UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, Quốc lộ 14D dài 74 km kết nối đường Hồ Chí Minh với cửa khẩu quốc tế Nam Giang, tỉnh Quảng Nam là một phần của hành lang kinh tế Đông - Tây 2 đi qua lãnh thổ 3 nước Việt Nam, Lào và Thái Lan. Tuyến đường có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng và Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Tuyến đường hiện nay có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp, nhiều đường cong nhỏ, kết cấu mặt đường yếu, thường xuyên hư hỏng, không đảm bảo lưu thông cho các phương tiện vận chuyển hàng hóa có tải trọng lớn.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam đang đầu tư tại Thái Lan, Lào có nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa qua Quốc lộ 14D để cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tại khu vực ven biển trước khi xuất khẩu qua các cảng biển Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi…
Nhu cầu vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu quốc tế Nam Giang ngày càng lớn, hệ thống đường bộ phía Lào đã được mở rộng trong khi Quốc lộ 14D chưa đáp ứng nhu cầu vận chuyển. Bộ Giao thông vận tải cũng đã nghiên cứu, lập chủ trương đầu tư Dự án Mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D nhưng chưa cân đối được nguồn vốn để triển khai thực hiện.
Cuối tháng 3/2022, tại buổi làm việc với Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, Thủ tướng Chính phủ đã thống nhất chủ trương nghiên cứu đầu tư tuyến đường mới nối từ Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến cảng biển Quảng Nam theo hình thức PPP.
Sau khi khảo sát thực tế tuyến đường này thì tuyến đường hiệu quả nhất là đi theo Quốc lộ 14D hiện trạng. Phương án đầu tư tuyến đường mới không khả thi do địa hình khu vực rất khó khăn, chênh lệch độ cao rất lớn và địa chất phức tạp, chi phí đầu tư rất cao. Bên cạnh đó, khi xây dựng thêm tuyến đường mới thì không tận dụng được quỹ đất, kết cấu hạ tầng tuyến Quốc lộ 14D hiện trạng, tốn kém chi phí bảo trì, bảo dưỡng đồng thời cho cả 2 tuyến đường (mới và cũ). Hơn nữa, tuyến đường mới (nếu đầu tư xây dựng) phải đi qua khu vực Vườn quốc gia Sông Thanh sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hiện trạng rừng tự nhiên tại khu vực này.
Theo UBND tỉnh Quảng Nam, trường hợp đầu tư theo tuyến đường hiện trạng thì phải sử dụng vốn ngân sách nhà nước nhưng hiện nay Chính phủ chưa thể cân đối được nguồn vốn. Còn trường hợp đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT thì không tuân thủ đúng Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH ngày 21/10/2017 là hình thức hợp đồng BOT chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để đảm bảo quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu.
Từ các vấn đề trên, UBND tỉnh Quảng Nam đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chủ trương đầu tư Dự án Mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D theo hợp đồng BOT trên tuyến đường hiện trạng. Trong trường hợp này, sẽ nghiên cứu phương án thu phí và vị trí đặt trạm thu phí hợp lý (dự kiến chỉ thu phí đối với các xe vận chuyển hàng hóa qua lại Cửa khẩu quốc tế Nam Giang, vị trí đặt trạm thu phí tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang) để không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhân dân đi lại trên tuyến đường này, không thuộc đối tượng vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu.
