|
| Nhiều loại vắc xin tiêm chủng mở rộng sẽ hết từ tháng 8/2023. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Bộ Y tế đề nghị gỡ vướng về kinh phí, cơ chế mua sắm
Tại phiên thảo luận Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV ngày 31/5/2023, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, đối với các vắc xin sản xuất trong nước, Chương trình TCMR đã cung ứng đủ số lượng cho năm 2022 và gối đầu đến tháng 7/2023, vắc xin viêm gan B, vắc xin phòng lao sử dụng đến tháng 8/2023 và vắc xin viêm não Nhật Bản có thể sử dụng đến hết tháng 9/2023, vắc xin sởi, sởi - rubella, bOPV đủ dùng hết tháng 7/2023, vắc xin uốn ván và IPV (bại liệt tiêm) hiện còn tại các tuyến đủ đáp ứng đến hết năm 2023. Riêng vắc xin nhập khẩu 5 trong 1 bị thiếu trên toàn quốc từ tháng 2/2023 do năm 2022 đã tiến hành các thủ tục đấu thầu mua vắc xin theo quy định nhưng không có nhà thầu tham dự.
Trong khi đó, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Phú Thọ, do hết nguồn cung ứng vắc xin TCMR quốc gia (Bộ Y tế giao Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương làm đầu mối đặt hàng), nên vắc xin sởi hết từ tháng 7/2022, vắc xin sởi - rubella hết từ 9/2022, vắc xin OPV hết từ tháng 11/2022…
Lý giải cho việc thiếu vắc xin TCMR, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, từ tháng 8/2022, giữa Bộ Y tế và Bộ Tài chính đã có 3 công văn trao đổi qua lại, sau khi Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số (CTMT YT-DS) kết thúc vào năm 2020 và được thực hiện chuyển tiếp trong năm 2021 - 2022. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã hướng dẫn các địa phương thực hiện chuyển đổi nguồn kinh phí để mua vắc xin năm 2023 từ nguồn ngân sách địa phương…
Tuy nhiên, 16 địa phương (Hà Giang, Sơn La, Cao Bằng, Hưng Yên, Thái Bình, Bắc Kạn, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Ninh Bình, Thanh Hóa, Phú Yên, Đắc Nông, Bình Định, Ninh Thuận, Tiền Giang, Cà Mau) đã có văn bản đề nghị Bộ Y tế tiếp tục đấu thầu tập trung, đặt hàng hoặc đàm phán giá các loại vắc xin TCMR, thuốc lao, thuốc ARV và vitamin A. Vướng mắc chủ yếu là khâu tổ chức thực hiện như bố trí kinh phí, đấu thầu, đặt hàng…
Để bảo đảm đáp ứng nhu cầu vắc xin TCMR, Bộ Y tế đề nghị Quốc hội thông qua Dự thảo Nghị quyết (trình bày tại Quốc hội ngày 31/5/2023), trong đó bổ sung kinh phí từ nguồn ngân sách trung ương để tiếp tục mua vắc xin cho TCMR; giao Bộ Y tế tổng hợp nhu cầu vắc xin sản xuất trong nước sử dụng cho TCMR của các địa phương; các địa phương ủy quyền cho Bộ Y tế đặt hàng các đơn vị sản xuất trong nước; Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá làm cơ sở để các địa phương ký hợp đồng đặt hàng…
Đồng thời, Bộ Y tế đề xuất Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan như: Nghị định số 32/2019/NĐ-CP, Nghị định số 177/2013/NĐ-CP (NĐ 177) và Nghị định số 149/2016/NĐ-CP (NĐ 149) để bảo đảm đủ căn cứ pháp lý thực hiện mua vắc xin cho Chương trình TCMR từ năm 2024.
Bộ Tài chính đề nghị làm rõ tính pháp lý của đề xuất mua sắm
Trước đề nghị của Bộ Y tế, Bộ Tài chính có Văn bản số 5609 ngày 1/6/2023 gửi Văn phòng Chính phủ cho biết, trong các văn bản trao đổi với Bộ Y tế, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ Y tế xây dựng dự toán năm 2023 đối với các nhiệm vụ, nội dung do Bộ Y tế thực hiện; hướng dẫn các địa phương thực hiện từ nguồn ngân sách địa phương; trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định trong trường hợp cần bố trí ngân sách trung ương mua một số thuốc, vắc xin… cho trẻ dưới 5 tuổi (ngoài các đối tượng thuộc 3 CTMT quốc gia). Tuy nhiên, đến nay, Bộ Y tế chưa trình cấp có thẩm quyền quyết định về việc bố trí ngân sách trung ương để mua vắc xin TCMR. Vì vậy, Bộ Tài chính chưa có cơ sở để thực hiện.
Bộ Tài chính cho rằng, nội dung Dự thảo Nghị quyết trái với các quy định hiện hành. Vì vậy, Bộ Y tế cần làm rõ sự cần thiết, cơ sở pháp lý của việc đề xuất phương án mua sắm trong Dự thảo Nghị quyết.
Đơn cử, Bộ Y tế đề xuất phương án cho phép các tỉnh, thành phố ủy quyền cho Bộ Y tế đặt hàng, theo Bộ Tài chính, là không phù hợp với quy định tại Nghị định số 32/2019/NĐ-CP. Để bảo đảm phù hợp với quy định tại Luật Tổ chức chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Nghị định số 32/2019/NĐ-CP, Bộ Tài chính đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp ý kiến của Bộ Tư pháp về nội dung ủy quyền này.
“Theo quy định của Nghị định 177 và Nghị định 149, Bộ Tài chính có thẩm quyền ban hành giá tối đa trên cơ sở thẩm định và đề xuất của Bộ Y tế trong trường hợp Bộ Y tế đặt hàng mua sắm vắc xin từ nguồn ngân sách trung ương. Bộ Tài chính không có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt giá cụ thể để đặt hàng và không có thẩm quyền ban hành giá tối đa đối với sản phẩm, dịch vụ thực hiện đặt hàng từ nguồn ngân sách địa phương”, Bộ Tài chính nêu.
Trong khi chưa ngã ngũ về thẩm quyền của các bên trong mua sắm vắc xin TCMR, một chuyên gia quốc tế về chính sách y tế công chia sẻ với Báo Đấu thầu, từ giờ cho đến tháng 7/2023, thời gian không còn nhiều để mua sắm và cung ứng kịp vắc xin mới cho TCMR, kể cả mua qua tổ chức quốc tế cũng khó đáp ứng kịp vì quá gấp gáp. Vì vậy, Việt Nam có nguy cơ đối mặt với khủng hoảng vắc xin TCMR.
