Bản tin thời sự sáng 03/12

(BĐT) - Một số sự kiện nổi bật 24 giờ qua thu hút sự quan tâm của dư luận là: Phú Thọ đề xuất Chính phủ hỗ trợ 8.000 tỷ đồng xây dựng tuyến cao tốc Việt Trì - Hòa Bình; Hà Tĩnh khởi động dự án điện gió hơn 17.000 tỷ đồng; Đề xuất cơ chế đặc thù cho EVN trong huy động và cho vay vốn; Nhiều đại biểu Quốc hội đề xuất miễn viện phí sớm cho bệnh nhân ung thư, chạy thận; Từ năm 2026, Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy để cải cách tiền lương...

Phú Thọ đề xuất Chính phủ hỗ trợ 8.000 tỷ đồng xây dựng tuyến cao tốc Việt Trì - Hòa Bình

UBND tỉnh Phú Thọ vừa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ khoảng 8.000 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương để triển khai Dự án đường Việt Trì - Hòa Bình, tuyến kết nối hai trục cao tốc lớn: Nội Bài - Lào Cai và Hòa Bình - Sơn La. Đây là số vốn tương đương 50% tổng mức đầu tư theo kết luận của Thủ tướng tại Thông báo 427/TB-VPCP (14/8/2025).

cao-toc-viet-tri-hoa-binh.jpg
Phú Thọ ưu tiên triển khai dự án theo phương thức PPP; trường hợp không có nhà đầu tư quan tâm sẽ chuyển sang đầu tư công.

Dự án có tổng chiều dài khoảng 56 km, trong đó đoạn cao tốc dài 42 km, các tuyến kết nối phía Bắc và phía Nam dài 14 km. Tuyến được đề xuất xây dựng theo tiêu chuẩn cao tốc 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100 km/h. Tổng mức đầu tư hơn 15.900 tỷ đồng, thực hiện giai đoạn 2026-2030. Phú Thọ ưu tiên triển khai theo phương thức PPP; trường hợp không có nhà đầu tư quan tâm sẽ chuyển sang đầu tư công.

UBND tỉnh đánh giá đây là tuyến giao thông chiến lược, mở ra không gian phát triển mới, tạo động lực thu hút đầu tư vào thương mại, du lịch, dịch vụ và hình thành các khu đô thị, công nghiệp dọc tuyến. Hiện các tuyến đường hiện hữu giữa Việt Trì và Hòa Bình nhỏ hẹp, dân cư tập trung, năng lực thông hành thấp, chưa đáp ứng nhu cầu giao thương trong bối cảnh tỉnh mở rộng đơn vị hành chính.

Phú Thọ đề nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính cân đối nguồn vốn đưa dự án vào kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026–2030; đồng thời đề nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ hoàn thiện các thủ tục quy hoạch và triển khai đầu tư. Trước đó, tỉnh đã đề xuất bổ sung tuyến Việt Trì – Hòa Bình vào Quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn 2050.

Việc sớm đầu tư tuyến đường được nhận định là cấp bách, góp phần hoàn thiện kết nối liên vùng, đặc biệt giữa cao tốc Nội Bài – Lào Cai, cao tốc Hòa Bình – Sơn La và Hà Nội, qua đó đáp ứng nhu cầu vận tải tốc độ cao, tăng tính kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội khu vực Tây Bắc.

Hà Tĩnh khởi động dự án điện gió hơn 17.000 tỷ đồng, mở rộng dư địa phát triển năng lượng tái tạo

Tỉnh Hà Tĩnh đã chính thức phát tín hiệu khởi động Nhà máy Điện gió Kỳ Anh – một trong những dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn nhất miền Trung, với tổng vốn đầu tư hơn 17.000 tỷ đồng và công suất thiết kế 400 MW. Động thái này mở đầu quá trình tìm kiếm nhà đầu tư trong và ngoài nước cho tổ hợp điện gió ngoài khơi, dự kiến tạo bước đột phá cho thị trường năng lượng tái tạo của tỉnh.

1.jpg
Dự án triển khai tại các xã Kỳ Xuân, Kỳ Khang và Kỳ Anh; mục tiêu hoàn tất toàn bộ thủ tục pháp lý trước quý III/2026, khởi công trong quý IV/2026 và vận hành thương mại vào cuối năm 2028

Theo Quyết định số 39 ngày 18/9/2025 của UBND tỉnh Hà Tĩnh, dự án có khả năng cung cấp khoảng 1.053 GWh mỗi năm, với hệ số công suất 30,1% – mức được đánh giá phù hợp với điều kiện gió ngoài khơi khu vực Kỳ Anh. Dự án dự kiến sử dụng khoảng 5,5 ha đất có thời hạn, hơn 825 ha mặt nước và 113 ha diện tích tạm phục vụ thi công.

