 |
Theo Tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư Chương trình MTQG về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, Chương trình đặt ra 10 mục tiêu tổng quát nhằm nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của Nhân dân; bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, người dân chủ động tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe; hạn chế bệnh tật, được phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở; giải quyết các vấn đề dân số ưu tiên, chủ động thích ứng với già hóa, nâng cao chất lượng dân số; tăng cường chăm sóc cho các nhóm yếu thế góp phần xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.
Chương trình dự kiến chia làm 2 giai đoạn với tổng vốn thực hiện 125.478 tỷ đồng. Trong đó, vốn thực hiện cho giai đoạn 2026 - 2030 là 88.635 tỷ đồng (vốn ngân sách trung ương là 68.000 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương 20.041 tỷ đồng); giai đoạn 2031 - 2035 là 36.843 tỷ đồng.
Chương trình chia làm 5 dự án thành phần, bao gồm: Dự án 1 Nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở; Dự án 2 Nâng cao hiệu quả hệ thống phòng bệnh và nâng cao sức khỏe; Dự án 3 Dân số và phát triển; Dự án 4 Nâng cao chất lượng chăm sóc xã hội cho người yếu thế; Dự án 5 Truyền thông y tế, quản lý, theo dõi và giám sát thực hiện Chương trình.
Trong đó, Dự án 1 dự kiến xây mới hơn 700 trạm y tế và sửa chữa, nâng cấp hơn 1.000 trạm hiện có trong tổng số 3.321 xã trên cả nước; đồng thời phối hợp với Bộ Công an và Bộ Quốc phòng để nâng cấp, xây mới các bệnh viện, trạm cơ sở, bệnh xá, quân dân y… nhằm đảm bảo mạng lưới y tế cơ sở được củng cố toàn diện.
Tán thành với sự cần thiết xây dựng Chương trình để thể chế hóa chủ trương của Đảng nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe Nhân dân, thực hiện tốt công tác dân số và phát triển, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát Chương trình với các chương trình MTQG đang được Quốc hội xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư để bảo đảm không trùng lắp, chồng chéo; sớm chuẩn bị các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình bảo đảm chất lượng, phù hợp, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức thực hiện; bổ sung báo cáo ý kiến của Kiểm toán Nhà nước về Chương trình.
Về tổng vốn thực hiện Chương trình, cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ bảo đảm bố trí đủ nguồn vốn tối thiểu; nghiên cứu tăng cường xã hội hóa trong thực hiện Chương trình; tiếp tục nghiên cứu, cân đối bố trí thêm nguồn lực khi có điều kiện. Về ngân sách địa phương, đề nghị đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí vốn ngân sách địa phương phù hợp hơn với tình hình thực tiễn. Đồng thời, tiếp tục đánh giá, có giải pháp huy động các nguồn lực xã hội hóa, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước, thể chế hóa yêu cầu của Kết luận số 149 và Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị…
Đối với các dự án thành phần, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo Chương trình rà soát, lựa chọn những nội dung cốt lõi, quan trọng, tránh dàn trải, lãng phí nguồn lực. Các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của các tiểu dự án phải bảo đảm thống nhất giữa mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể và nội dung hoạt động, có các chỉ số cụ thể, dễ kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện. Trong đó, cần tiếp tục xem xét nghiên cứu bổ sung dự án phát huy thế mạnh của y học cổ truyền, dược liệu, bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm tại Chương trình để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 72.
ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) cho rằng, tổng mức đầu tư cho giai đoạn 10 năm vẫn còn khá khiêm tốn so với những mục tiêu lớn như giảm suy dinh dưỡng, nâng cao tầm vóc và tăng cường năng lực y tế cơ sở. Chỉ tiêu giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thấp còi xuống dưới 15% vào 2030 và 13% vào 2035 là chưa đủ mạnh, trong khi nhu cầu về cải thiện thể trạng của trẻ em Việt Nam đang rất lớn.
Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng: “Chương trình MTQG phải là nơi giải quyết những việc mà địa phương không tự làm được, cần sự ưu tiên đặc biệt của Trung ương, chứ không thể là danh mục tổng hợp của toàn ngành y tế”. Hiện có 3 điểm nghẽn lớn nhất mà ngành y tế nên tập trung nguồn lực để cải thiện, tạo bước phát triển đột phá gồm: hạ tầng y tế cơ sở xuống cấp; năng lực y tế dự phòng (CDC) còn yếu và chuyển đổi số (hồ sơ sức khỏe điện tử) chưa liên thông.
“Nếu ôm đồm quá nhiều tiểu dự án từ dinh dưỡng, truyền thông đến chăm sóc cụ thể, nguồn lực sẽ bị phân tán và kém hiệu quả”, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phân tích.
Nhấn mạnh việc thu hút đầu tư tư nhân, ĐBQH Đinh Ngọc Minh (Đoàn Cà Mau) đề nghị tăng tỷ lệ giường bệnh tư nhân lên ít nhất 30%, bởi mức 10% hiện nay là quá thấp so với yêu cầu cạnh tranh và nhu cầu khám chữa bệnh chất lượng cao. Đại biểu đề xuất Nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng, cung cấp đất sạch và hỗ trợ tài chính ban đầu để khuyến khích tư nhân đầu tư, cần có nghị quyết đặc thù kèm theo để tháo gỡ vấn đề này.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh rằng, y tế Việt Nam phải chuyển mạnh từ “chữa bệnh” sang “chăm sóc sức khỏe”, tập trung vào dự phòng, nâng cao thể trạng và chú trọng đầu tư cho tuyến cơ sở. Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành “điểm đến” quốc tế trong điều trị một số bệnh, bởi nhiều bác sĩ Việt Nam đạt trình độ ngang tầm thế giới.
