|
| Ảnh chỉ mang tính minh họa. |
Tại sao con đường từ đấu thầu cạnh tranh lại thường bị bẻ cong sang chỉ định thầu chỉ vì lý do cuộc thầu ế ẩm, chỉ có duy nhất một nhà đầu tư tham gia sơ tuyển? Nhìn vào cách thức đấu thầu nhiều dự án sẽ thấy đó là điều hiển nhiên.
Có thể dẫn ra trường hợp 1 nhà đầu tư tham gia vào dự án BT tại Thái Bình. Gần 1 năm trước khi đề xuất dự án do nhà đầu tư lập được duyệt, nhiều thông tin về dự án với một sự khẳng định chắc nịch là thuộc về nhà đầu tư này đã được công bố trên các phương tiện truyền thông. Thậm chí, nhà đầu tư đã công bố cả phối cảnh, kế hoạch triển khai, hoàn thành dự án khu chung cư cao cấp thực hiện trên quỹ đất thanh toán cho dự án BT. Thời điểm kết quả lựa chọn nhà đầu tư được phê duyệt, thì dự án chung cư đã được giao dịch trên các sàn bất động sản.
Hay trường hợp nhà đầu tư khác tại Tuyên Quang. Tháng 10, đề xuất dự án mới được phê duyệt, công bố. Nhưng từ trước đó nửa năm, nhà đầu tư đã thực hiện khảo sát, thiết kế cho dự án trên quỹ đất đối ứng và công bố thông tin rộng rãi về dự kiến khởi công công trình, như thể họ đã là nhà đầu tư của dự án.
Một cách làm khác cũng khiến dự án BT trở nên kém hấp dẫn nhà đầu tư khác ngoài nhà đầu tư đeo đuổi dự án từ đầu, đó là tại một số dự án cải tạo chung cư cũ tại Hải Phòng. Khi đấu thầu, thậm chí đến khi có kết quả, quỹ đất đối ứng chưa được xác định, gần như nhà đầu tư chưa biết phương án hoàn vốn cụ thể. Đề bài thầu này là rất khó đối với nhiều nhà đầu tư, vì biết đâu, khi trúng thầu dự án BT rồi không tìm được quỹ đất đối ứng phù hợp với chiến lược kinh doanh.
Rất nhiều trường hợp nhà đầu tư nhắm trước đến một quỹ đất nào đó, rồi nghĩ ra dự án BT để dễ dàng có được khu đất đã nhắm trước. Công trình BT này không xuất phát từ nhu cầu của Nhà nước, mà từ sự tính toán của một nhà đầu tư, phù hợp với chiến lược kinh doanh của họ. Khi đã toan tính, đã sắp xếp từ đầu, nhà đầu tư này chắc chắn phải thiết lập mọi mối quan hệ ngay từ khi mới là ý tưởng. Và đến khi đề xuất dự án được duyệt, nhà đầu tư khác bước vào đã là quá muộn, dù theo lý, khi đó mới là bước đầu tiên của quá trình lựa chọn nhà đầu tư.
Nhìn vào những cuộc thầu như vậy, chỉ với con mắt của phóng viên, chúng tôi đã có thể đoán biết được kết quả từ khi đề xuất dự án được công bố. Với con mắt của chủ doanh nghiệp, nhiều năm làm ăn trên thương trường, thì chắc chắn cũng đủ tinh tường để thấy những cuộc thầu như vậy không dành cho mình.
Theo nhiều chuyên gia, vấn đề thực thi là yếu tố vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu quả đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án BT. Nếu cơ quan nhà nước có thẩm quyền làm hết trách nhiệm, làm đúng ngay từ khâu lựa chọn dự án, xuất phát từ chính nhu cầu cần có công trình BT và đánh giá đầy đủ quỹ đất hiện có, thì mọi việc về sau sẽ khác. Khi người ra đề bài công tâm cộng với bài thầu có chất lượng, chắc chắn sẽ tạo ra sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư khác.