Để đạt công suất 400 MW, nhà đầu tư sẽ lắp đặt 47 tua bin gió, mỗi tua bin từ 5 đến 8,5 MW – cấu hình phổ biến tại các dự án điện gió ngoài khơi hiện nay. Phương án này nhằm tối ưu hiệu suất, đồng thời giảm tác động đến môi trường biển, đặc biệt tại khu vực có hoạt động nuôi trồng thủy sản và tuyến giao thông hàng hải.

Một hạng mục trọng điểm của dự án là hệ thống đấu nối lưới truyền tải quốc gia. Theo phương án kỹ thuật sơ bộ, nhà đầu tư sẽ xây dựng trạm biến áp 66/500 kV – 2x250 MVA và tuyến đường dây 500 kV mạch kép đấu nối vào đường dây 500 kV mạch 3. Hạ tầng truyền tải đồng bộ được kỳ vọng tạo nền tảng cho hệ sinh thái năng lượng tái tạo tại Hà Tĩnh, hỗ trợ giải tỏa công suất cho các dự án điện gió và điện mặt trời đang nghiên cứu tại Kỳ Anh, Cẩm Xuyên và khu vực ven biển phía Nam tỉnh.

Dự án triển khai tại các xã Kỳ Xuân, Kỳ Khang và Kỳ Anh; mục tiêu hoàn tất toàn bộ thủ tục pháp lý trước quý III/2026, khởi công trong quý IV/2026 và vận hành thương mại vào cuối năm 2028. Hà Tĩnh xác định lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức cạnh tranh, minh bạch, không áp dụng chỉ định thầu.

Với quy mô lớn cùng lộ trình triển khai rõ ràng, Nhà máy Điện gió Kỳ Anh được kỳ vọng trở thành dự án trụ cột, góp phần định hình thị trường điện gió miền Trung và thúc đẩy chiến lược phát triển năng lượng bền vững của Hà Tĩnh giai đoạn tới.

Đề xuất cơ chế đặc thù cho EVN trong huy động và cho vay vốn

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định về cơ chế hoạt động và cơ chế quản lý tài chính đặc thù đối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), trong đó đáng chú ý là đề xuất quy định riêng về huy động vốn và cho vay lại nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư lớn của ngành điện.

evn-1764654841913856208906.jpg
Việc ủy quyền cho Ngân hàng Nhà nước phê duyệt cấp tín dụng vượt giới hạn đối với EVN được kỳ vọng giúp rút ngắn thời gian phê duyệt, tăng tính chủ động trong điều hành và phân cấp.

Theo dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Ngân hàng Nhà nước phê duyệt cấp tín dụng vượt giới hạn đối với EVN, các đơn vị thành viên và các bên liên quan khi vay vốn thực hiện các dự án thuộc Quy hoạch điện quốc gia và quy hoạch địa phương. Quy định này được xây dựng trên cơ sở Điều 136 Luật Các tổ chức tín dụng, cho phép Thủ tướng quyết định mức cấp tín dụng tối đa trong trường hợp đặc biệt nhằm phục vụ nhiệm vụ kinh tế – xã hội.

Bộ Tài chính cho biết nhu cầu vốn đầu tư các công trình điện trong thời gian tới rất lớn, trong khi vốn vay vẫn là nguồn chủ yếu của EVN. Tuy nhiên, việc thu xếp tín dụng trong nước thường kéo dài, gây khó khăn cho tiến độ triển khai dự án. Việc ủy quyền cho Ngân hàng Nhà nước được kỳ vọng giúp rút ngắn thời gian phê duyệt, tăng tính chủ động trong điều hành và phân cấp.

Dự thảo cũng bổ sung quy định về hoạt động “cho vay lại” của EVN đối với các dự án chuyển giao cho công ty con, công ty liên kết hoặc doanh nghiệp khác theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Trường hợp bên cho vay hoặc bên bảo lãnh không đồng ý chuyển đổi chủ thể hợp đồng tín dụng, EVN có thể ký hợp đồng cho vay lại hoặc chuyển nợ với đơn vị tiếp nhận theo đúng quy định pháp luật.

Ngoài ra, dự thảo kế thừa quy định tại Nghị định 10, cho phép EVN được huy động vốn nhàn rỗi từ các công ty con trong trường hợp cần thiết, trên cơ sở thỏa thuận bằng văn bản giữa các bên.

Bộ Tài chính hiện đang đăng tải và lấy ý kiến góp ý dự thảo trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ.

