còn có những thị trường nhỏ khác như Canada, Đài Loan, Trung Quốc và gần đây có mở thêm thị trường Ấn Độ. Trước mắt, DN sẽ phải tập trung nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm chi phí đầu vào, nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong dài hạn, DN sẽ phát triển thêm các thị trường mới để cân bằng xuất khẩu, chia sẻ rủi ro giữa các thị trường.
