|
Phát biểu tại Hội nghị tham vấn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đánh giá, từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nặng nề, kéo dài và toàn diện đến kinh tế - xã hội các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, tác động nghiêm trọng không chỉ đối với kinh tế và hệ thống y tế mà còn đối với cả văn hóa, xã hội, sức khỏe, tinh thần người dân, người lao động, tạo ra những thay đổi không chỉ trong ngắn hạn mà cả trung và dài hạn trên hầu hết các quốc gia.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, dịch bệnh mang đến nhiều khó khăn, thách thức, nhưng cũng mang đến cả bài học, cơ hội và tương lai mới cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Qua những tác động và thay đổi từ dịch bệnh, chúng ta mới nhận ra những khiếm khuyết, điểm yếu trong hệ thống, hạn chế của nền kinh tế và xã hội và quan trọng hơn là cơ hội để chúng ta kịp điều chỉnh cho một tương lai mới, tương lai của hậu Covid-19 đang diễn ra. Các quốc gia trên thế giới và cả Việt Nam trong thời gian qua đã thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp để kiểm soát, phòng chống dịch bệnh Covid-19 nhưng cũng đồng thời duy trì, phục hồi nền kinh tế và thích ứng với những xu hướng phát triển mới, phương thức sản xuất mới, cấu trúc mới và cuộc chơi mới… để hướng tới các cấu trúc kinh tế - xã hội an toàn hơn, bền vững hơn.
Để đối phó với đại dịch này, vừa qua Chính phủ nhiều nước đã và đang thực hiện nhiều giải pháp mạnh mẽ, dành nguồn lực lớn để phòng, chống dịch bệnh, chống suy thoái và phục hồi, phát triển kinh tế vì đây chính là cơ hội để đẩy nhanh việc giải quyết những hạn chế cố hữu, cơ cấu lại và phát triển các động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.
Kinh nghiệm quốc tế, khuyến nghị của các chuyên gia, tổ chức quốc tế đều cho rằng, Việt Nam cần phải xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, để không “lỡ nhịp” khi bước vào “trạng thái bình thường mới”, đẩy nhanh quá trình chuyển dịch mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh, chuyển đổi số, công nghệ số, để chủ động tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng mới toàn cầu…cũng như xu thế chuyển đổi các hoạt động tài chính, thương mại, giáo dục, y tế, khám chữa bệnh… trên nền tảng trực tuyến.
Việt Nam đã và đang chịu nhiều ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhất là khi đợt dịch thứ 4 bùng phát vào tháng 7/2020. Kinh tế tăng trưởng chậm lại, Quý III âm 6,17%, 9 tháng năm 2021 chỉ đạt 1,42%; hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hóa, các chuỗi cung ứng, tiêu dùng bị gián đoạn, đứt gãy; chi phí sản xuất tăng cao; năng lực nội tại, sức chống chịu của nền kinh tế ngày càng giảm sút; nguồn lực của cộng đồng doanh nghiệp ngày càng bị bào mòn; đời sống của người dân, người lao động gặp nhiều khó khăn.
"Thời gian qua, được sự ủng hộ của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, người dân. Chính sách hỗ trợ chủ yếu bao gồm cả chính sách tài khóa và tiền tệ về thuế, phí, lệ phí, khoanh nợ, giãn nợ, gia hạn và giảm lãi suất các khoản vay, chi ngân sách nhà nước với quy mô khoảng 6,7 tỷ USD. Nếu tính cả các khoản hỗ trợ qua các kênh khác như Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, các khoản miễn, giảm cước viễn thông, điện, nước, học phí, quy mô các gói hỗ trợ năm 2021 là khoảng 10,45 tỷ USD, tương đương 2,84% GDP. Tuy nhiên so với nhiều nước trong khu vực như Thái Lan (11,4% GDP), Malaysia (5,3% GDP) thì mức hỗ trợ này vẫn là mức thấp. Ngoài ra, bên cạnh các gói hỗ trợ từ nhà nước (gồm các chính sách tài khóa ưu tiên đầu tư hạ tầng, giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp, hỗ trợ người dân, lao động, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, chuyển đổi số…) thì thực tế các quốc gia này còn thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn, giảm chi phí vốn vay cho doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Tuy nhiên, thời gian qua chính sách hỗ trợ của Việt Nam vẫn chủ yếu nhằm giải quyết khó khăn ngắn hạn về tài chính của doanh nghiệp, người dân, chủ yếu tác động về phía cung của nền kinh tế; thiếu các giải pháp mang tính tổng thể, dài hạn, đồng bộ với nguồn lực đủ lớn để thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế gắn với cải cách cơ cấu, cải thiện năng lực cạnh tranh, sức chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc trong tương lai" - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết
Hiện nay, Việt Nam đã bắt đầu thay đổi cách tiếp cận với dịch Covid-19 theo hướng “thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19” để thực hiện vừa phòng, chống dịch hiệu quả, vừa khôi phục và thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội. Độ bao phủ, tiến độ tiêm vắc-xin ngày càng khả quan cũng tạo điều kiện tốt để mở cửa, khôi phục lại các hoạt động kinh tế.
"Do đó, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế là rất cấp thiết để có được những chính sách đúng đắn, tập trung mọi nguồn lực nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả nhất để kiểm soát dịch bệnh, hỗ trợ người dân, người lao động, nền kinh tế vượt qua khó khăn, thử thách, nắm bắt các thời cơ, xu hướng mới để nhanh chóng phục hồi và phát triển trong trạng thái bình thường mới" - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khẩn trương phối hợp với các bộ, cơ quan và địa phương để nghiên cứu xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế gắn với nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế đến năm 2023.
Chương trình hướng tới mục tiêu tạo nền tảng, hỗ trợ các động lực tăng trưởng giai đoạn phục hồi khi dịch Covid-19 được kiểm soát đồng thời phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, phù hợp với các mục tiêu, định hướng, tầm nhìn dài hạn; hướng đến mục tiêu tạo việc làm cho người dân, người lao động và đào tạo, đào tạo lại lao động thích ứng với bối cảnh mới, nâng cao năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả. Đề xuất các chính sách, giải pháp cụ thể và nguồn lực đi kèm; các chính sách, giải pháp hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm, tác động ngay đến doanh nghiệp, người dân, người lao động, nền kinh tế, phát huy cao nhất hiệu quả các chính sách hỗ trợ đang triển khai, phù hợp với mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ giải pháp phát triển các ngành, lĩnh vực ưu tiên trong giai đoạn 2021 – 2025.
Về đối tượng, phạm vi, Chương trình tập trung vào các chính sách, nhiệm vụ, giải pháp y tế và kinh tế hỗ trợ trực tiếp các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, người dân, người lao động; các hoạt động tạo động lực phục hồi và phát triển bền vững cho nền kinh tế. Các chính sách tiếp cận về phía cung (tín dụng, giảm chi phí, lao động), phía cầu (kích cầu tiêu dùng, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công) và các khâu kết nối (vận tải, lưu thông hàng hóa, logistics). Thời gian thực hiện đến năm 2023 nhằm tạo cơ sở phục hồi mạnh mẽ, vững chắc cho doanh nghiệp, nền kinh tế, góp phần phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế bình quân cho cả giai đoạn 2021 - 2025 là 6,5 - 7%/năm.