Nhiều đại biểu Quốc hội đề xuất miễn viện phí sớm cho bệnh nhân ung thư, chạy thận

Tại phiên thảo luận toàn thể sáng 2/12 về dự thảo Nghị quyết quy định các cơ chế, chính sách đột phá trong bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự đồng thuận với chủ trương miễn viện phí và đề nghị Chính phủ xây dựng lộ trình cụ thể, trong đó ưu tiên sớm cho bệnh nhân mắc bệnh nặng, chi phí điều trị cao.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) cho rằng miễn viện phí là giải pháp quan trọng để tạo đột phá trong khám chữa bệnh, qua đó giảm đáng kể gánh nặng chi phí trực tiếp cho người dân. Ông đề nghị lộ trình cần được cụ thể hóa, nhưng không nên chờ đến năm 2030 đối với các trường hợp mắc bệnh hiểm nghèo. “Bệnh nhân chạy thận, bệnh nhân ung thư đang điều trị bằng thuốc rất đắt, mong được hỗ trợ ngay chứ không thể chờ đợi,” ông nhấn mạnh.

Chung quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Huân (Đoàn Thái Nguyên) đề nghị cơ quan soạn thảo xác định rõ nhóm đối tượng ưu tiên như người cao tuổi, người lao động trong môi trường độc hại hoặc ở địa bàn khó khăn. Việc này sẽ giúp địa phương chủ động bố trí nguồn lực và thống nhất thực hiện trên toàn quốc.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) kiến nghị bổ sung tiêu chí xác định nhóm được tăng mức hưởng bảo hiểm y tế dựa trên mức độ rủi ro sức khỏe, thay vì chỉ căn cứ tiêu chí xã hội – hành chính. Đồng thời, cần giao Chính phủ ban hành khung danh mục khám sàng lọc cơ bản để bảo đảm triển khai thiết thực, tránh dàn trải.

Nhấn mạnh lợi ích an sinh, đại biểu Phạm Thị Kiều (Đoàn Lâm Đồng) đánh giá miễn viện phí cơ bản đến năm 2030 là bước đi lịch sử. Tuy nhiên, bà đề nghị phải làm rõ khái niệm “mức cơ bản được miễn viện phí”, xây dựng bộ tiêu chí minh bạch và tính toán đầy đủ tác động đến Quỹ bảo hiểm y tế cũng như ngân sách Nhà nước, nhằm bảo đảm chính sách vừa đột phá vừa bền vững.

Tăng cường thực thi lệnh cấm thuốc lá điện tử: Cảnh báo từ chuyên gia và yêu cầu hoàn thiện pháp lý

Chiều 1/12, Cục Báo chí tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin về tăng cường thực thi Nghị quyết 173/2024/QH15 của Quốc hội liên quan đến lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Tại hội thảo, bà Angela Pratt – Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam – nhấn mạnh, các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng tiềm ẩn rủi ro sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ em và thanh thiếu niên. Nicotine và các hóa chất trong các thiết bị này có thể gây tổn thương sự phát triển não bộ, làm tăng nguy cơ rối loạn học tập và lo âu. Bà đánh giá việc Việt Nam ban hành lệnh cấm là một dấu mốc quan trọng trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

anh-who.jpg
Bà Angela Pratt - Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam. (Ảnh: PV/Vietnam+)

WHO cũng cảnh báo về đề xuất cho phép sản xuất thuốc lá điện tử để xuất khẩu trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Tổ chức này cho rằng quy định cấm cần được thể hiện nhất quán trong luật, đưa các hoạt động liên quan đến sản xuất và kinh doanh thuốc lá điện tử vào danh mục ngành nghề bị cấm, không có ngoại lệ.

Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng nhanh. Số liệu của Bộ Y tế cho thấy tỷ lệ học sinh 13–17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023; nhóm 13–15 tuổi tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.

Ông Vũ Trung Hiếu – Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) – cho biết Nghị quyết 173 có hiệu lực từ 1/1/2025 nhưng hiện pháp luật chưa có định nghĩa rõ ràng về “thuốc lá điện tử” và “thuốc lá nung nóng”, gây khó khăn cho xử lý vi phạm. Vì vậy, các quy định của Nghị quyết cần sớm được thể chế hóa trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và Luật Đầu tư (sửa đổi).

TS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) – cũng cảnh báo hút thuốc lá điện tử làm tăng khả năng hút thuốc lá thường ở thanh thiếu niên và có thể gây ra nhiều bệnh lý mới nổi. Ông đề xuất cấm lưu hành toàn diện các sản phẩm này.

Hội thảo cũng thảo luận kinh nghiệm quốc tế và kiến nghị giải pháp tăng cường thực thi lệnh cấm trong thời gian tới.

