 |
| Các đại biểu tham gia phiên toạ đàm trong khuôn khổ Hội thảo Phát triển bền vững 2025 tổ chức ngày 26/11, tại Hà Nội |
Vẫn thách thức chuyển đổi xanh
Thông tin tại Hội thảo Phát triển bền vững năm 2025 tổ chức ngày 27/11/2025, tại Hà Nội, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho hay, song song với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang là định hướng chiến lược mà Chính phủ Việt Nam kiên định theo đuổi để phát triển bền vững nền kinh tế. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã triển khai nhiều giải pháp, trong đó có ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh - một công cụ chính sách quan trọng nhằm nhận diện, đánh giá và thúc đẩy các dự án đầu tư thân thiện môi trường.
Danh mục này bao gồm 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành kinh tế trọng điểm như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, xây dựng bền vững, nông nghiệp tuần hoàn và dịch vụ môi trường. “Đây là bước tiến lớn trong việc thiết lập khung thể chế cho thị trường tài chính xanh, giúp huy động hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước cho phát triển bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Đức tâm nhìn nhận.
Với nỗ lực đó, từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ năm trước, chứng tỏ niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết phát triển xanh của Chính phủ và DN Việt Nam.
Thực tế cho thấy, các DN đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, với nhiều hành động thiết thực, hiệu quả trong các hoạt động đầu tư, kinh doanh ở tất cả các lĩnh vực, các phân ngành của nền kinh tế theo hai xu hướng chuyển đổi chính là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
“Hiện nay, Việt Nam đang ráo riết thực hiện chuyển đổi xanh, bởi hiện nhiều thị trường xuất khẩu lớn của hàng hoá Việt Nam đều áp dụng các tiêu chuẩn xanh. Do đó, nếu không thực hiện xanh hoá sản xuất thì hàng hoá của chúng ta rất khó vào các thị trường này”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh.
Tuy vậy, lãnh đạo Bộ Tài chính thẳng thắn chỉ ra, tiến trình còn gặp nhiều thách thức. Đó là thách thức về thể chế, nguồn lực tài chính, hạ tầng công nghệ và đặc biệt là năng lực nhân sự. Nhiều DN nhỏ và vừa, lực lượng chiếm tới 97% tổng số DN trong nước, vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn xanh, công nghệ mới hay dữ liệu số.
Với góc độ “người trong cuộc”, bà Bùi Thị Bích Liên, Giám đốc điều hành Công ty CP Thương mại và Công nghệ EMCOM nhìn nhận, hiện nay, các DN, nhất là các DN vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính xanh để thúc đẩy phát triển theo hướng xanh.
Liên quan đến chính sách, bà Liên cho rằng, mặc dù Việt Nam đã ban hành và triển khai Danh mục phân loại xanh, tuy nhiên, hiện vẫn đang thiếu khung chính sách cho từng phân ngành cụ thể, trong đó có vi sinh mà EMCOM đang triển khai để giúp mọi người hiểu rõ hơn, từ đó đón nhận một cách mạnh mẽ hơn.
Từ thực tiễn tư vấn cho DN phát triển bền vững, ông Nguyễn Đình Trung, Trưởng phòng cấp cao, Dịch vụ Tư vấn tài chính, PwC Việt Nam chỉ ra loạt “rào cản” với DN trong quá trình này như DN vẫn coi phát triển bền vững mang tính tự nguyện nhiều hơn là bắt buộc, vì theo quan điểm của họ, đặc biệt với DN nhỏ và vừa khi thực hiện ESG thì sẽ phát sinh chi phí; “rào cản” về nguồn lực, gồm cả nguồn lực chi phí và con người; “rào cản” về thông tin…
Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, thực tế cũng đang có thách thức về khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Chính sách đã rất tiến bộ, nhưng DN và địa phương cần thêm công cụ, dữ liệu và hướng dẫn cụ thể để triển khai…
Tạo đà, chắp cánh cho DN xanh hoá
Trước những “điểm nghẽn” mà DN đang gặp phải trong tiến trình xanh hoá hoạt động sản xuất - kinh doanh, ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu và Môi trường UNDP Việt Nam cho rằng, với những định hướng và chính sách tốt, điều quan trọng là cần có công cụ hỗ trợ một cách phù hợp. Ví dụ hướng dẫn kỹ thuật, đào tạo, cơ chế tài chính xanh, chuẩn hoá dữ liệu để chia sẻ dữ liệu minh bạch… để giúp DN chuyển đổi xanh mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh.
Đồng quan điểm, bà Liên cho rằng, lĩnh vực vi sinh đang cần hành lang pháp lý rõ ràng, cụ thể để triển khai, nếu không sẽ trở thành “rào cản” trong quá trình phát triển của DN trong hành trình thúc đẩy xanh hóa sản xuất - kinh doanh.
Để thu hẹp khoảng cách giữa chính sách và thực thi, tại Hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, công nghệ là “mắt xích” quan trọng khắc phục vấn đề này, từ đó thiết kế xây dựng chính sách hiệu quả, đồng bộ, từ khả năng áp dụng công nghệ trong hậu kiểm…
Coi phát triển bền vững là giải pháp quan trọng để DN tiếp cận thị trường, khách hàng, ông Phạm Thái Lai, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Siemens khu vực ASEAN và Việt Nam cho biết, công nghệ chính là một trong những yếu tố cần thiết để DN hiện thực mục tiêu phát triển bền vững. Trong đó, trí tuệ nhân tạo (AI) được coi là một trong những công nghệ thế kỷ. AI ở thế kỷ 21 được ví như điện năng ở thế kỷ trước, giúp thay đổi “cuộc chơi” của các DN và hiện thực hoá mục tiêu phát triển bền vững…
Bên cạnh đó, quản trị quá trình chuyển đổi xanh một cách hiệu quả; minh bạch thông tin... cũng là những giải pháp được đánh giá góp sức thúc đẩy quá trình xanh hóa hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN Việt Nam.
Về phía Bộ Tài chính, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho biết, Bộ cùng các bộ, ngành liên quan đang nỗ lực hoàn thiện khung chính sách tài chính để tạo động lực mạnh mẽ hơn cho khu vực tư nhân. “Chúng tôi đang triển khai các chính sách ưu đãi thuế, tín dụng ưu tiên và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, đồng thời nghiên cứu cơ chế hợp tác công - tư trong các dự án hạ tầng số và năng lượng tái tạo. Đây là những giải pháp cụ thể nhằm khuyến khích DN đầu tư, sáng tạo và tham gia tích cực vào tiến trình chuyển đổi kép (chuyển đổi xanh kết hợp chuyển đổi số)”, Thứ trưởng thông tin.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính tiếp tục thúc đẩy phát triển thị trường tài chính xanh, thị trường carbon, và công cụ tài chính bền vững. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ hình thành thị trường carbon trong nước hoạt động hiệu quả, kết nối với các thị trường khu vực và toàn cầu. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để DN Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng xanh toàn cầu, đồng thời tận dụng nguồn lực tài chính trong nước và quốc tế.
