Những điều cần biết về cuộc khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc

Theo một ước tính từ Gavekal Research, khoản nợ chưa thanh toán của các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc có tổng trị giá 390 tỷ USD. Ảnh: Internet

Những chấn động trên thị trường bất động sản Trung Quốc đang làm rung chuyển nền kinh tế nước này cũng như thế giới. Các "ông lớn" địa ốc gặp khủng hoảng khi phải đối mặt với khoản lỗ lớn, vật lộn với hàng núi nợ và không thể thanh toán cho chủ nợ. Sự bùng nổ trong hoạt động xây dựng - vốn đã giúp Trung Quốc tăng trưởng phi thường trong nhiều thập kỷ - đến nay đã bị đình trệ, đe dọa tới việc làm và tiền tiết kiệm của hàng triệu hộ gia đình.

Điều gì đang xảy ra với bất động sản và nền kinh tế Trung Quốc?

Trong nhiều thập kỷ, nền kinh tế Trung Quốc phụ thuộc vào sự phát triển của lĩnh vực bất động sản do dân số gia tăng. Thị trường nhà ở đã tạo ra việc làm và đóng vai trò là nơi cất giữ của cải cho tầng lớp trung lưu đang phát triển tại Trung Quốc. Chính quyền địa phương cũng phụ thuộc vào doanh thu từ việc bán đất.

Tuy nhiên, dân số Trung Quốc đã không còn tăng như trước kia và nhiều năm hạn chế nghiêm ngặt do Covid-19 đã gây ra cú sốc đối với người tiêu dùng nước này. Bên cạnh đó, chính phủ Trung Quốc cũng đã mạnh tay trấn áp việc cho vay và đầu cơ địa ốc tràn lan. Sự kết hợp của các yếu tố này khiến các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc phải gánh khoản nợ khổng lồ, trong khi nhu cầu mua nhà suy yếu.

Giá nhà sụt giảm đã khiến niềm tin và khoản tiết kiệm của các hộ gia đình Trung Quốc giảm theo. Cuộc khủng hoảng diễn ra ngay giữa lúc chính phủ nước này cố gắng chuyển đổi từ nền kinh tế được hỗ trợ bởi đầu tư và xuất khẩu sang nền kinh tế được dẫn dắt bởi chi tiêu tiêu dùng trong nước.

Khủng hoảng nghiêm trọng đến mức nào?

Theo một ước tính từ Gavekal Research, khoản nợ chưa thanh toán của các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc có tổng trị giá 390 tỷ USD - một mối đe dọa lớn đang rình rập nền kinh tế.

Các nhà kinh tế đã hạ dự báo tăng trưởng của Trung Quốc ở mức thấp hơn mục tiêu "khoảng 5%" của chính phủ nước này.

Cắt giảm lãi suất khiêm tốn, Phố Wall hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc

Hoạt động nhập khẩu và xuất khẩu của Trung Quốc đều sụt giảm trong những tháng gần đây, trong khi thu hút đầu tư nước ngoài quý II đã giảm hơn 80% so với cùng kỳ năm trước. Giá tiêu dùng ở Trung Quốc đã giảm lần đầu tiên sau hai năm trong tháng 7, một dấu hiệu cho thấy các hộ gia đình đang chi tiêu ít hơn.

Những công ty nào là "tâm điểm" của cuộc khủng hoảng?

Country Garden - nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc - cho biết trong tháng này rằng họ dự kiến sẽ báo cáo khoản lỗ lên tới 7,6 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm nay. Giá cổ phiếu của Country Garden đã giảm mạnh khi các nhà đầu tư lo ngại về việc nhà phát triển địa ốc này có thể không trả được khoản vay hàng tỷ USD.

Một nhà phát triển bất động sản lớn khác là China Evergrande gần đây đã nộp đơn xin phá sản tại Mỹ. Năm 2021, China Evergrande tuyên bố vỡ nợ 300 tỷ USD - một trong những dấu hiệu lớn đầu tiên cho thấy lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc đang gặp khó khăn.

Evergrande nộp đơn xin phá sản

Những rắc rối của lĩnh vực này cũng đang lan sang các công ty ủy thác tài chính của Trung Quốc, nơi cung cấp các khoản đầu tư có lợi nhuận cao hơn tiền gửi ngân hàng tiêu chuẩn và thường đầu tư vào các dự án bất động sản. Zhongrong International Trust - công ty quản lý khoảng 85 tỷ USD tài sản - gần đây đã phải tạm hoãn các khoản thanh toán cho nhà đầu tư.

Chính phủ Trung Quốc đang hành động ra sao?

Giới kinh tế mong đợi động thái tích cực hơn từ phía PBOC. Ảnh minh họa: Internet

Các cơ quan quản lý Trung Quốc bắt đầu trấn áp hoạt động vay nợ của doanh nghiệp bất động sản vào năm 2020, nhằm buộc các công ty phải giảm mức nợ trước khi gánh thêm nợ.

Điều đó dẫn đến rắc rối cho các nhà phát triển "nặng nợ" như Evergrande và Country Garden. Theo Standard & Poor's, hơn 50 nhà phát triển bất động sản ở Trung Quốc đã không thể thanh toán đúng hạn các khoản nợ trong 3 năm qua.

Chính phủ Trung Quốc gần đây đã phác thảo các chương trình thúc đẩy chi tiêu và đầu tư, nhưng chi tiết vẫn chưa rõ ràng.

Ngày 21/8, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã hạ lãi suất cơ bản cho khoản vay kỳ hạn 1 năm 10 điểm cơ bản xuống mức 3,45%, nhưng giữ nguyên lãi suất 5 năm - cơ sở cho hầu hết các khoản thế chấp - ở mức 4,2%. Tuy nhiên, các nhà kinh tế đã mong đợi những động thái tích cực hơn từ phía ngân hàng trung ương này.

Rắc rối của Trung Quốc có thể ảnh hưởng thế nào tới kinh tế toàn cầu?

Theo BCA Research, trong thập kỷ qua, Trung Quốc đóng góp hơn 40% tăng trưởng kinh tế toàn cầu, so với 22% của Mỹ và 9% của Eurozone.

Những rắc rối trong nền kinh tế Trung Quốc

Sự sụt giảm trong chi tiêu của người tiêu dùng gây tổn hại cho các công ty nước ngoài kinh doanh tại Trung Quốc, như các công ty công nghệ Mỹ và các tập đoàn hàng xa xỉ của châu Âu. Nền kinh tế Trung Quốc yếu hơn cũng có nghĩa là nhu cầu về dầu mỏ, khoáng sản và các nền tảng công nghiệp khác sẽ ít hơn.

Mặc dù vậy, phản ứng từ các nhà đầu tư toàn cầu đối với khủng hoảng của Trung Quốc cho đến nay vẫn tương đối "im ắng". Giới đầu tư tại Mỹ và châu Âu cũng đang "bận rộn" với những động thái tiếp theo từ các ngân hàng trung ương tại quốc gia của họ trong bối cảnh phải đối mặt với lạm phát dai dẳng.