Từ năm 2026, Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy để cải cách tiền lương và điều chỉnh lương hưu

Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết 245/2025/QH15 về dự toán ngân sách nhà nước năm 2026, trong đó cho phép mở rộng phạm vi sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương của ngân sách Trung ương để điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và các chính sách an sinh quan trọng khác. Nghị quyết do Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ký ban hành.

ee72b543e225421f858215f291d8635b-53786.jpg
Từ năm 2026, Chính phủ được chủ động sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương để bảo đảm chi trả đầy đủ tiền lương, phụ cấp và thu nhập theo quy định.

Theo dự toán, tổng thu ngân sách năm 2026 đạt 2,52 triệu tỷ đồng; trong đó ngân sách Trung ương thu 1,22 triệu tỷ đồng và ngân sách địa phương thu 1,3 triệu tỷ đồng. Quốc hội yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tiếp tục triển khai các giải pháp tạo nguồn cho cải cách tiền lương, đồng thời duy trì loại trừ một số khoản thu khi xác định phần tăng thu dành cho cải cách tiền lương, như: tiền thuê đất một lần để bồi thường giải phóng mặt bằng, thu từ xử lý tài sản công dùng cho đầu tư, phí tham quan di tích, phí bảo vệ môi trường đối với nước thải…

Điểm mới quan trọng của Nghị quyết là cho phép ngân sách Trung ương sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương để thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng, ưu đãi người có công và phục vụ tinh giản biên chế. Ngân sách địa phương cũng được phép dùng nguồn cải cách tiền lương để triển khai các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành.

Chính phủ được giao rà soát, tổng hợp phần kinh phí tiết kiệm từ tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy và mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đồng thời cho phép bổ sung khoản tiết kiệm này vào nguồn cải cách tiền lương của các địa phương.

Từ năm 2026, Chính phủ được chủ động sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương để bảo đảm chi trả đầy đủ tiền lương, phụ cấp và thu nhập theo quy định. Lần gần nhất, lương hưu và trợ cấp BHXH được điều chỉnh tăng 15% từ ngày 1/7/2024. Hiện hệ thống BHXH Việt Nam đang chi trả lương hưu và trợ cấp hằng tháng cho gần 3,4 triệu người.

Vietnam Airlines khôi phục 7 chuyến bay/ngày khi sân bay Vinh mở cửa trở lại từ 19-12

Sân bay Vinh (Nghệ An) sẽ chính thức hoạt động trở lại từ ngày 19-12 sau 6 tháng tạm dừng để sửa chữa, nâng cấp hạ tầng. Đại diện Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết các hạng mục của Dự án Cảng hàng không quốc tế Vinh đang được đẩy nhanh, nhằm kịp đưa vào khai thác đồng bộ cùng nhiều công trình trọng điểm trên cả nước trong tháng 12.

tau-bay-vna-khai-thac-tai-san-bay-vii-1764657929134744808460.jpg
Từ ngày 19-12-2025, Vietnam Airlines dự kiến vận hành 7 chuyến bay khứ hồi mỗi ngày kết nối Vinh với Hà Nội và TP HCM, gồm 5 chuyến khứ hồi giữa Tân Sơn Nhất – Vinh và 2 chuyến khứ hồi giữa Nội Bài – Vinh

Ngay khi sân bay mở cửa, Vietnam Airlines sẽ khôi phục khai thác toàn bộ các chuyến bay thường lệ. Theo kế hoạch, từ ngày 19-12-2025, hãng dự kiến vận hành 7 chuyến bay khứ hồi mỗi ngày kết nối Vinh với Hà Nội và TP HCM, gồm 5 chuyến khứ hồi giữa Tân Sơn Nhất – Vinh và 2 chuyến khứ hồi giữa Nội Bài – Vinh. Hành khách đã có thể mua vé ngay từ thời điểm hiện tại.

Trước đó, theo quyết định của Cục Hàng không Việt Nam, sân bay Vinh tạm dừng hoạt động từ ngày 1-7 đến 31-12-2025 để phục vụ ba dự án nâng cấp lớn: sửa chữa đường cất hạ cánh và đường lăn với tổng vốn hơn 623 tỉ đồng; cải tạo, mở rộng sân đỗ gần 30.000 m², nâng lên 9 vị trí đỗ máy bay thân hẹp với vốn đầu tư khoảng 237 tỉ đồng; và cải tạo nhà ga T1 nhằm tăng công suất từ 2,5 lên 3–3,5 triệu khách/năm.

Trong thời gian sân bay đóng cửa, các hãng hàng không đã tạm dừng khai thác và tăng chuyến đến các sân bay lân cận như Nội Bài và Thọ Xuân (Thanh Hóa) để bảo đảm nhu cầu đi lại của khu vực Bắc Trung Bộ.

Kết nối đầu tư