 |
| Giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm 2025 đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng trên 135.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: Giang Phương |
Tiến độ giải ngân tích cực
Theo số liệu của Bộ Tài chính, giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm 2025 đạt kết quả tích cực với tổng số vốn thực hiện gần 410.000 tỷ đồng. Nếu so sánh với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (bao gồm giao bổ sung trong năm) thì tỷ lệ giải ngân này đạt 46,3%, còn tính theo chỉ tiêu Thủ tướng giao đầu năm, đạt 49,5%.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhận định, so với tốc độ giải ngân của những năm trước đây, năm 2025 cao hơn hẳn. Nếu cùng kỳ năm 2024 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt 40,4% thì giải ngân năm 2025 cao hơn cả tỷ lệ và con số tuyệt đối, chênh lệch khoảng 135.000 tỷ đồng. Đây là kết quả đáng khích lệ, phản ánh sự nỗ lực của các bộ, ngành và địa phương.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch cả năm theo yêu cầu của Chính phủ, vẫn còn nhiều khó khăn cần được tháo gỡ bằng những giải pháp quyết liệt và đồng bộ hơn.
Theo đó, Bộ Tài chính kiến nghị các bộ, ngành địa phương tiếp tục triển khai mạnh mẽ những giải pháp đã đề ra, thực hiện quyết liệt và đồng bộ để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong thời gian tới. Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, để khắc phục những khó khăn ở cấp cơ sở, cần bảo đảm tất cả quy định, hướng dẫn được thực hiện đồng bộ, phù hợp với thực tiễn địa phương. Các văn bản hướng dẫn cần được hoàn thiện khẩn trương, ban hành sớm để các cấp có thể áp dụng ngay, tránh tình trạng phải mất nhiều thời gian xin ý kiến từng bước, làm chậm tiến độ triển khai. Sau khi các nghị định, thông tư được hoàn thành, Bộ Tài chính sẽ sớm ban hành hướng dẫn cụ thể cho những đơn vị cơ sở còn thiếu kinh nghiệm, chẳng hạn các xã chưa có ban quản lý dự án chuyên trách. Việc thành lập hoặc kiện toàn các đơn vị sự nghiệp công lập, ban quản lý dự án cấp xã là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công. Về thể chế pháp luật, Bộ Tài chính đang nỗ lực để sớm ban hành các văn bản quan trọng, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc thực hiện đầu tư công.
Về công tác tổ chức triển khai, thực hiện, đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm, tập trung hơn nữa vào hai điểm then chốt: đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án để tạo ra khối lượng giải ngân lớn, đặc biệt trong những tháng cuối năm; kịp thời xử lý những vướng mắc trong quản lý, từ thủ tục kế toán đến công tác nhân sự, để bảo đảm hoạt động thông suốt. Thứ trưởng Trần Quốc Phương lưu ý, các địa phương thường xuyên rà soát, bổ sung kế hoạch; nếu có trường hợp không sử dụng hết số vốn được giao thì kịp thời báo cáo Chính phủ để điều chỉnh, chuyển vốn sang các ngành, địa phương hoặc dự án khác có nhu cầu và khả năng giải ngân tốt hơn…
Tốc độ đi đôi với hiệu quả đầu tư
Tại buổi công bố “Báo cáo Điểm lại - Cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam” sáng 8/9/2025, bà Mariam J. Sherman, Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào chỉ ra thách thức từ căng thẳng thương mại và những bất định toàn cầu tác động lớn đến những nước xuất khẩu như Việt Nam. WB cho rằng, triển vọng tăng trưởng của Việt Nam sẽ chững lại trong ngắn hạn. Trong các giải pháp để cải thiện tăng trưởng trong năm nay và trung hạn, việc thúc đẩy, mở rộng các khoản đầu tư công có chất lượng đóng vai trò then chốt.
Thêm khuyến nghị chính sách cho Việt Nam trong thời gian tới, ông Sacha Dray, chuyên gia kinh tế của WB đề xuất, các chính sách hỗ trợ tăng trưởng và tự phòng vệ với những bất định bên ngoài cần tập trung theo hướng đẩy mạnh đầu tư công, giảm nhẹ rủi ro trong khu vực tài chính và cải cách cơ cấu. Chính sách tài khóa cần tiếp tục đi đầu về hỗ trợ khả năng chống chịu và tăng trưởng trong dài hạn, trong điều kiện dư địa của chính sách tiền tệ đã bị hạn chế do chênh lệch lãi suất kéo dài và áp lực về tỷ giá. Nợ công ở mức thấp cho phép Việt Nam tăng đầu tư, đặc biệt nhằm thu hẹp khoảng cách thiếu hụt về hạ tầng trong các lĩnh vực năng lượng, logistics và giao thông vận tải, với điều kiện cần chú trọng quản lý đầu tư công bảo đảm hiệu suất, giám sát an toàn nợ và rủi ro.
Nghiên cứu của WB chỉ ra, những tác động của đầu tư công đối với tăng trưởng còn phụ thuộc vào hiệu quả quản lý đầu tư công. Ước tính thực chứng về tác động tăng đầu tư công ở các quốc gia đang phát triển và thị trường mới nổi (EMDE) cho thấy, cứ tăng đầu tư công thêm 1% GDP sẽ làm tăng GDP thêm 1,5% trong trung hạn, với giả định có tác động thu hút đầu tư của khu vực tư nhân. Theo đó, WB cho rằng, Việt Nam phải tối ưu hóa hiệu suất đầu tư, phân quyền quản lý dự án, gắn kết công tác lập ngân sách với lập kế hoạch đầu tư. Khi khối lượng đầu tư tăng lên, yêu cầu đặt ra là phải quản lý dư địa tài khóa, hài hòa các nguồn vốn theo loại hình dự án và tránh tác động lấn át những ưu tiên phát triển khác.
Cũng với góc nhìn thúc đẩy tốc độ đi đôi với hiệu quả, ông Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Quốc tế và Chính sách hội nhập thuộc Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính cho rằng, với mục tiêu tăng trưởng cao trong điều kiện năng suất chưa thay đổi đáng kể, cần động lực từ đầu tư công rất lớn. Để tăng trưởng 2 con số, đầu tư công phải trên 40% chi ngân sách nhà nước, lớn hơn hiện nay rất nhiều (hiện khoảng 32%). Thời gian vừa qua nước ta tập trung nhiều vào thúc đẩy tốc độ đầu tư công, tuy nhiên, để tạo được tác động từ tăng đầu tư công đối với tăng trưởng GDP thì tốc độ chỉ là một phần, phần quan trọng là đầu tư vào cái gì, lộ trình thế nào, hiệu quả ra sao?
Ông Thắng lưu ý đến việc thay đổi tư duy về quản trị đầu tư công, bắt đầu từ việc huy động vốn, tăng sự tham gia của khu vực tư nhân đến thay đổi trong lập kế hoạch, danh mục dự án đầu tư, cân đối tổng thể để làm sao có danh mục đầu tư công tối ưu nhất, tác động cao nhất đến tăng trưởng cao và bền vững.
